yazıçı sözü
29
USTAD
dərgisi \ Fevral 2016
28
USTAD
dərgisi \ Fevral 2016
Bu sirrə aydınlıq
gətirmək üçün dəfələrlə,
həm də günün müxtəlif vaxtlarında
qəbiristanlığa gedir, başdaşının üzərindəki
şəklə baxır, hər dəfə də yanılmadığını
görürdü: qız istehzalı, kinayəli təbəssümlə
gülümsəyirdi. Xoşbəxtlikdən bircə dəfə
də olsa hirsli qoca ilə rastlaşmırdı.
Qəbiristanlıqda o qədər vaxt keçirirdi ki,
yovşanın kəsif qoxusu üst-başına, paltarlarına
hopurdu.
Dostu onun qəbiristanlıqdakı şəkillə
maraqlanmasından hansı yollasa xəbər
tutmuşdu. Bir gün işdən qayıdanda dedi,
– Gəl gedək qəbiristanlığa, görüm səni ora
çəkən nədir.
Dostu psixoloqdu, deyirdi insanda
bu kimi hallar olur, kişinin fotoşəkillərlə,
ikonalarla, heykəllərlə
cinsi istək arzusunda
olması piqmalionizm adlanır. Başdaşının
üzərindəki şəklə vurulmaq isə kişilərdəki psixi
pozğunluğun başqa təzahürüdü, bu daha çox
şizofrenik əlamətdir. Hirsləndi, – “Özündən
nələr uydurursan, mən o qıza, ya da onun
şəklinə vurulmamışam. Mən adi bir sirri
açmaq istəyirəm: niyə bu qızın şəkli mənə
gülümsəyir, ən çox da təklikdə olanda?
Maşına oturub birlikdə qəbiristanlığa
getdilər, dostu yaxınlaşıb qızın şəklinə əlini
sürtdü, bilmək olmurdu nəyi aydınlaşdırmaq
istəyir, sonra da fotoaparatını çıxarıb
daşın şəklini çəkdi. Geri qayıdanda ondan
soruşdu: “Sən qızlarla qeyri-adi hadisələr
yaşamayıbsan ki?” “Yox, – dedi, – həyatda
qeyri-adi hadisələr yaşadığım olub, qızlara
gələndə isə,
onlarla bir qayda olaraq
adidən adi hadisələr yaşamışam. Üç dost
idik, kafe işlədirdik, içəridə beş-altı yataq
otağı var idi. Hər yerdən qızlar gəlir, orda
müştərilərlə görüşürdülər. Yazırlar e, guya
qızları zorla bu işlərə cəlb eləyirlər, şəxsən
mənə təsadüf eləməyib. Kimsəni ora zorla
gətirmirdik, əksinə, on dörd, on beş yaşlı
qızları ordan qovduğum çox olub. Yalvarır,
yaxarır, əl çəkmir, onlara müştəri tapmağı
xahiş eləyirdilər. Atasından küsən, ailəsindən
inciyən, dolanmaq, yemək üçün pul tapa
bilməyənlər, aldananlar, sevgililərindən
ayrılanlar, boşanmış
ailələrdə yaşayanlar
bizə gəlirdilər. Aralarında hər cür qızlar
olurdu, hansını istəyirdim, onunla da vaxt
keçirirdim. Nəyə görə də qeyri-adi hadisə
yaşamalıydım?”
Yalnız həyətdə nəyisə xatırlayıb dostuna,
– “Qeyri-adi hadisə olub, – dedi, – amma
qızlarla bağlı deyildi. Təxminən üç ay bundan
əvvəl birdən hiss elədim ki, daha o kafeyə
getmək istəmirəm. Neylədimsə, özümü orda
işləməyə məcbur eləyə bilmədim, öz payımı
dostlarıma satıb, ordan getdim və bir daha
qayıtmadım”.
– Hər şeyi orda axtarmaq lazımdı! –
dostu dedi.
– Yəni harda?
– O qızın nə vaxt öldüyünü bilirsənmi?
– Hə, başdaşının
üzərində ölüm tarixi
yazılıb. Bu ilin aprel ayında.
– Yəni üç ay bundan əvvəl, – dostu
mənalı tərzə dedi.
Lənət şeytana, psixoloq nə demək
istəyirdi? Hər halda, qəribə bir uyğunluq var
idi, düz üç ay bundan əvvəl kafeni satmış,
ordan getmişdi. Qız da üç ay bundan əvvəl
ölmüşdü. Bu tarixlər arasında nə əlaqə ola
bilərdi?
Dostu, – “Belə olmayacaq, – deyirdi, –
özün heç, məni də işə salıbsan, ancaq bu
haqda fikirləşirəm. Ağlı başında olan, sağlam
bir adam niyə belə cəfəngiyat danışmalıdı?
Gecə gedək qəbiristanlığa, qəbri qazıb,
qızı çıxaraq, onda bir çox suallara cavab
taparıq”. “Necə? – qışqırırdı. – Yoxsa qızın
alnına yazılıb niyə və nədən ölməsi, niyə
mənə gülümsəməsi?
Ya bəlkə qədimilərdə
olduğu kimi qızın həyatını daş, gil lövhələrə
yazıb, özüylə birlikdə basdırıblar?” Dostu əl
çəkmirdi, – “Nə sirr varsa, o qəbirdədir, –
deyirdi, – qazıb meyiti çıxarandan sonra hər
şey aydınlaşacaq”.
Məcbur qalıb dostunu qovdu,
yatmamışdan qabaq Allaha dua elədi: “İlahi,
məni psixoloqlardan qoru!”
Səhər anası onu oyatdı, dostu ölmüşdü,
meyitini qəbiristanlığın qapısı ağzında
tapmışdılar. Geyinib küçədəki uşaqların
yanına getdi, məlum oldu ki, psixoloq nədən
ötrüsə ling, bel götürüb gecə qəbiristanlığa
gedib, üç ay bundan əvvəl ölmüş bir qızın
qəbrini qazmaq istəyib, linglə bir-iki daşı
yazıçı sözü
29
USTAD
dərgisi \ Fevral 2016
28
USTAD
dərgisi \ Fevral 2016
yerindən tərpədib,
amma nə baş veribsə
lingi, beli orda ataraq geri qaçıb. Necə
qorxubsa, özünü ancaq qəbiristanlığın
qapısına qədər çatdıra bilib, orda isə bağrı
çatlayıb ölüb. Hər şey ona aydın oldu:
dostu qəbiri qazıb qızın meyitini çıxarmaq
istəyirmiş, ancaq birdən necə olubsa,
qızın şəklinə baxıb və qız da yəqin ki, ona
gülümsəyib. O da qorxub qaçıb, amma
ürəyi dözməyib, gecəyarısı qəbiristanlıqda
belə mənzərə ilə rastlaşmaq hər bir adamı
vahiməyə salardı. Adam dəliymiş, vəssəlam;
sənin gecə qəbiristanlıqda nə işin vardı, qızın
meyitini çıxarıb neyləmək istəyirdin?
Xəstə olduğunu bəhanə gətirib dostunun
dəfninə getmədi, böyük qardaşı deyəndə ki
belə omaz, gedək, qonşuluq borcunu verək,
etiraz elədi. “Sən get, ver borcunu, mən
isə vermək istəmirəm, qonşuluq borcunu
vermək mənə baha başa gəlir”, – dedi.
Bir şey başa düşməyən qardaşı da başını
yırğalayaraq getdi.
İki-üç gündən sonra təzədən maşına
oturub qəbiristanlığa sürdü, giriş qapısının
ağzında saxlayıb düşdü, həmin başdaşının
yanına getdi. Qız
şəkildən yenə də kinayə ilə
gülümsəyirdi, açıq-aşkar, bu boyda illüziya,
qarabasma ola bilməzdi. Yaxınlaşıb bir
daha başdaşının üzərindəki yazıları oxudu.
“Ağayeva Gülarə Çapar qızı”. Aşağıdan
olum-ölüm tarixləri də yazılmışdı. “13/lV-
1989, 18/lV-2007”. Düşünmədən birbaşa
qəbiristanlıq müdiriyyətinin yanına getdi,
müdir yerində idi. Onu yaxşı qarşıladı,
suallarına da həvəslə cavab verdi. Müdir
qızın dəfn gününü olduğu kimi xatırlayırdı,
çünki qızı zorlayıb öldürmüşdülər, qohumları,
qonşular hirsliymişlər, ata-anası isə
özlərini öldürürmüşlər. Müdir bununla
da kifayətlənmədi, qızın ünvanını da ona
verdi, burda basdırılanların ünvanlarını da
yazırmışlar.
Müdirin yanından çıxanda bir az da
heyrətlənmişdi, demək, qız öz əcəliylə
ölməyibmiş, zorlayıb, işgəncə ilə
öldürmüşdülər. Elə isə faciəli taleyi olan bu
qız şəkildən ona niyə gülümsəyirdi? Niyə
məhz ona?
Maşına
oturandan sonra motoru işə
salıb, bir müddət fikirli halda qaldı. Hədsiz
yorulmuşdu, başı ağrıyır, gicgahları
zoqquldayırdı. Maşını yerindən tərpədib
müdirin verdiyi ünvanı axtarmağa yollandı.
Verilən ünvanı tapmaq çətin olmadı. Qız
yaxınlıqdakı qəsəbədə olurmuş. Maşını xaki
rəngli qoşa lay qapının ağzında saxlayıb
düşdü. Qapının zəngini basanda həyəcandan
əlləri titrəyirdi, yaxşı, atası, ya da anası
çıxdı, nə deyəcəkdi? Deməyəcəkdilərmi
sənə nə lazımdı? Olmaya onlara deyəcəkdi,
bəs üç ay bundan əvvəl ölmüş qızınızın
başdaşındakı şəkli mənə niyə gülümsəyir?
Azından soruşacaqdılar ki, sənə nə lazımdı,
nə istəyirsən, niyə gəlibsən?
Nəhayət, qapı açıldı və başında tükləri
biz-biz durdu. Qapını açan həmən qız idi,
başdaşının üzərində şəkli olan, dizdən
cins şalvar, nazik qırmızı parçadan
kofta
geymişdi, gur saçları çiyinlərinə
səpələnmişdi.
– Gülarə? – heyrətlə soruşdu.
– Hə, – qız başı ilə təsdiq elədi.
– Ağayeva?
– Aha!
– Siz sağsız?
– Necə yəni? – qız qaşlarını çatdı.
– Ölübsüz axı!
– Başın xarabdı?
Qız dedi və onun nə deyəcəyini
gözləmədən qapını çəkib bağladı. Qapının
ağzındaca donub qalmışdı, özünü ələ ala
bilmirdi. Nələr baş verirdi, bu yuxuydu, ya
reallıqdı? Qızın qəbri qəbiristanlıqdaydı,
ölmüşdü. Özü də müdirin dediyinə görə,
onu faciəli surətdə, zorlayıb öldürmüşdülər.
Bu günsə özü qapını onun üzünə açdı.
Maraq hər şeyə üstün gəldi, təzədən qapının
düyməsini basdı, bu dəfə də qapını qız açdı,
hirsliydi.
– Yenə nə lazımdı?
– Bağışlayın, inanmayacaqsız, amma
qəbiristanlıqda sizin qəbriniz var. Başdaşının
üzərində öldüyünüz yazılıb. Ünvanınızı
müdirdən alıb bura gəlmişəm.
– Nağıl danışırsan? – qız ona inanmırdı.
– İnanmırsan?
– Sən olsan inanarsan?