Türk dünyasının böyük oğlu
Yüklə 2,83 Kb. Pdf görüntüsü
|
182 Məhz konstitusiyamızda təsbit edilmiş bu hüquqi normaları, ideyaları həyata keçirmək üçün 1998-ci ildə Milli Məclis ölkəmizin tarixində ilk dəfə olaraq “Kitabxana işi haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununu qəbul etdi. Bu Qanun ölkəmizdə kitabxana işi sahəsində dövlət siyasətinin əsasıdır. Azərbaycan Respublikasında müasir şəraitdə və yaxın gələcəkdə formalaşan kitabxana işi üzrə dövlət siyasəti, kitabxana işinə dair hazırlanan bütün qərarlar, sənədlər və sərəncamlar, kitabxana işinin inkişaf konsepsiyası, ayrı-ayrı nazirliklərin, idarə və müəssisələrin kitabxana siyasəti bu qanuna əsaslanmalı, onun əsas prinsipləri və müddəalarının yerinə yetirilməsinə xidmət etməlidir. Respublikamızda kitabxana şəbəkələrinə malik olan nazirliklər, idarə və müəssisələr, ictimai təşkilatlar və digər qurumlar, ümumiyy ətlə, bütün kitabxana ictimaiyyəti, bütün ziyalılarımız bu qanunun işləməsinə çalışmalı, qanunun işləməsinə maneçilik göstərən məmurlara qarşı mübarizə aparmalıdırlar. Qanunda deyilir: “Bu Qanun Azərbaycan Respublikasında kitabxana işi sahəsində dövlət siyasətinin əsas prinsiplərini, kitabxana işinin və kitabxana sisteminin ümumi əsaslarını, kitabxana fondlarının formalaşdırılması və mühafizəsi tələblərini, kitabxanaların maliy- yələşdirmə mənbələrini, kitabxanalardan istifadə sahəsində vətəndaşların hüquq və vəzifələrini, kitabxana işi sahəsində beynəlxalq əməkdaşlığın prinsiplərini müəyyən edir”. “Kitabxana işi haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu 29 dekabr 1998-ci ildə ölkə Prezidenti Heydər Əliyev tərəfindən imzalanmış və həmin gündən qüvvəyə minmişdir. Həmçinin Azərbaycan Respublikasının Prezidenti “Kitabxana işi haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununun tətbiq edilməsi barədə 12 mart 1999-cu ildə fərman imzalamış, qanunun ayrı-ayrı maddələrinin yerinə yetirilməsinə cavabdeh olan dövlət orqanlarını müəyyənləşdirmişdir. “Kitabxana işi haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu 6 fəsil, 34 maddədən ibarətdir. I fəsil “Ümumi müddəalar” adlanır. Bu fəsildə müasir şəraitdə kitabxanaların mürəkkəb, sosial, mədəni və informasiya sistemi kimi cəmiyyətin inkişafında mühüm rolu, vəzifələri və statusu müəyyənləşdirilmiş, respublikamızın tarixində ilk dəfə olaraq onların 183 elmi tərifi verilmişdir. Qanunda Azərbaycan kitabxanalarının çoxəsrlik tarixinə və təcrübəsinə əsaslanaraq, elmi əsaslara söykənərək kitabxanaların sosial funksiyalarının olduqca uğurlu müəy- yənləşdirilməsi təqdirəlayiqdir. Qanunda göstərilir: “Kitabxana-elm, informasiya, mədəniyyət, təhsil və tərbiyə müəssisəsi kimi çap əsərlərini və digər informasiya daşıyıcılarını toplayıb mühafizə edən, onların sistemli ictimai istifadəsini təşkil edən, cəmiyyətin intellektual və mənəvi potensialının inkişafına xidmət göstərən sosial institutdur”. Məlumdur ki, Azərbaycan müstəqillik əldə edənə qədər kitabxanalarımız 1984-cü ildə SSRİ Ali Soveti Rəyasət Heyəti tərəfindən qəbul edilmiş “SSRİ-də kitabxana işi haqqında” Əsasnaməyə müvafiq fəaliyy ət göstərirdi. Mahiyyətinə totalitar rejimin əsasları hopmuş bu əsasnamədə kitabxanalar kütləvi, ideoloji, mədəni-maarif və elmi informasiya idarələri kimi qiymət-ləndirilir, marksizm-leninizm ideologiyasını, Sov.İKP-nın və sovet dövlətinin siyasətini və tarixini, sosializm quruluşunun və sovet həyat tərzinin üstünlüklərini təbliğ etmək onların əsas vəzifələri hesab edilirdi. Müstəqillik əldə edildikdən sonra marksizm-leninizm nəzəriyyəsindən, sosializm quruluşundan imtina edilməsi, bazar iqtisadiyyatına keçilməsi, cəmiyyətdə kitabxanaların işinin liberal- demokratik dəyərlərə müvafıq yenidən qurulmasını, demokratikləşdirilməsini, sosial funksiyaların müəyyənləşdirilməsini tələb edirdi. Məhz buna görədir ki, cəmiyyət və dövlət kitabxanaları mürəkkəb sosial mədəni sistem kimi qəbul edərək, kitabxana işinin demokratik və elmi əsaslar üzərində qurulmasına başladı. Bütün bunlar öz əksini “Kitabxana işi haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununda tapdı. Qanunda müasir Azərbaycanın kitabxana işinin təcrübəsinə, perspektiv inkişafına və dünya təcrübəsinə əsaslanaraq kitabxanaların 5 sosial funksiyası müəyyənləşdirilmişdir. Bunlar elm, informasiya, mədəniyyət, təhsil və tərbiyə funksiyalarıdır. Həmin funksiyaların yerinə yetirilməsi kitabxanaları cəmiyyətin sosial həyatı ilə bilavasitə əlaqələndirməklə onların cəmiyyətdə tutduqları yeri və 184 vəzifələrini müəyyənləşdirir. Kitabxanaları informasiyalaşdırılmış cəmiyyətin əsas atributlarından birinə, insanların informasiya təminatının əsas bazasına çevirir. Beləliklə, kitabxanalar hər şeydən əvvəl elm, informasiya, mədəniyyət, təhsil və tərbiyə sahəsində dövlət siyasətinin obyekti kimi xarakterizə olunur. Hazırda respublikamızda dövlətin kitabxana işi sahəsində siyasətinin hazırlanması üçün ciddi işlər aparılmalı, ölkəmizin şəraiti, kitabxanalarımızın iş təcrübəsi və kitabxana işinin gələcək perspektivləri elmi əsaslarla öyrənilməli, ümumiləşdirmələr aparılmalıdır. Bunlar təxmini olaraq aşağıdakı məsələləri əhatə etməlidir: - Kitabxana işinin informasiyalaşdırılması, kitabxanalarda yeni informasiya texnologiyalarının tədbiqi və inkişafı, elektron-məlumat bazasının formalaşdırılması və istifadəsi, yeni texnologiyaların tətbiqi, kitabxanaların işinin əlaqələndirilməsində şəbəkə texnologiyalarının yaradılması və inkişaf etdirilməsi, Azərbaycan üzrə kitabxana kompüter şəbəkəsinin yaradılması; - Müstəqillik şəraitində kitab nəşri sisteminin tamamilə yeniləşməsi, çoxlu miqdarda özəl nəşriyyatların yaradılması ilə əlaqədar kitabxanaların komplektləşdirilməsi probleminin həlli üçün yollar axtarılması, kitabxana kollektorunun işinin yenidən qurulması, onun fəaliyyət dairəsinin daha da genişlənməsi və təkmilləşdirilməsi; - Kitabxana fondlarının təhlükəsizliyinin təmin edilməsi və qorunması üçün tədbirlər görülməsi; - Kitabxana işini, onun hüquqi əsaslarla inkişafını tənzimləyən normativ hüquqi aktlar sisteminin yaradılması; - Respublikamızda kitabxana sisteminin vahidliyinin təmin edilməsi və onların işinin koordinə edilməsi üçün tədbirlərin hazırlanması; - Ölkəmizdə kitabxana işinin dünya standartları səviyyəsində təşkili məqsədi ilə beynəlxalq əlaqələrin möhkəmləndirilməsi, təcrübə mübadiləsinin aparılması. “Kitabxana işi haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununda ən mühüm cəhətlərdən biri kitabxana işi sahəsində dövlət siyasətinin əsas prinsip və vəzifələrinin olduqca düzgün Yüklə 2,83 Kb. Dostları ilə paylaş:
|