Ssenarilər, tərcümələr
Yüklə 2,65 Mb. Pdf görüntüsü
|
38 Sevda yola hazırlaşır, çamadanları yığışdırır. Kamil kağız- kuğazını səliqəyə salır.
Moskvanı görəcəyik. İnana bilmirəm ki, Moskvaya gedirik, özü də təyyarəylə.
arvadım da, mən də hələ ömrümüzdə təyyarəyə minməmişik. İndi fürsət düşüb fövtə vermək olmaz. Kamil pencəyini çıxarıb Sevdaya uzadır. Sevda pencəyi səliqəylə büküb çamadana qoyanda alışqan pencəyin cibindən yerə düşür.
gözümdən iraq qoya bilmərəm. Ondan ayrı düşsəm özümü birtəhər hiss edərəm. (Çamadana yanaşır, ikinci boyda Sevdanın tapdğı
dura bilmədiyin kimi, mən də onsuz dura bilmirəm. Gülsüm (otağa boylanır): Sevda, bala, bir bəri gəl. Sevda eyvana çıxır. Gülsüm (pıçıltıyla): Sevda, bala, sözümü yerə salma, qurbanın olum.
Sevda: Nədir ki, Gülsüm xala? Gülsüm: Amma Kamil bilməsin, hirsi tutar. Mən bilirəm, siz belə şeyə inanmırsız, amma mənim xətrim üçün, qurban olum sözümü yerə salma.
dünən gedib dua yazdırmışam. Sənə etibar edirəm, al bunu bir yerdə gizlət, özünüzlə aparın, sizi xatadan-bəladan saxlar. Mənim də ürəyim sakit olar. Yaxşı, bala? Qurbanım olum sən Kamilin, Muradın canı…
Götürərəm, lap yəqin götürərəm. Gülsüm: Ay sənin başına dönüm. Kamil çamadanların ağzını bağlayır. Kamil: Vəssalam. Biz hazır. Deməli belə. Sevda xanım. Üç gündən sonra, yəni ki, 1941-ci ilin 24 iyununda Kamil Kərimli 39 və onun həyat yoldaşı Sevda xanım Kərimli ömürlərində ilk dəfə təyyarəyə minib göyün yeddi qatına qalxacaqlar. …Gecədir. Kəndin işıqları. Dəniz mədənlərinin işıqları. Sakit, dinc şən uşaqlar. Gecənin səssizliyi qəfil müdhiş təhlükə siqnallarıyla parçalanır. Bu uzun, dəhşətli səs kəndin, sahilin, dənizin üstünə axır və işıqlar dəstə-dəstə sönməyə başlayır. Kəndin bir hissəsi, sonra başqa bir hissəsi qaranlığa qərq olur… …Gecədir. Kəndin işıqları. Dəniz mədənlərinin işıqları. Sakit, dinc, şən uşaqlar. Gecənin səssizliyi qəfil mühdiş təhlükə siqnallarıyla parçalanır. Bu uzun, dəhşətli səs kəndin, sahilin, dənizin üstünə axır və işıqlar dəstə-dəstə sönməyə başlayır. Kəndin bir hissəsi, sonra başqa bir hissəsi qaranlığa qərq olur… Küçə lampaları sönür. Dəniz mədəninin işıqları sönür, yalnız ən uzaq bir dəniz buruğunda işıq, son işıq nöqtəsi… Siqnal get-gedə daha dəhşətlə səslənir və bu son işıq da sönür. İndi siqnal ekranın tam qaranlığında səslənir. Sonra susur. Ekrana çökmüş sükutda yalnız kənd itlərinin hürüşməsi eşidilir. Kamilgilin otağı. Yarımqaranlıqda biz yola hazırlanmış çamadanların açılıb boşaldıqlarını görürük. Ekran yenə də qaranlığa qərq olmuşdur. Birdən bu qaranlıq ekranın bir bucağında işıq yandırılır. Bu cib fənərinin işığıdır. Bu cansız, ölü bir işıqdır, o yalnız məhdud bir dairəni işıqlandırır. Ekranın o biri bucağında da belə bir işıq yandırılır. Ekranın bir neçə yerində cib fənərləri işıqlanır. İndi biz bu fənərləri tutan əlləri də görürük. Sonra adam fiqurlarını da görürük. Adamlar ölü, cansız işıqlarıyla yollarını işıqlandıraraq irəliləyirlər. Kamilgilin kəndindən min kilometrlərlə uzaqda olan bir çöl. Almanlar bu çöllə irəliləyirlər. Bu epizodun səssizliyi cib fənərlərinin ölü, cansız işıqları indiyə qədər gördüyümüz kadrlarla kontrast təşkil etməlidir. Düşmənlər zülmət elçiləri, qaranlıq nümayəndələri, yarasalardır. Onların işıqları da yalnız öz fiqurlarını, sifətlərini eybəcər bir şəkildə işıqlandıran cib fənərləridir. …Sovet blindajı. Zəif şam işığı, hərbi paltar geymiş Kamil komandirin qarşısında farağat dayanmışdır. Komandir: Po dannım razvedki seqodnya veçerom po jeleznoy doroqe vraq perevozit 20 sistern s neftyu. Sostav proydyet po mostu nad rekoy Beloy, v 04.35. Postavlena zadaça-vzorvat most v tot
40 moment, koqda tam budet proxodit sostav. Vam yasna zadaça? Kamil: Tak toçno. Komandir: İtak… (xəritənin üzərinə əyilir). Kamil körpünün yaxınlığında pusqudadır. Əliylə şnurun ucunu tutub. Ancaq biz hələ bunların heç birini görmürük, çünki ekran qaranlığa qərq olub. (Od boyunda qaranlıq və zülmət kadrların çox olması bizi təəccübləndirməməlidir. Çünki odun, alovun, işığın əyani, görümlü, ekran obrazını yalnız qaranlığın kontrastında, fonunda vermək mümkündür. İşıqlı kadrlarda od, alov, işıq obrazı lazımı effetki verməz). Ekrandakı sükutun içindən qatarın uzaq səsi eşidilir. Səs get-gedə artır, yaxınlaşır. Qatar körpüyə tərəf gəlir. Kamil şunurun ucunu yandırır. …Ekranın qara fonunda yalnız yanan nazik bir xətti-ilan kimi qıvrılan şnurun odlu yolunu görürük. Qatarın səsi lap yaxından gəlir. Qatar artıq körpünün üstüylə gedir. Partlayış. Körpü uçub dağılır. Yanan sisternlər çaya tökülür. Bu yanğının şöləsində Kamilin gərgin sifətini görürük. Yenə də odun şölələrində gah Kamilin gözlərini, gah da Qobustan qayalarının rəsmlərini görürük. Gecəyə qərq olmuş qayaların rəsmləri alovların işığında bir an qaranlıq içindən çıxır və biz atlıları, nizələri, oxları görürük. Müasir müharibənin alovları qədim müharibə səhnələrinin əksini işıqlandırır. Alov ərşə qalxır. Hər şey bir-birinə qarışır. Uçmuş körpü, yanan sisternlər, Kamilin sifəti, qədim rəsmlər, oxlar, atlar, Qobustan qayaları. Kamilgilin kəndi. Qış səhəri. Əlinin evi. Sırıqlı pencək geymiş Solmaz otağa daxil olur. Bir qucaq odun gətirib.
sovetindən göndəriblər. Öz evinə aparaydın. Solmaz: Sizə məndən çox gərəkdir. Özün bilirsən ki, uşağa necə lazımdır. Odunlar ocaqda alışıb şirin-şirin yanırlar.
müharibə alovlarını yox. Gülsüm balaca Muradı yatızdırır, qəmli səslə layla çalır.
Yüklə 2,65 Mb. Dostları ilə paylaş:
|