Təbiət 2009 Təbiətşünaslığın tədrisinin əhəmiyyəti
Yüklə 0,56 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Təbiət 2009
- Təb. IX. 2. Şagird irsiyyət və dəyişkənliyin xüsusiyyətlərini izah edir.
- Təb.. IX. 3. Şagird xarici amillərin orqanizmin səhhətinə göstərdiyi təsiri təhlil edir və davamlı inkişafın əhəmiyyəti haqqında müzakirə
- Təb. IX. 4. Şagird antropogenez haqqında müzakirə aparır.
- İstiqamət: Fiziki hadisələr Təb. IX. 5 Şagird enerjinin formalarını və enerjinin mənbələrini müzakirə edir.
- Təb. IX. 6. Şagird enerjinin verilməsini və çevrilməsini xarakterizə edir. Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird
- Təb. IX. 7. Şagird istilik proseslərini xarakterizə edir.
- Təb. IX. 8. Şagird mexaniki rəqsləri və dalğaları təsvir edir.
Təbiət 2009 Orqanizmin fiziki vəziyyətini qiymətləndirmək üçün ölçüdən, dinləmədən, vizual • müşahidədən istifadə edir, müşahidə nəticələrini təcrübə protokolu şəklində təqdim edir. Özünün üzərində müxtəlif vəziyyətdə fiziki dəyişiklikləri müşahidə edir (məs., •
tezləşməsi-yavaşıması, ürəyin genişlənməsi-daralması, tərləmək) və sinir və endokrin sistemin adaptik təsiri haqqında müzakirə aparır. Simulyativ oyunda müxtəlif vəziyyətlərdə (məs., •
zamanı) ilkin yardım tədbirlərini təqdim edir. Orqanizmin qoruyucu (məs., •
imkanları haqqında informasiya toplayır və onların pozulma nəticələri haqqında ehtimallarını söyləyir. İnsanın yaş dəyişikliklərinin xüsusiyyətlərini müşahidə edir (məs., •
nümayiş etdirir. Təb. IX. 2. Şagird irsiyyət və dəyişkənliyin xüsusiyyətlərini izah edir. Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird: İnsan cinsinin təyin edilməsinin sxematik təsvirindən istifadə edir və qızın, oğlanın doğulma • ehtimalını söyləyir. Irsiyyət əlamətlərinin (məs., •
sxemlərini tərtib edir. Əlamətlərin və xarici amillərin təsiri arasında səbəb-nəticə (məs., günəş – •
Təcrübə obyektini (məs., •
statistik xüsusiyyətlərini təhlil edir: müvafiq cihazlardan istifadə edir, miqdar göstəricilərini qeyd edir (məs., ölçü, çəki, həcm), dəyişkənliklər arasında münasibətləri təyin edir və qrafiklər qurur. Xromosom xəstəlikləri (məs., Daun sindromu) olan insanlara qarşı cəmiyyətin münasibətini • öyrənmək üçün sorğu planlaşdırır və həyata keçirir, göstəriciləri analiz edir, özünün mövqeyini formalaşdırır və onu referat şəklində təqdim edir. Təb.. IX. 3. Şagird xarici amillərin orqanizmin səhhətinə göstərdiyi təsiri təhlil edir və davamlı inkişafın əhəmiyyəti haqqında müzakirə aparır. Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird: Yerli və qlobal mühitin insana göstərdiyi təsir misallarını gətirir və mümkün nəticələr • haqqında ehtimallarını söyləyir. Təbiət elmlərinin davamlı inkişaf prinsiplərinin tətbiqi prosesində rolu haqqında informasiyanı • əldə edir. Təb.E. IX. - 2 Təbiət 2009 Ekoloji cəhətdən təmiz mühiti saxlamaq üçün tədbir planlaşdırır (sinif yoldaşları ilə birlikdə), • onu həyata keçirir və geniş auditoriya qarşısında təqdim edir. Gürcüstanda insanlarda yod çatışmamazlığı xəstəliyinin mənbələri haqqında informasiya • toplayır, göstəriciləri xəritəyə köçürür və xəstəliyin profilaktik vasitələrini müzakirə edir. Sorğu nəticəsində yerli ətraf mühidə yayılmış peşə xəstəliklərini təyin edir, onların yaranma • səbəblərini təhlil edir, profilaktik vasitələr haqqında informasiya əldə edir və geniş auditoriya qarşısında təqdim edir. Təb. IX. 4. Şagird antropogenez haqqında müzakirə aparır. Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird: Sxemlər tərtib edir və quruluşun inkişafına əsasən insanın və başqa siniflərin heyvanlarının • orqan sistemlərini müqayisə edir. Antropoloji tapıntıların (məs., •
informasiya toplayır və təqdim edir. Informasiya toplayır və antropogenez nəzəriyyənin dəlillərini gətirir və əks-dəlillərlə özünün • mövqeyini ifadə edir. İstiqamət: Fiziki hadisələr Təb. IX. 5 Şagird enerjinin formalarını və enerjinin mənbələrini müzakirə edir. Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird: Enerjinin formalarını fərqləndirir, onların istifadə misallarını sadalayır. • İşığın və istiliyin təbii və süni mənbələrini seçir və təsvir edir. Göstəriciləri cədvəl şəklində • təqdim edir, onların praktiki istifadəsi haqqında müzakirə aparır. Yaşadığı mühitdə mövcud təbii enerji mənbələri haqqında informasiya əldə edir və onun • effektiv şəkildə istifadə yollarını əks etdirir. Təb. IX. 6. Şagird enerjinin verilməsini və çevrilməsini xarakterizə edir. Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird: Mexaniki işi gündəlik həyatda istifadə olunan “iş” anlayışından fərqləndirir. • Yerinə yetirilən iş və xərclənən enerji arasında əlaqəni təsvir edir. Praktiki məsələni həll • etmək üçün işin hesablama düsturundan adekvat şəkildə istifadə edir. Enerjinin çevrilməsini nümayiş etdirmək üçün sadə model hazırlayır və təqdimatı nümayiş • Təb.E. IX. - 3 Təbiət 2009 etdirir (məs., potensial – kinetik - elektrik - istilik + işıq), enerjinin saxlanması haqqında müzakirə aparır. Müxtəlif sadə mexanizmlərin hərəkəti haqqında informasiya toplayır və təhlil edir, onları • güclərinə əsasən qruplaşdırır və effektivlikləri barədə müzakirə aparır. Canlı orqanizmlərdə enerjinin çevrilməsini sxem şəklində ifadə edir (məs., •
mənbəyi), enerjinin saxlanma formalarını müzakirə edir. Sadə elektrik düz xətlər qurur, elektrik enerjisinin verilmə yollarını təsvir edir. •
Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird: İstilik proseslərini müşahidə etmək üçün təcrübələr aparır, nəticələri cədvəl şəklində təqdim • edir, təhlil edir və istiliyin miqdar hesablama düsturunu əldə edir. Təbii istilik izolyatorları haqqında informasiya toplayır və təhlil edir (məs., hava örtüyü, • tük, piy), istiliyin saxlanması haqqında gündəlik həyatdan misallar gətirir (məs., mənzilin izolyasiyası, tüklü paltar, termos) və təqdimatı nümayiş etdirir. Sınaqlar vasitəsilə müxtəlif aqreqat vəziyyət üçün maddələrin istidən genişlənməsini • müşahidə edir, analiz edir və həmin xassənin praktiki istifadəsini müzakirə edir: (məs: termometr, bimetal termostat) Müxtəlif maddələrin ərimə və qaynama temperaturunu təyin etmək üçün sınaqlar həyata • keçirir, əsaslandırılmış hipotezlər söyləyir, göstəriciləri analiz edir və həmin maddələrin praktiki tətbiqi haqqında müvafiq nəticələr çıxarır (məs., termometrlərdə). İstilik proseslərinin miqdar təsviri üçün, onunla əlaqədar problemləri həll etmək üçün • düsturlardan düzgün şəkildə istifadə edir, İstilik mühərrikləri haqqında informasiya əldə edir, təhlil edir və təqdimatı nümayiş • etdirir. Təb. IX. 8. Şagird mexaniki rəqsləri və dalğaları təsvir edir. Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird: Sınaq vasitəsilə kəfkirin rəqsini müşahidə edir, sübutlu hipotez söyləyir, ölçür və göstəriciləri • cədvəl şəklində təqdim edir, təhlil edir və rəqsə xas kəmiyyətlər arasında miqdar əlaqəsini təsvir edir. Rəqslər zamanı enerjinin çevrilməsini xarakterizə edir və təqdimatı nümayiş etdirir. • Mexaniki dalğaları öyrənmək üçün təcrübələr aparır, təhlil edir və xassə və miqdar • baxımından dalğanın yayılmasını xarakterizə edir. Səsin yaranma və yayılmasını tədqiqat əsasında öyrənir, dəlilli hipotezlər söyləyir, • göstəriciləri cədvəl şəklində təqdim edir, təhlil edir və uyğun nəticələri ifadə edir. Səs axınına dair misallar gətirir. Təb.E. IX. - 4 Yüklə 0,56 Mb. Dostları ilə paylaş:
|