Upanishadlar’in hint kutsal metinleri arasindaki yeri ve önemi
Yüklə 1,03 Mb. Pdf görüntüsü
|
VIII İngilizce çalışmalar doğrultusunda, Upanishadlar’ın içerdiği konuları tespit ederek Hint kutsal metinleri arasındaki yerini ve önemini ortaya koymaya gayret gösterdik. Hint kutsal metinleri arasında Upanishadlar’ın yerini ve önemini ele alan bu çalışma giriş, iki bölüm ve sonuç kısmından oluşmaktadır. Tezimizin giriş kısmında Hint kutsal metinleri içerisinde şruti grubunda değerlendirilen ve Vedalar’dan sonra ortaya çıktığı varsayılan Upanishad metinleriyle doğrudan bağlantılı olan bazı kavramlar incelenmiştir. Böyle bir metot, Upanishadlar’ın öneminin ve genel Hindu literatüründeki yerinin daha anlaşılır bir şekilde ortaya konulabilmesi için gerekli görülmüştür. Yine giriş bölümünde Hinduizmin kutsal metinlerinin nasıl teşekkül ettiğine ve bu metinlerin oluşumunda rol oynayan etmenlere değinilmiştir. Bu çerçevede Hinduizmin kutsal kitap anlayışını etkileyen eski Hint kültür, gelenek ve inançları hakkında bilgi verilmiştir. Bu bağlamda Hint kutsal metinlerini besleyen Veda öncesi kültürel temellere temas edilmiştir. Birinci bölümde, Hinduizmin kutsal kitap anlayışı üzerinde durulmuştur. Hindular için bu kutsal metinlerin nasıl bir önem taşıdığı açıklanmıştır. Yine birinci bölümde Hint kutsal metinleri ile ilgili yapılan tasnifler değerlendirilmiştir. Bu çerçevede hem Şruti kategorisi içerisinde kabul edilen Vedalar, Brahmanalar, Aranyakalar ve Upanishadlar hem de Smriti kategorisi içerisinde kabul edilen İtihasa (destanlar), Puranalar, Dharmaşastralar ve Sutralar ele alınmıştır. İkinci bölümde, Sruti grubunun son halkasını teşkil eden Upanishadlar’ın Hint kutsal metinleri arasındaki yeri ve önemi ele alınmıştır. Bu doğrultuda Upanishadlar’ın hem diğer kutsal metinlerle olan münasebetine hem de onlardan farklı olarak öne çıkan yönlerine değinilmiştir. Ayrıca Upanishadlar’ın ortaya çıkış IX süreci ve sonrası, yazarları, sayıları, tasnif türleri, otoriteleri vb. özellikleri hakkında bilgi verilmiştir. Yine bu bölümde Upanishadlar’ın işlemiş olduğu temel konulara yer verilmiştir. Bu tür konular Upanishadlar’ın Hint kutsal metinleri arasındaki yerini ve önemini belirlemede büyük bir rol oynamaktadır. Bu bağlamda tanrı anlayışı, karma- tenasûh fikri, moksha (kurtuluş) inancı, ritüellerin bu doktrinlerle ilişkisi gibi hususlar incelenmiştir. Bunun yanında, Upanishadlar’ın Hint kültür ve felsefesine etki eden temel özelliklerine temas edilmiştir. Sonuç kısmında ise çalışmada ulaşılan sonuçlar özet halinde sunulmuştur. Bu çalışmanın hazırlanması sırasında şüphesiz fakültemiz dinler tarihi kürsüsündeki bütün hocalarımın katkısı oldu. Hepsine samimi şükranlarımı bildirmek isterim. Ayrıca çalışmalarım esnasında bana yardımcı olan, AÜDTCF öğretim üyesi Prof. Dr. Korhan Kaya Bey’e de teşekkürü bir borç bilirim. Özellikle tezimin danışmanlığını lütfetme nezaketinde bulunan, çalışmalarım esnasında yardımlarını esirgemeyen ve bana yol gösteren muhterem hocam Doç. Dr. Ali İsra Güngör’e sonsuz teşekkürlerimi sunarım. Cemil KUTLUTÜRK Ankara 2009 X KISALTMALAR age : Adı geçen eser agm : Adı geçen makale bkz. : Bakınız by. : Baskı yeri yok C. : Cilt Çev. : Çeviri karş. : Karşılaştırınız Ö. : Ölümü S. : Sayı s. : Sayfa Numarası ty. : Tarih yok vb. : Ve benzeri vd. : Ve devamı Yay. : Yayınları yy. : Yayın yeri yok AÜDTCFD : Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi D.C.R. : A Dictionary of Comparative Religion E.R. : Encyclopedia of Religion E.R.E. : Encyclopedia of Religion and Ethics 1 GİRİŞ A) Hint Kutsal Metinleri ve Upanishadlar İle İlgili Temel Kavramlar Hinduizm, dini literatür açısından oldukça geniştir. Bilge kişilere ilham edildiğine inanılan şruti metinlerinin yanı sıra, beşeri kaynaklı olduğu kabul edilen destan ve hikâyeleri içeren smriti türü eserler Hinduizmin zengin dini metinleri arasında yer alır. Bu literatürün oldukça uzun bir teşekkül süreci vardır. Söz konusu literatürün başlangıcı Vedalar dönemine kadar (M.Ö. 1200 civarı) geri gider. Bu çerçevede önce Hint kutsal metinleri içerisinde şruti grubunda değerlendirilen Upanishadlar’la doğrudan alakalı olan bazı kavramları incelemek yararlı olacaktır. Zengin Hint dini literatürü içerisinde Upanishadlar’ın önemli bir yeri vardır. Upanishadlar’ın içerik bakımından dikkat çekici oluşu ve çeşitli bölümleri itibariyle bazı farklılıklar ihtiva etmesi, tarihsel süreç içinde kendi muhtevasına uygun yeni kavramları beraberinde getirmiştir. Biz bu kavramlar içerisinde özellikle tezimizle doğrudan alakası olanlar üzerinde duracağız. Bu bağlamda tezimizin ana konusunu teşkil eden “Upanishad”, Upanishadlar’ın hemen hemen tamamında hâkim olan “Atman ve Brahman”, Hint kutsal metinlerinin kendileri aracılığıyla açığa çıkartıldığı düşünülen “Rishi” kavramları ve Upanishad metinlerinde sıkça zikredilen ve kendisine çok önem verilen kutsal “Om Hecesi” bu kısımda ele alınacaktır. a) Upanishad Sanskritçe bir kelime olan Upanishad, “oturmak”, “tahrip etmek” veya “yaklaşmak” anlamındaki “sad (shad)” fiili ile “yakın” anlamdaki “upa” ve “aşağı” anlamındaki “ni” öneklerinin terkibinden meydana gelir. Bu terkip bir bütün olarak; Yüklə 1,03 Mb. Dostları ilə paylaş:
|