65
şəh/r(i)də dina/rü dirəmlər/ saçılıb, mək/təbi-nisvan/ açılıb, qız/
balalar mək/təbə hazır/ olalalar, el/m(i)də mahir/ olalar, fəz/-
l(i)də bair/ olalar, baş/dan ayağa/ geyələr don/, gedələr mək/-
təbə on-on/, tutalar şi/veyi-bidət/, oxuyub nəh/v ilə hikmət/,
alalar dər/si-təbabət/, bilələr cüm/lə kitabət/, edələr yaz/mağa
adət/, itə ismət/, bata iffət/, aman ey va/h(ı), ay Alla/h(ı), bu
qövm ol/du nə gümra/h(ı), bu nə şi/veyi ikra/h(ı), bu nə
züm/reyi-bədxa/h(ı), salıb a/ləmə pərxa/ş(ı), bular la/l ola ey
ka/ş(ı), düşə baş/larına da/ş(ı)! Xudaya/, bu nə göfta/r(ı), nə
rəfta/r(ı), nə murda/r(ı), nə bia/r(ı), fənaka/rə bizi söv/q eləmək
fik/rinə ama/də olublar/!...
M.Ə.Sabir
Misralara ayrılmış və səpələnmiş variantda:
Ey fələk, zül/mün əyandır/,
bu necə döv/ri-zamandır/
ki, işim a/hü fəğandır/,
məni yandır/ma, amandır/,
gözümün əş/ki rəvandır/,
ürəyim dop/dolu qandır/,
hamı qəmdən/ bu yamandır/
ki, neçə əh/li-qələmlər/,
buraxıb ca/nıma qəmlər/,
qarışıb dər/di-bəhəmlər/,
ürəyim in/di vərəmlər/,
qəzetə, jur/nala
buküf/ri-şiyəmlər/
necə cürət/lə rəqəmlər/
yazıb, isla/ma sitəmlər/
eləyiblər/ ki, gərək
a/ləmi isla/m(ı)da,
hər öl/kədə,
hər şəh/r(i)də
dina/rü dirəmlər/
66
saçılıb,
mək/təbi-nisvan/ açılıb,
qız/ balalar
mək/təbə hazır/ olalalar,
el/midə mahir/ olalar,
fəz/lidə bair/ olalar,
baş/dan ayağa/
geyələr don/,
gedələr mək/təbə on-on/,
tutalar şi/veyi-bidət/,
oxuyub nəh/v ilə hikmət/,
alalar dər/si-təbabət/,
bilələr cüm/lə kitabət/,
edələr yaz/mağa adət/,
itə ismət/,
bata iffət/,
aman ey va/h(ı),
ay Alla/h(ı),
bu qövm
ol/du nə gümra/h(ı),
bu nə şi/veyi ikra/h(ı),
bu nə züm/reyi-bədxa/h(ı),
salıb a/ləmə pərxa/ş(ı),
bular la/l ola ey ka/ş(ı),
düşə baş/larına da/ş(ı)!
Xudaya/, bu nə göfta/r(ı),
nə rəfta/r(ı),
nə murda/r(ı),
nə bia/r(ı),
fənaka/rə bizi söv/q eləmək
fik/rinə ama/də olublar/!...
Onu da qeyd edək ki, türkcəmizə daha uyğun
olması üçün burada bölgüləri 3-4-...-4-5 (dadadah dahda-
dadah .... dahda-dadah dahda-dadahdah) kimi də qəbul
67
etmək olar. Bu halda şeirin mənsur variantının bölgülərə
ayrılması aşağıdakı kimi olacaq:
Ey fələk/, zülmün əyan/dır, bu necə/ dövri-zaman/dır ki,
işim/ ahü fəğan/dır, məni yan/dırma, aman/dır, gözümün/ əşki
rəvan/dır, ürəyim/ dopdolu qan/dır, hamı qəm/dən bu yaman/-
dır ki, neçə/ əhli-qələm/lər, buraxıb/ canıma qəm/lər, qarışıb/
dərdi-bəhəm/lər, ürəyim/ indi vərəm/lər, qəzetə/, jurnala bu/-
küfri-şiyəm/lər necə cü/rətlə rəqəm/lər yazıb, is/lama sitəm/lər
eləyib/lər ki, gərək/ aləmi is/lam(ı)da, hər/ ölkədə, hər/ şəh-
r(i)də di/narü dirəm/lər saçılıb/, məktəbi-nis/van açılıb/, qız
balalar/ məktəbə ha/zır olalalar/, elmidə ma/hir olalar/, fəzlidə
ba/ir olalar/, başdan aya/ğa geyələr/ don, gedələr/ məktəbə on/-
on, tutalar/ şiveyi-bi/dət, oxuyub/ nəhv ilə hik/mət, alalar/
dərsi-təba/bət, bilələr/ cümlə kita/bət, edələr/ yazmağa a/dət, itə
is/mət, bata if/fət, aman ey/ vah(ı), ay Al/lah(ı), bu qöv/m oldu
nə güm/rah(ı), bu nə/ şiveyi ik/rah(ı), bu nə/ zümreyi-
bəd/xah(ı), salıb/ aləmə pər/xaş(ı), bular/ lal ola ey/ kaş(ı),
düşə/ başlarına/ daş(ı)! Xuda/ya, bu nə göf/tar(ı), nə rəf/tar(ı),
nə mur/dar(ı), nə bi/ar(ı), fəna/karə bizi/ sövq eləmək/ fikrinə
a/madə olublar/!...
Misralara ayrılmış və səpələnmiş variantda:
Ey fələk, /zülmün əyan/dır,
bu necə/ dövri-zaman/dır
ki, işim/ ahü fəğan/dır,
məni yan/dırma, aman/dır,
gözümün/ əşki rəvan/dır,
ürəyim/ dopdolu qan/dır,
hamı qəm/dən bu yaman/dır
ki, neçə/ əhli-qələm/lər,
buraxıb/ canıma qəm/lər,
qarışıb/ dərdi-bəhəm/lər,
ürəyim in/di vərəm/lər,
68
qəzetə/, jurnala
bu/küfri-şiyəm/lər
necə cü/rətlə rəqəm/lər
yazıb, is/lama sitəm/lər
eləyib/lər ki, gərək/
aləmi is/lam(ı)da,
hər/ ölkədə,
hər/ şəhr(i)də
di/narü dirəm/lər
saçılıb/,
məktəbi-nis/van açılıb/,
qız balalar/
məktəbə ha/zır olalalar/,
elm(i)də ma/hir olalar/,
fəzl(i)də ba/ir olalar/,
başdan aya/ğa
geyələr/ don,
gedələr/ məktəbə on/-on,
tutalar/ şiveyi-bi/dət,
oxuyub/ nəhv ilə hik/mət,
alalar/ dərsi-təba/bət,
bilələr/ cümlə kita/bət,
edələr/ yazmağa a/dət,
itə is/mət,
bata if/fət,
aman ey/ vah(ı),
ay Al/lah(ı),
bu qöv/m
oldu nə güm/rah(ı),
bu nə/ şiveyi ik/rah(ı),
bu nə/ zümreyi-bəd/xah(ı),
salıb/ aləmə pər/xaş(ı),
bular/ lal ola ey/ kaş(ı),
düşə/ başlarına/ daş(ı)!
Xuda/ya, bu nə göf/tar(ı),
69
nə rəf/tar(ı),
nə mur/dar(ı),
nə bi/ar(ı),
fəna/karə bizi/ sövq eləmək/
fikrinə a/madə olub/lar!...
Üçlük bölgülü qafiyəli sərbəst şeirə misal:
-Şeş-qoşa/3!
-Pənc-çah ar/3!
Nərd atır/3 qocal ar/3
Bir şəhər/3 bağında/3
Bir payız/3 çağında/3
-Bu dü-bir/3!
-Bu səl ər/3!
Çiskinli/3 bir səh ər/3...
Nərdtaxta/3 y aş olur/3.
Daşları/3 d aş olur/3.
Vururlar/3 səs s almır/3,
Güman ki/3, həzz almır/3
Oyundan/3 qocalar/3...
-Pənc-qoşa/3,
-Sə çah ar/3!
-Darıxdım/3,Ağab əy/3,
-Deyirsən/3 dincəl ək/3?
Sükuta/3 daldılar/3
Bir qəd ər/3.
Nurani/3 üzlərdə/3,
Çeşməkli/3 gözlərdə/3
Bir həsrət/3, bir kəd ər/3...
Qabil
Mikayıl Müşfiqin məşhur “Oxu tar” şeiri də məhz
üçlük bölgülü sərbəst şeirdir:
Dostları ilə paylaş: |