Varlık ve Zaman 2007 01



Yüklə 2,94 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə13/43
tarix14.06.2018
ölçüsü2,94 Kb.
#48827
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   43

SEIN UND ZEIT / VARLIK VE ZAMAN
35
Buna göre tüm baþkalarýnýn yalnýzca on-
dan doðabileceði temel varlýkbilim oradaki-Varlý-
ðýn varoluþsal Analitiðinde araþtýrýlmalýdýr.
Böylece oradaki-Varlýk tüm baþka varolan-
þeylerin önünde çok yanlý bir öncelik taþýr.
Birinci öncelik varlýksal bir önceliktir: Bu varo-
lan-þey Varlýðýnda varoluþ yoluyla belirlenir.
Ýkinci öncelik varlýkbilimsel  önceliktir: Ora-
daki-Varlýk varoluþ-belirliliðinin temelinde
kendinde “varlýkbilimsel”dir. Ama oradaki-
Varlýða eþit kökensellik ile — varoluþ-anlayý-
þýnýn bileþeni olarak — oradaki-Varlýk karak-
terinde olmayan tüm varolan-þeylerin Varlý-
ðýnýn bir anlayýþý aittir. Buna göre, oradaki-
Varlýk üçüncü önceliði tüm varlýkbilimin ola-
naðýnýn varlýksal-varlýkbilimsel koþulu olarak
taþýr. Böylece oradaki-Varlýk tüm baþka varo-
lan-þeyler arasýnda varlýkbilimsel olarak sorgu-
lanacak ilk þey olduðunu belgitlemiþtir.
Ama varoluþsal Analitik kendi yanýndan
son olarak varolan-ilgili olarak, e.d. varlýksal
olarak kökleþmiþtir. Ancak felsefi araþtýrmanýn
sorusunun kendisi varolan her oradaki-Var-
lýðýn Varlýk-olanaðý olarak varolma-ilgili bir
yolda kavrandýðýnda, Varoluþun varoluþsallý-
ðýnýn bir açýða seriliþinin olanaðý ve böylelikle
yeterli olarak temellendirilmiþ varlýkbilimsel
bir sorunsalýn genel olarak ele alýnmasý ola-
naðý ortaya çýkar. Ama böylelikle ayrýca Varlýk-
sorusunun varlýksal önceliði de açýklýk kazan-
mýþ olur.
Oradaki-Varlýðýn varlýksal-varlýkbilimsel
önceliði erkenden görülmüþ olsa da, bunda
oradaki-Varlýðýn kendisi asýl varlýkbilimsel
yapýsý içinde ayrýmsanmýþ ya da giderek yal-
nýzca bu yapýyý hedefleyen bir sorun biçimini
almýþ bile deðildir. Aristoteles þöyle der: ≤ cuxØ
tå ˆnta p≈w §stin.
7
 Ruh (insanýn ruhu) belli
bir yolda varolan-þeydir; insanýn Varlýðýný
oluþturan “ruh” a‡syhsiw ve nohs›w olarak var
olma yollarýnda tüm varolan-þeyleri ‘genel
olarak olmalarý’ ve ‘öyle olmalarý’ açýsýndan,
Daher muß die Fundamental-
ontologie, aus der alle andern erst
entspringen können, in der exis-
tenzialen Analytik des Daseins ge-
sucht werden.
Das Dasein hat sonach einen
mehrfachen Vorrang vor allem
anderen Seienden. Der erste Vor-
rang ist ein ontischer: dieses
Seiende ist in seinem Sein durch
Existenz bestimmt. Der zweite
Vorrang ist ein ontologischer:
Dasein ist auf dem Grunde seiner
Existenzbestimmtheit an ihm
selbst »ontologisch«. Dem Dasein
gehört nun aber gleichursprün-
glich — als Konstituens des Exis-
tenzverständnisses — zu: ein
Verstehen des Seins alles nicht
daseinsmäßigen Seienden. Das
Dasein hat daher den dritten Vor-
rang als ontisch-ontologische Be-
dingung der Möglichkeit aller
Ontologien. Das Dasein hat sich
so als das vor allem anderen
Seienden ontologisch primär zu
Befragende erwiesen.
Die existenziale Analytik ihrer-
seits aber ist letztlich existentiell, d.
h. ontisch verwurzelt. Nur wenn
das philosophisch-forschende
Fragen selbst als Seinsmöglichkeit
des je existierenden Daseins exis-
tenziell ergriffen ist, besteht die
Möglichkeit einer Erschließung
der Existenzialität der Existenz
und damit die Möglichkeit der
Inangriffnahme einer zureichend
fundierten ontologischen Proble-
matik über
[14]haupt. Damit ist
aber auch der ontische Vorrang
der Seinsfrage deutlich geworden.
Der ontisch-ontologische Vor-
rang des Daseins wurde schon
früh gesehen, ohne daß dabei das
Dasein selbst in seiner genuinen
ontologischen Struktur zur Erfas-
sung kam oder auch nur dahin-
zielendes Problem wurde. Aristo-
teles sagt: ≤ cuxØ tå ˆnta p≈w
§stin
7
 Die Seele (des Menschen)
ist in gewisser Weise das Seiende;
die »Seele«, die das Sein des Men-
schen ausmacht, entdeckt in
ihren Weisen zu sein, a‡syhsiw
und nohs›w, alles Seiende hinsicht-
lich seines Daß- und Soseins, d. h.
7
Ruh Üzerine, G 8, 431 b 21, bkz. G 5, 430 a 14 ss.
7
de anima, G 8, 431 b 21, vgl. ib. 5, 430
a 14 sqq.


36
MARTIN HEIDEGGER
e.d. her zaman Varlýklarýnda açýða çýkarýr.
Geriye Parmenides’in varlýkbilimsel savýna
doðru bakan bu önermeyi Thomas Aquinas
karakteristik bir tartýþmada ele almýþtýr. “Trans-
zendentia”yý — e.d. varolan-þeyin olanaklý her
þey-ilgili ve cinse-özgü belirliliðinin, her modus
specialis entisin ötesinde yatan ve ne olursa
olsun herþeye zorunlu olarak ait olan Varlýk-
karakterlerini — türetme görevinin içersinde,
verumun böyle bir transcendens olarak tanýt-
lanmasý gerekiyordu. Bu kendi Varlýk-türünün
kendisine göre ne olursa olsun her varolan-þey
ile “biraraya gelebilme”ye, e.d. baðdaþmaya
uygun varolan birþeye baþvuru yoluyla yerine
getirilir. Bu ayýrdedici doðadaki varolan-þey,
ens, quod natum est convenire cum omni ente,
ruhtur (anima).
8
 “Oradaki-Varlýðýn” varolan
baþka herþey karþýsýnda burada ortaya çýkan
ama varlýkbilimsel olarak durulaþtýrýlmamýþ
önceliðinin, açýktýr ki, varolan-þeylerin bütün-
lüðünün kötü bir öznelleþtirilmesi ile ortak
hiçbir yaný yoktur.
Varlýk-sorusunun varlýksal-varlýkbilimsel
ayýrdediciliðinin belgitleniþi oradaki-Varlýðýn
varlýksal-varlýkbilimsel önceliðinin geçici bir
belirtiliþi üzerine temellenir. Ama genel ola-
rak Varlýk-sorusunun yapýsýnýn çözümlemesi
(§ 2) bu varolan-þeyin sorunun kendisinin
formüle ediliþi içersindeki ayýrdedici bir iþlevi
ile karþý karþýya kalýr. Oradaki-Varlýk kendini
böylece varolan-birþey olarak ortaya serer ki,
eðer soruþturma saydam olacaksa, ilkin varlýk-
bilimsel olarak yeterince geliþtirilmelidir. Ama
þimdi gösterildiði gibi, genel olarak oradaki-
Varlýðýn varlýkbilimsel Analitiði temel varlýk-
bilimi oluþturur, öyle ki oradaki-Varlýk ilkesel
olarak önceden Varlýðý açýsýndan sorgulanacak
varolan-þey olarak iþlev görür.
Eðer görev Varlýðýn anlamýnýn yorumu
olursa, oradaki-Varlýk yalnýzca birincil olarak
immer auch in seinem Sein.
Diesen Satz, der auf die onto-
logische These des Parmenides
zurückweist, hat Thomas v. A. in
eine charakteristische Erörterung
aufgenommen. Innerhalb der Auf-
gabe einer Ableitung der »Trans-
zendentien«, d. h. der Seins-
charaktere, die noch über jede
mögliche sachhaltig-gattungsmä-
ßige Bestimmtheit eines Seienden,
jeden modus specialis entis hinaus-
liegen und die jedem Etwas, mag
es sein, was immer, notwendig zu-
kommen, soll auch das verum als
ein solches transcendens nachge-
wiesen werden. Das geschieht
durch die Berufung auf ein Seien-
des, das gemäß seiner Seinsart
selbst die Eignung hat, mit jeg-
lichem irgendwie Seienden »zu-
sammenzukommen«, d. h. über-
einzukommen. Dieses ausgezeich-
nete Seiende, das ens, quod natum
est convenire cum omni ente, ist
die Seele (anima).

Der hier her-
vortretende, obzwar ontologisch
nicht geklärte Vorrang des »Da-
seins« vor allem anderen Seienden
hat offensichtlich nichts gemein
mit einer schlechten Subjek-
tivierung des Alls des Seienden. —
Der Nachweis der ontisch-onto-
logischen Auszeichnung der Seins-
frage gründet in der vorläufigen
Anzeige des ontisch-ontologischen
Vorrangs des Daseins. Aber die
Analyse der Struktur der Seinsfra-
ge als solcher (§ 2) stieß auf eine
ausgezeichnete Funktion dieses
Seienden innerhalb der Frage-
stellung selbst. Das Dasein ent-
hüllte sich hierbei als das Seiende,
das zuvor ontologisch zureichend
ausgearbeitet sein muß, soll das
Fragen ein durchsichtiges werden.
Jetzt hat sich aber gezeigt, daß die
ontologische Analytik des Daseins
überhaupt die Fundamentalonto-
logie ausmacht, daß mithin das Da-
sein als das grundsätzlich vorgän-
gig auf sein Sein zu befragende
Seiende fungiert.
Wenn die Interpretation des
Sinnes von Sein Aufgabe wird, ist
8
Quaestiones de veritate, q. I, a 1 c; vgl.
Die z. T. strengere und von der genannten
abweichende Durchführung einer
»Deduktion« der Transzendentien in dem
Opusculum »de natura generis«.
8
Thomas Aquinas, Quaestiones de veritate, q. I, a 1 c; De
Natura Generis baþlýklý küçük çalýþmada ‘transzendentia’nýn
bir “çýkarsama”sý deðindiðimizden biraz ayrýlan ve yer yer
daha saðlam bir yolda yerine getirilir.


Yüklə 2,94 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   43




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə