Tempus-jpcr: anpassung des lehrbetriebs an den bologna prozessim ingenieurstudium f



Yüklə 2,8 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə16/26
tarix08.10.2017
ölçüsü2,8 Kb.
#3944
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   26

61 
 
lakin  hərəkət  edən  mexaniki  hissələrin  olması  teleölçmənin 
ümumi dəqiqliyini və etibarlılığını aşağı salır. 
Energetika  sistemlərində  daha  çox  statik  güc 
çeviriciləri tətbiq olunur. 
Çeviricilərin  xarakteristikalarını,  həssaslıqlarını, 
rabitə 
xəttinin 
ölçmə  dəqiqliyinə  təsirini  və  s. 
yaxınlaşdırmaq  üçün  veriçi  və  ya  qəbuledici    tərəfdə  çıxış 
parametrlərinə  görə    əks    rabitəsi    olan  çeviricilərdən  
istifadə  edilir.  Belə  çeviricilər  kompensasiyalı  çeviricilər 
adlanır. 
Kompensasiyalı 
teleölçmə 
sistemləri. 
Belə 
sistemlərdə  əks  rabitənin  olması  sayəsində  kompensasiyalı 
çeviricinin  çıxış  parametri  yalnız  ölçülən  kəmiyyətdən 
verilmiş asılılıqda avtomatik olaraq saxlanılır. 
Kompensasiyalı  çeviricinin  struktur  sxemi  şəkil 
3.10-da  qapalı  avtomatik  tənzimləmə  sisteminə  analoji 
olaraq  göstərilmişdir.  Sıfır-orqanın  SO  girişinə  giriş 
parametri və X
ə.r.
 mənfi əks rabitə siqnalı verilir. 
 
Şəkil 3.10. Kompensasiyalı çeviricinin sxemi 
SO-nın çıxışında isə alınan siqnal çevrilmə əmsalları 
K
1
,  K
2
,  …,  K
n
  olan  G
1
,  G
2
,  …,  G
n
  çeviricilərinə 
(gücləndirici,  düzləndirici  və  s.)  ötürülür.  SO  və  ƏRQ  əks 


62 
 
rabitə qurğusunun çevrilmə əmsallarını uyğun olaraq K
so
 və 
K
ər
 ilə işarə edək. 
Çox  vaxt  kompensasiyalı  çeviricilər  statik  xarak-
teristikaya malik olur. Bu hal üçün qərarlaşmış rejimdə 

x = x – x
ər 
x
x



 ilə işarə etdikdə, 
x
x
1
r




 
aliriq. Burada 

 - sistemin statizm əmsalıdır. 
x
ər
 = y

k
ər       
    olduğundan 
     
x
k
y
1
r





                 və             
y = 
r
k
1

(1 - 

)x .              
Çıxış parametri üçün  y = 

x

k
so

k
1

k
2



k
n  
və 

 = 1 - 

k
s
   və ya     

 = 
s
k
1
1


Statizm  əmsalının  qeyri-stabilliyindən  alınan  xəta 
belə təyin olunur: 
%
100
1
y
y









Bu xətanın azaldılması üçün statizm əmsalı vahiddən 
çox-çox kiçik, ümumi çevirmə əmsalı k
s
 = k
so

k
1

k
2



k
n

k
ər
 
kifayət qədər böyük olmalıdır, yəni k
s
 >> 1. 


63 
 
Bu halda          
s
k
1
1



 və     k
s
 >> 1 olarsa, 
x
k
1
y
,
k
1
r
s





Sonuncu ifadə göstərir ki, k
s
 >> 1 şərtinin ödənilməsi 
şəraitində  çevrilmə  xətası  yalnız  əks  rabitə  əmsalının 
dəyişməsi  ilə  əlaqədardır.  Kompensasiyalı  TÖS-ləri  də 
cərəyan  və  gərginlik  TÖS-nə  bölünür.  Kompensasiyalı 
cərəyan  intensivlik  sistemlərində  teleölçülən  kəmiyyət  bu 
kəmiyyətin  qiymətinə  uyğun  olaraq  tənzim  olunan  sabit 
cərəyandır. 
Gərginlik  intensivlik  TÖS-lərində  ölçülən  kəmiyyət 
ya  dəyişən  cərəyanın  e.h.q-nə  və  ya  sabit  cərəyan 
gərginliyinə  çevrilir.  Teleölçmə  prosesində  alınan  xətanı 
azaltmaq  məqsədilə  kompensasiyalı  ölçmə  üsulu  istifadə 
olunur. 
3.4.2. Müddət teleölçmə sistemləri 
 
Müddət  TÖS-də  ölçülən  parametrin  qiyməti 
impulsun  və  ya  fasilənin  müddəti  ilə  verilir.  Şəkil  3.11-də 
müddət TÖS-nin struktur sxemi göstərilmişdir.  
Nəzarət məntəqəsində NM əsas blok   x  parametrini 

   zaman intervalına çevirən çeviricidən ibarətdir. Dispetçer 
məntəqəsində  DM  olan  qəbuledici  qurğu  isə 

  zaman 
intervalını ya kəsilməz elektrik parametrinə (gərginlik və ya 
cərəyana), ya da N rəqəm koduna çevirir. 
Qəbuledici  qurğunun  növündən  asılı  olaraq  analoq 
(AC) və ya rəqəm qəbuleidici cihaz (RC) qoşulur. Bir qayda 


64 
 
 
Şəkil 3.11. Müddət teleölçmə sistemi 
olaraq 

  ölçülən  kəmiyyətdən  xətti  asılı  götürülür  və 

-nun 
dəyişmə  intervalı  0-dan  deyil,  müəyyən 

min
  qiymətindən 
başlayır. 

  zaman  intervalının  ölçülən  x  kəmiyyətindən 
asılılığı ümumi şəkildə belə göstərilə bilər: 

 = 

min
 + 


min
min
maks
min
maks
x
x
x
x






Müddət TÖS-ləri nisbi və mütləq müddət TÖS-lərinə 
bölünür. Nisbi müddət TÖS-də ölçülən parametr impulsun 
və ya fasiləsiz müddətin tam perioda nisbəti kimi götürülür
yəni                       
)
x
(
f
T


    
 və ya       
)
x
(
f
T
'



Burada 

 - impulsun, 

 - fasilənin müddətidir. 
Mütləq  müddət  TÖS-də  ölçülən  parametr  impulsun 
və  ya  fasilənin  müddətinin  mütləq  qiyməti  ilə  verilir  (şəkil 
3.12). 
Mütləq  TÖS-lərində  adətən 

  =  f(x)  funksional 
asılılığı daha çox istifadə olunur. Müddət TÖS-ləri siqnalın 
impulslarının müddətinə görə 2 yerə bölünür: 


Yüklə 2,8 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   26




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə