Ssenarilər, tərcümələr
Yüklə 2,65 Mb. Pdf görüntüsü
|
5 tərəf baxır. —Bəli. Uzaqdan gəlirəm. Günəşibləri göstərir. Qəlyanlı kişi arabanın ardınca baxır. —Kişi qoca yaşında yamanca xərifləyib. Dünyanın o başına gedib ki, nə var alma gətirib əkəcək. Ay pir olmuş, denən bu qərib susuz torpaqda ağac bitər? Təsbehli kişi. —Eh, torpaq torpaq olsaydı, ata-babalarımız əkmişdilər də… Bizdən axmaq olmayıblar ki… Qəlyanlı kişi uzaqlaşan arabanın ardınca baxıb başını bulayır. ...Quyu başında. Müxtəlif biçimli, müxtəlif tutumlu bom-boş, qupquru vedrələr, qablar sıraya düzülüb. Qadınlar və uşaqlar da quyu başında növbəyə durublar. Gülsüm: 24-25 yaşlarında sifahi bir qadındır. Vedrəni quyuya sallayıb, kəndiri tərpədərək vedrəni suyla doldurur. Quyu üstündəki hərləngəci fırlatmağa başlayır. Gülsümün balaca oğlu Kamil də yanındadır. —Ana, ver mən çəkim, — deyə Kamil hərləngəcin qulpundan yapışır. Var gücünü topalyıb birtəhər hərləngəci fırladır. Növbədəkilər arasında etiraz səsləri ucalır. Dolu vedrə quyunun üstünə çıxır. Gülsüm əlini uzadıb vedrəni götürmək istəyir, birdən… Kamil sanki ilan çalan kimi atılır, hərləngəcin qulpunu buraxır. —Babam gəlib, babam, — deyə yerindən qopub qaçır. Hərləngəc iti sürətlə geri hərlənməyə başlayır, vedrə quyunun daş divarlarına toxuna-toxuna taqqataraq dibə gedir. Kamil bağların arasıyla qaçır. Kərim baba ala qapını taybatay açıb, arabanı həyətə çəkir. Kərim baba qaraqabaq, azdanışan adamdır. Hərəkətində, davranışında zəhimlidir, ağırdır, hisslərini biruzə verən deyil. Bax indi də neçə günlük ayrılıqdan sonra nəvəsi özünü ona tərəf atarkən, halını dəyişmir, azacıq gülümsünən kimi olur, əlini Kamilin başına çəkir və dərhal ondan aralanıb arabanı boşaltmağa başlayır. (Qocanın səciyyəvi bir hərəkəti var. Bu hərəkət diqqətimizi çəkməlidir. Çünki sonralar biz həmin hərəkəti Kərim babanın oğlunda, nəvəsində və nəticəsində görəcəyik). Gülsüm onlara yanaşır. Kərim babanı görüb vedrəni yerə qoyur, kəlağayısını düzəldir.
6 —Xoş gəlmisən, — deyir, — ürəyimə dammışdı ki, bu gün gələcəksən. Yuxum çin çıxdı… …Kamil dar tozlu küçələrlə qaçır. Sahilə çatmır. Qarşıdan gələn balıqçıları görüb dayanır. Balıqçılar görünür dənizdən yenicə çıxmışlar. Əllərində balıqla dolu zənbillər var. İki cavanın çiyinlərində tor var. Balıqçılardan biri Kamilin atası Əlidir. Kamil ona tərəf atılır. —Babam gəlib. Əli və Kamil evə tərəf gedirlər. Kamil: —Ağac gətirib? —Hə. Neyləyəcək onları? —Torpağa basdıracaq. —Niyə? —Necə niyə? Böyüyüb qol-budaq atacaq, almasını yeyəcəyik, kölgəsində oturacağıq. —Bəs haçan böyüyəcəklər? —Yenə sorğu-sual başlandı… Sən böyüyəndə onlar da böyüyəcək. Əliylə Kamil ala qapıdan içəri girirlər, nə görsələr yaxşıdır. Divarın dibində üç alma günəşibi ucalır. İndicə basdırılıbdır. Kərim baba isə yer qazıb dördüncüsünü basdırmağa hazırlaşır.
—Xoş gəlmisən dədə. Kərim baba işindən qalmadan başını tərpədir. Gah onun beldən möhkəm yapışmış kobud əllərini görürük, gah da bellə atılan yumşaq, təzə, tünd torpağı.
—Əşi, yoldan gəlmisən, bir dincini alaydın. Axşam tərəfi köməkləşib bir yerdə basdırardıq. Kərim baba cavab vermədən işinə davam edir. *** Qoca işini dayandırır, nəfəsini dərir, tərini silir. Diqqətlə ona baxan Kamilə nəzər salır. Beli bir kənara qoyur. Ağacı götürüb səliqə ilə çuxura salır. (Kamilə) —Saxla bunu, ancaq düz tut. Kamil tam bir məsuliyyətlə ağacı möhkəm və düz tutur. Kərim baba çuxura torpaq tökür.
7 Kərim: —Yaxşı. Burax. Eyvanda Gülsüm, Əli gətirən zənbilin örtüyünü qaldırır. Təəccüblə: —Dədəm vay, gör nə boyda balıqdır. Kamil, ədə gəl buna bax.
—Kişi özünə iş tapıbdı. Əşi bu şoqərib torpaqda şey bitər? Ondansa meynələrə yaxşı qulluq eləyəydi.
—(Qışqırır) — Kamil, ay Kamil, gəl bir gör dədən nə boyda balıq gətirib.
—(Ağacı tutub) İstəmirəm. Gülsümlə Əli bir-birinə baxırlar. Kərim vedrəni götürüb quyuya tərəf gedir. Əli: —Dədə, bir səbrin olsun da. Bu saat çörəyimi yeyim, su gətirirəm. Kərim cavab vermir. Əli: —Ay tələsir ha. Kərim birinci ağaca su tökür. Kamil diqqətlə baxır, sonra soruşur: —Baba, niyə su tökürsən? Kərim cavab vermir. İkinci vedrəni götürüb ikinci ağaca yaxınlaşır.
—Sən yeyirsən, içirsən? Ağac da belə… Azər: —Ağac da su içir? Bəs ağac nə yeyir? Kərim: —Bax bu torpağı yeyir ağac. Kökləri torpağın şirəsini çəkir canına. Bildin? —Hə, mən də böyüyəndə ağac əkəcəm. Əli: —(Onlara yanaşır) — Ə, nə hərdəmxəyalsan. Bəs deyirdin balıqçı olacağam. Kişinin sözü bir olar.
8 —Yoxsa sənin sözün yaman bir oldu. Sən də əvvəl çox şey deyirdin. Bağa baxmaq istəyirdin. Sonra dəniz səni elə çəkib apardı ki, heç özün də bilmədin. Əli: —Naşükür olma, dədə. Bizi saxlayan dənizdir. Bu quru torpaqdan dolanmaq olar? Qurban olum dənizə. Çörəyi mənə o verir.
—Verir, verir, bəli. Amma sən dənizin namərdliyini hələ görməmisən. Bütün verdiklərini bir gün adamın burnundan elə tökür ki… Yox, pis-yaxşı nə varsa, bax, bu torpaqdadır. Qazır.
Kərim baba eyvanda həsir üstündə uzanıb. O biri tərəfdən evə nərdivan dirənib. Evin damında görünür nə isə tikiləcək. Daşlar sıra ilə düzülüb. Aşağıda Əli palçıq hazırlayıb. Kamil indi buradadır. Atasının işinə baxır. Əli torpağı təpə kimi yığıb ortadakı çuxura vedrədən su tökür, bellə qarışdırır.
—Sən neynirsən? —Palçıq düzəldirəm. —Niyə?
—Bura bax, gəl şərt kəsək… Neçə sual verəcəksən? Kamil: —(Barmaqlarını bir-bir yumur). Bir… iki… üç.. yüz. —Yaxşı birini verdin. Qaldı qalanı. Mən palçıq düzəldirəm. Damda eyvan tikirəm. —Niyə? —Niyə? Yenə niyə? Onun üçün ki, oturaq orda… Ora əntiqə sərin olacaq… Yel vurub yengələr oynayacaq. Ordan dəniz görünəcək… Dənizə baxacağıq. —Niyə dənizə baxacağıq? —Əşi, necə yəni niyə? — Kamili götürüb başı üzərinə qaldırır. — Bax, o yana bax. Dənizi görürsən. Uzağa bax e… Lap uzağa. Gördün?
—He, he… Odey… Dənizin müsiqi teması. —Hə, görürsən nə gözəldir. İndi düş görüm. (Kamili yerə qoyur).
Yüklə 2,65 Mb. Dostları ilə paylaş:
|