Teqvim-2015. pdf
Yüklə 42,04 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ə d ə b i y y a t
- İ n t e r n e t d ə
72 MART 90 illiyi Aktrisa Zəroş Həmzəyeva 1925-2004 22 Zəroş Mirzəbağır qızı Həmzəyeva 1925-ci il mart ayının 22-də Naxçıvan Muxtar Respublikası Babək rayonunun Nehrəm kəndində anadan olmuşdur. Məşhur aktyor və rejissor İbrahim Həmzəyevlə ailə həyatı qurub. Səhnəyə ilk dəfə 1941-ci ildə, on altı yaşında çıxıb. Onu peşəkar səhnəyə İb- rahim Həmzəyev cəlb edib. İlk səhnə obrazı kimi Nəcəf bəy Vəzirovun “Hacı Qəmbər” (“Yağışdan çıxdıq, yağmura düşdük”) komediyasında Yetər rolunu oynamışdır. Zəroş Həmzəyeva 1948-ci ildə həyat yoldaşı İbrahim Həmzəyevlə birlikdə Qaryagin rayonunun (indiki Füzuli) Dövlət Dram Teatrında aktrisa işləyib. Aktrisa bir sıra tamaşalarda, xüsusən “Vaqif” tamaşasında Xuraman rolunda Akademik teatrın görkəmli sənətkarları ilə tərəf müqabili olub. Zəroş Həmzəyeva dramaturq Cəfər Cabbarlının qadın qəhrəmanlarının ən yaxşı ifaçılarından sayılır. O, müxtəlif illərdə və müxtəlif rejissorların quru- luşlarında ədibin “Solğun çiçəklər” (Sara), “Nəsrəddin şah” (Sitarə), “Ay- dın” (Gültəkin), “Sevil” (Sevil), “Al- maz” (Almaz və Yaxşı), “1905-ci ildə” (Sona), “Od gəlini” (Solmaz), “Oq- tay Eloğlu” (Firəngiz), “Yaşar” (Ya- qut) dramlarının tamaşalarında baş rolları ifa edib. Zəroş xanımın kiçik, lakin ürəyəyatımlı və şirin səsi olub. Buna görə də Ü.Hacıbəylinin “Leyli və Məcnun” (Leyli və Leylinin anası), “Əsli və Kərəm” (Əsli) operaların- da, “Arşın mal alan” (Gülçöhrə, Tel- li və Asya), “Məşədi İbad” (Gülnaz), Z.Hacıbəyovun “Evliykən subay” (Pərizad), S.Rüstəm və S.Rüstəmovun “Durna” (Durna və Lalə), Məcid Şam- xalovla Zakir Bağırovun “Qaynana” (Afət) operettalarında əsas partiyaları ifa edib. Milli teatr sənətinin inkişafındakı xidmətləri dövlət tərəfindən yüksək qiymətləndirilmişdir. 1956-cı ildə “Azərbaycan Respublikasının Əməkdar artisti” və 1967-cı ildə “Xalq artis- ti” fəxri adlarına layiq görülmüşdür. Ümummilli lider Heydər Əliyev onu müstəqil Azərbaycan Respublikasının ali mükafatı olan “Şöhrət” ordeni ilə təltif etmişdir. 1995-ci ildə fəxri təqaüdə çıxıb. 1998-ci ildə Azərbaycan xalqı qar- şısındakı böyük xidmətlərinə görə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdünə layiq görülüb. Zəroş Həmzəyeva 2004-cü il iyun ayının 5-də Bakı şəhərində vəfat edib və II Fəxri Xiyabanda dəfn olunub. Aktrisanın vaxtilə yaşadığı evdə xatirə lövhəsi asılmışdır. Xalq artisti Zəroş Həmzəyevanın həyat və yaradıcı- lığını əks etdirən “Yay gününün xəzan yarpaqlar”ı (film, 1986) və “Nehrəmli qız” (film, 2002) filmləri çəkilib. Ə d ə b i y y a t Azərbaycan Xalq artisti Zəroş Həmzəyeva haq- qında rəylər /tərt. ed. R.Məmmədova.- Bakı: Qorqud, 1998.- 72 s. İsmayılova, A. Nehrəmli qız (Zəroş Həmzəyeva) /A.İsmayılova; red. E.Həsənov.- Bakı: İşıq, 1985.- 71 s. Rəhimli, İ. Səhnədə ucalan əzəmət /İ.Rəhimli.- Bakı: Çaşıoğlu, 2010.- 416 s. Əlioğlu, Y. İlham Rəhimli və əzəmətli İbrahim Həmzəyev /Y.Əlioğlu //Mədəniyyət.- 2010.- 8 oktyabr.- S.12. Rəhimli, İ. Zəroş Həmzəyeva //Rəhimli İ. Azərbaycan teatr tarixi.- Bakı, 2005.- S.461. İ n t e r n e t d ə www.anl.az www.az.wikipedia.org www.elibrary.az www.youtube.com www.teatrittifaqi.az Teatr.Kino 73 Teatr.Kino Ələsgər Ələkbərov 1910-1963 105 illiyi Aktyor MART 26 Ələsgər Hacıağa oğlu Ələkbərov 1910-cu il mart ayının 26-da Bakıda anadan olmuşdur. 1924-cü ildə Əbilov adına klubun teatr dərnəyinə yazılmış, ilk dəfə bu səhnədə çıxış etmişdir. 1927-ci ildə Teatr məktəbində təhsil almışdır. Sonra Türk İşçi Teatrının səhnəsində çalışmış, burada Hacı Baxşəli (“Ölülər”), ikinci bələdiyyə (“Hücum”) kimi yaddaqalan obrazlar yaratmışdır. Bakı Türk İşçi Teatrı ilə Azərbaycanın kənd və şəhərlərini qarış-qarış gəzmiş, tamaşalar göstərmiş, əhalinin teatr zöv- qünün formalaşmasına öz töhfələrini vermişdir. 1930-cu illərdə Tbilisidə Azərbaycan dram teatrında, Bakı və Gəncə teatrında çalışmışdır. 1938-ci ildən ömrünün sonuna kimi M.Əzizbəyov adına Azərbaycan Dram Teatrında fəaliyyət göstərmişdir. Səməd Vurğunun “Vaqif” pyesində Vaqif ob- razı onun ən gözəl ifalarından biri idi. Ə.Ələkbərov bu obrazı 28 yaşından oynamağa başlamışdır. Aktyor bu rolu qüdrətli bir rəssam kimi tam dolğun, mənalı və səsli yaratdığına görə idi ki, indi də insanların xəyalında Vaqif məhz Ə.Ələkbərovun oynadığı kimi canlanır. Onun ifasındakı bu obraz te- atr tariximizdə qazanılan ən böyük müvəffəqiyyətlərdən biri sayılır. 1948-ci ildə - “Vaqif”in səhnə həyatının 10 ili ərzində Ələsgər Ələkbərov bu rolda artıq 300-cü dəfə çıxış etmişdi. Aktyor səhnəmizə yeni üslub, yeni yaradıcı manera gətirdi. Onun rollarında klassik aktyor sənəti məktəbinin gözəl ənənələri yaşayır. Bu ənənələr elə akt- yorun ekran qəhrəmanlarında da özünü büruzə verir. Onun üçün kino aləmi də teatr qədər sevimli idi. Yaratdığı müxtəlif xarakterli kino obrazları kinematoqrafiya tarixində silinməz izlər buraxıb. Hadisələri olmuş əhvalatlara əsaslanan “Vulkan üzərində ev” filmində Həsən rolunu ifa etmiş, filmin Dovjenko adına Kiyev kinostudi- yasında çəkilən “Varislər” filmində don Aqilla rolunu uğurla canlandırmışdır (1960). Azərbaycan kinosunda Rüstəm kişi (“Böyük dayaq”), Fətəli xan (“Fətəli xan”) “Qara daşlar”, “Səhər”, “Leyli və Məcnun”, “Böyük dayaq” və s. filmlərdə yaddaqalan obrazlar yaratmışdır. 1939-cu ildə Bakı şəhər Sovetinin, 1962-ci ildə SSRİ Ali Sovetinin deputatı seçilmişdir. Teatr sənətindəki xidmətlərinə görə Ə.Ələkbərov orden və medallarla təltif olunmuşdur. Ə.Ələkbərov 1959-cu ildə Moskva- da dram teatrların festivalında “Cavan- şir” pyesində yaratdığı baş qəhrəman surətinə görə laureat adına, 1961-ci ildə “SSRİ Xalq artisti” adına layiq görül- müşdür. Ələsgər Ələkbərov 1963-cü il yan- var ayının 31-də Bakıda vəfat etmişdir. Ə d ə b i y y a t Allahverdiyev, M. Ələsgər Ələkbərovun həyat və yaradıcılığı /M.Allahverdiyev; red. M.Məmmədov; AzSSR EA, Memarlıq və İncəsənət İnstitutu.- Bakı: Elm, 1972.-233 s. Abbaslı, T. Bir ömürdə minbir “ömür” /T.Abbaslı //Mədəniyyət.- 2012.- 30 mart.- S.11. Dramatik obrazlar ifaçısı Ələsgər Ələkbərov: Vaqif obrazından başlanan səhnə uğuru //Azadlıq.- 2011.- 14 iyun.- S.14. Rəhimli, İ. Ələsgər Ələkbərov //Rəhimli İ. Azərbaycan Dövlət Aka- demik Milli Dram Teatrı. Teatrın 1873-2012-ci illər arasındakı yaradıcılıq yolunun salnaməsi: 3 cilddə.- Bakı, 2013.- C.I.- S.523-528. İ n t e r n e t d ə www.adam.az www.anl.az www.az.wikipedia.org Yüklə 42,04 Kb. Dostları ilə paylaş:
|