www.vivo-book.com
342
inandırdı ki, Valnoyla mümkün qədər dostyana münasibət
saxlayıb, Elizanı da təzədən iĢə götürsün. Onun bütün
bədbəxtliklərinə səbəb olan o qızı təzədən evində görməyə
qərar vermək üçün xanım Renal bütün iradəsini toplamalı
oldu. Bu fikri onun beyninə Jülyen salmıĢdı.
ġəhər əhalisi üç-dörd dəfə cənab Renalın baĢına ağıl
qoyandan sonra o özü üçün pul anlamında ağrılı bir nəticəyə
gəlmiĢdi ki, bu dəqiqə, söz-söhbət və Ģayiələrin belə qızğın
çağında Jülyenin cənab Valnonun uĢaqlarına mürəbbilik
eləməyə razılıq verməsindən pis heç nə ola bilməz. Əlbəttə,
Jülyen direktorun belə sərfəli təklifini qəbul etmək imkanını
əldən verməz. Amma bu məsələdə cənab Renalın qalib
görünməsi üçün Jülyenin Veryerdən köçüb, Bezansonda, ya
da məsələn, Dijondakı seminariyalardan birində oxuması
vacibdir. Amma iki məsələ var. Bir: onu buna necə razı
salmalı? Ġki: o, seminariyada hansı pulla oxuyub,
yaĢayacaq?
Ortada pul məsələsində bir fədakarlıq eləməyin
vacibliyini görən cənab Renal arvadından daha çox əzab
çəkirdi. Xanım Renal əriylə söhbətdən sonra özünü qəti
www.vivo-book.com
343
qərar verib, ölümcül zəhər içən, amma hələ ölməyən güclü
adam kimi hiss eləyirdi. Yəni artıq inersiyayla yaĢayırdı –
onu daha heç nə maraqlandırmırdı. On dördüncü Lüdovik də
öləndə belə demiĢdi: “Mən kral olanda...”
MöhtəĢəm ifadədir!
Sabah, səhərin gözü açılmamıĢ cənab Renal imzasız bir
məktub aldı. Bu dəfə məktubun məzmunu olduqca
təhqiramiz idi. Hər sətirdə cənab Renalın vəziyyəti ələ
salınırdı. ġübhəsiz, bu məktub onun paxıllığını çəkən, dərisi
beĢ qəpiyə dəyməyən hansısa yaramazın iĢiydi. Bu məktub
onu cənab Valnoyla duelə çıxmağa səslədi. O elə cəsarətə
gəldi ki, məsələni təxirə salmaq istəmədi. Evdən çıxıb,
təkbaĢına silah dükanına getdi, iki dənə tapança alıb, içini
doldurdu.
– Yox, doğrudan da, – o düĢünürdü – təsəvvür edək ki,
imperator Napoleonun sərt vaxtları təzədən qayıdıb. Mənim
vicdanım tərtəmizdir – bircə qəpik də oğurlamamıĢam. Mən
ancaq müəyyən məsələlərə göz yummuĢam. Amma
masamın siyirməsində olan bəzi sənədlər məni bu iĢdə də
təmizə çıxara bilər.
www.vivo-book.com
344
Ərinin belə soyuq qəzəbi xanım Renalı qorxutdu. Dul
qalmağın dəhĢətli qorxusunu özündən qovmaq olduqca çətin
idi. O düz iki saat ərinin kabinetində dayanıb, onu dilə
tutmağa çalıĢdı, amma bu danıĢıqlar heç bir nəticə vermədi.
Axırıncı imzasız məktub cənab Renalı əməlli-baĢlı özündən
çıxartmıĢdı. O qəti qərara gəlmiĢdi.
Nəhayət, qadın istədiyinə nail oldu: əri gedib cənab
Valnoyla duelə çıxmaqdansa, Jülyenə seminariyanın haqqını
– altı yüz frank təklif eləsin. Cənab Renal bu oğlanı mürəbbi
götürdüyü günə o qədər lənət yağdırdı ki, imzasız məktub da
yadından çıxdı.
Ona təsəlli verən bircə məsələ vardı – bu gəncin
romantik xislətindən istifadə edərək daha az məbləğdə cənab
Valnonun təklifindən imtina etməyə razı salsın.
Xanım Renalın Jülyeni ərinin verdiyi o altı yüz frankı
almağa razı salmağı uzun çəkdi – oğlana bu pulu ona cənab
Valnonun səkkiz yüz franklıq təklifini qəbul etməyib
onlarda qaldığı üçün ödədiklərini desələr də, oğlanın inadını
sındırmaq çətin oldu.
www.vivo-book.com
345
– Axı mən o təklifi qəbul etmək barədə düĢünmürdüm,
– Jülyen inadla deyirdi. – Siz məni ləyaqətli evdə yaĢamağa
elə alıĢdırmısınız ki, mən heç vaxt o nadanların evində
yaĢaya bilməzdim.
Amma ehtiyacın dəmir əli oğlanın iradəsini sındırdı.
Jülyen bu təklifi bircə Ģərtlə qəbul elədi – pulu merdən borc
alır, sənəd imzalayır və bu məbləği beĢ il müddətində ona
geri qaytarmaq öhdəliyini öz üzərinə götürür.
Xanım Renalın hələ dağlardakı mağarada gizlədilmiĢ
sandıqçada bir neçə min frankı vardı. Jülyenin qəbul
etməyəcəyi və buna görə qəzəblənəcəyindən qorxa-qorxa o
bu pulu oğlana təklif elədi.
– Yəni siz istəyirsiniz ki, sevgimizi belə murdar
Ģeylərlə xatırlayım? – Jülyenin cavabı bu oldu.
Axır ki, Jülyen getdi. Cənab Renal olduqca xoĢbəxt idi.
Çünki o, pul təklif eləyəndə oğlan qəti Ģəkildə imtina elədi.
Cənab Renal gözləri yaĢarmıĢ halda oğlanın boynunu
qucaqladı. Jülyen ondan xahiĢ elədi ki, onun üçün
xasiyyətnamə
yazsın. HəyəcanlanmıĢ mer oğlanın
keyfiyyətlərini təsvir etmək üçün gözəl sözlər tapa bilmirdi.
www.vivo-book.com
346
Qəhrəmanımızın ehtiyatda beĢ luidoru vardı, elə bu
qədərini də dostu Fukedən borc almağa hazırlaĢırdı.
O çox həyəcanlıydı. Bütün sevdiklərini buraxdığı
Veryerdən bircə ley aralanmıĢdı ki, onu qarĢıda gözləyən
xoĢbəxtlik – böyük Ģəhər və Bezanson kimi qalanı görəcəyi
barədə düĢünürdü.
Bu üçgünlük ayrılıq ərəfəsində xanım Renal özünü
sevginin ən qəddar yalanlarından birinə inandıraraq kor kimi
yaĢayırdı. Onun həyatı hələ xoĢ keçirdi, çünki hələ qarĢıda
Jülyenlə görüĢmək ümidi vardı. Xanım Renal o günə qədər
saatları, dəqiqələri sayırdı.
Axır ki, üç gündən sonra o, Jülyenin gəliĢini bildirən
Ģərti iĢarəni eĢitdi. Min bir təhlükədən keçərək Jülyen onun
yanına gəlmiĢdi.
Bu dəqiqədən etibarən o bircə Ģey barədə düĢünməliydi:
mən onu son dəfə görürəm!
O nəinki sevgilisinin çılğın əzizləmələrinə soyuq cavab
verirdi, qadın əməlli-baĢlı ölüydü. Jülyenə onu sevdiyini
deyəndə, bu onda elə gərgin alındı ki, bu etirafı eĢidən adam
Dostları ilə paylaş: |