Yanvar january miras
Yüklə 4,2 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- MİRAS
- Treasure of silver coins.
- Gümüş pullardan ibarət dəfinə.
YANVAR JANUARY MİRAS
| 29 ARXeOLOGİYA ARCHAEoloGY Regarding setting of the revealed edifice, it is supposed that it has function of main store-ice house of more the city, or entirely the khanate. We think that, this building can be considered more rel- evant place for storing strategical products at disposal of directly city or khanate and also foodstuff. As is known, Agsu is situated in the area with sufficiently hot climate. Heat is especially high there getdikcə daha artıq çətinlik yaradırdı. Ona görə də sahənin hissə - hissə və mərhələlərlə təmizlənməsi praktikasından istifadə ol- undu. Yəni, qazıntının cənub-şərq kənarı saxlanılmaqla əvvəlcə sahənin şimal, mərkəz və qərb kənarları bütünlüklə kərpic döşəməyədək təmizlənildi. Cənub və cənub-şərq hissəsinin torpağı və töküntüləri isə xüsusi olaraq tikilmiş qurğuların köməyi ilə kənara daşındı. Yalnız bundan sonra cənub divarın döşəməyə bitişik hissəsində divara sonradan pərçimlənmiş və ətrafı gəc məhlulu ilə diqqətlə suvanmış iri daş divardan çıxarılmışdır. Bir daha təkrar edirik ki, bu daşın sonradan divara pərçimləndiyi aydın görünürdü. Həmin daş çıxarılarkən məlum oldu ki, oradan cənub istiqamətdə su və ya kanalizasiya xətti var. Hələlik həmin xəttin anbar-buzxana ilə əlaqəsi tam olaraq müəyyən edilməmişdir. İçərisi tam şəkildə təmizləndikdən sonra anbar-buzxananın ümumi görünüşü və bütün ölçüləri tam şəkildə müəyyən edildi. Beləliklə, tikintinin ümumi ölçüləri belədir: binanın ümumi sahəsi = 243.3 kv.m, içəridən uzunluğu 29.5 m, çöldən-çölə uzunluğu 34.6 m, daxildən eni 7.9 m, çöldən eni 11.7 m, divarlarının qalınlığı 1.9 m-dir. Döşəmədə hər sırada eninə 34, uzununa 127 ədəd kərpic döşəməklə cəmi 4318 ədəd kərpicdən istifadə olunmuşdur. Təqribi hesablama- lara görə tikintidə 12 min ədəddən çox bişmiş kərpicdən istifadə olunmuşdur. Aşkar olunmuş tikintinin təyinatına gəlincə onun daha çox şəhərin, yaxud da bütövlükdə xanlığın baş anbar-buzxana funksiyası daşıdığını ehtimal etmək olar. Fikrimizcə, birbaşa şəhər və ya xanlığın rəhbərliyinin sərəncamında olan strateji məhsulların, həm də daha çox ərzaq məhsullarının saxlanılması
30 |
ARXeOLOGİYA ARCHAEoloGY in summer months. It is very difficult to store the food, particularly daily foodstuff in such a place with hard climate. Similiar under- ground construction and devices are widely used with the purpose to keep food of this kind in ancient and Middle Ages. 18th century store-ice house revealed in Agsu is the most huge and the most perfect of this kind edifices known yet to science in Azer- baijan. Various rich artifacts were uncovered from the store-ice house upon cleansing inside. There are small number of ceramics models. Most finds which are the repeated form of samples found from former sites for kind and period consist of little fragments. Pot, coppery bucket, basin, tray, bowl and narrow-jug made of copper are specially inter- esting amongst the revealed finds in store-ice house. In our opinion, people controlling store-ice house used these items mostly as measure plates, i.e. when this or other foodstuff is received to store-ice house, or some people are given food from there, the copper items, those copper things are used as measure unit. A pair of hand mill stone found on one another in south-west of the store-ice house is of interesting finds. Sizes of the mill stone are as follows: Diameter 42 cm, thickness 7 cm, diameter of grain hollow is 6 cm. Supposedly, the grain stones are used for current demands of people served the stores. Various standard coins of rather much amount were found from store-ice house during the explorations. The work is ongoing in the line of cleanse and setting of the coins presently in laboratory condi- tion. Two treasures consisted of coins found from the store-ice house assume particularly great scientific interest. Treasure of silver coins. 21 silver coins are included in total to the treasure. They were found as disseminated in south part of store-ice house. The coins were defined by Professor Ali Rajably, head of nu- mismatics department of National Museum of History of Azerbai- jan. They include the following: 1. Ganja Khanate, Ganja - 1195 – silver abbasi (twenty-copeck piece) 2. Ganja Khanate, Ganja - 1189, anonymous, silver abbasi 3. Ganja Khanate, Ganja - 1199 - silver abbasi 4. Ganja Khanate, Ganja - 1194 - silver abbasi 5. Shirvan khanate, Shamakhi, anonymous, silver abbasi 6. Ganja Khanate, Ganja - 1189 - silver abbasi 7. Ganja Khanate, Ganja - 1191 – anonymous, silver abbasi 8. Ganja Khanate, Ganja - 1189 - silver abbasi 9. Shirvan khanate, Shamakhi - 1189, silver abbasi 10. Shirvan khanate, Shamakhi, anonymous, silver abbasi, the year effaced. 11. Shirvan khanate, Shamakhi - 1192, silver abbasi. 12. Ganja Khanate, Ganja, anonymous, silver abbasi, no year. üçün bu bina daha münasib yer sayıla bilər. Məlum olduğu kimi, Ağsu kifayət qədər isti iqlimə malik ərazidə yerləşir. Yay aylarında orada hərarət xüsusilə yüksək olur. Belə çətin iqlim şəraiti olan yerdə ərzaq məhsullarının, xüsusən də gündəlik tələb olunan ərzaq məhsullarını saxlamaq olduqca çətindir. Qədim və orta əsrlər dövründə bu qəbildən olan ərzaq məhsullarının saxlanması məqsədilə buna bənzər yeraltı tikili və qurğulardan geniş istifadə olunduğu bəllidir. Ağsuda aşkar edilmiş XVIII əsrə aid anbar-buzxana hələlik Azərbaycan ərazisində elmə məlum olan bu növ tikintilərin demək olar ki, ən nəhəngi və ən mükəmməlidir. Anbar-buzxananın içərisi təmizlənərkən oradan müxtəlif çeşidli zəngin maddi mədəniyyət nümunələri aşkar olunmuşdur. Keramika məmulatı nümunələri nisbətən azlıq təşkil edir. Əvvəlki sahələrdən tapılmış nümunələrin həm çeşid, həm də dövr etibarilə təkrarı olan həmin tapıntıların əksəriyyəti kiçik fraqmentlərdən ibarətdir. Anbar-buzxanada aşkar olunan tapıntılar içərisində misdən hazırlanmış qazan, satıl, cam, sini, piyalə və dar boğaz bardaq nümunələri xüsusi maraq doğurur. Fikrimizcə, bu tip əşyalardan anbar-buzxanaya nəzarət edən insanlar daha çox məhz ölçü qabları kimi istifadə etmişlər. Yəni, anbar-buzxanaya bu və ya digər ərzaq məhsulları qəbul ediləndə, yaxud da oradan kimlərəsə ərzaq məhsulları veriləndə ölçü vahidi kimi məhz həmin mis əşyalardan istifadə etmişlər. Anbar-buzxananın cənub-qərb tərəfində üst-üstə aşkar edilmiş bir cüt əl dəyirman daşı da maraq doğuran tapıntılardandır. Dəyirman daşının ölçüləri belədir: Diametri 42 sm, qalınlığı 7 sm, dən tökülən oyuğunun diametri 6 sm-dir. Çox güman ki, həmin dən daşlarından anbara xidmət edən insanların cari ehtiyacları üçün istifadə olunmuşdur. Tədqiqatların gedişi zamanı anbar-buzxanadan xeyli miq- dar müxtəlif əyyarlı pul nümunələri də tapılmışdır. Hazırda həmin pulların labaratoriya şəraitində təmizlənməsi və təyinatı istiqamətində iş davam etdirilməkdədir. Anbar-buzxanadan tapılmış pullardan ibarət iki ədəd dəfinə xüsusilə böyük elmi maraq kəsb edir.
gümüş pul daxildir. Onlar anbar-buzxananın cənub tərəfinə nisbətən yaxın yerdə səpələnmiş vəziyyətdə tapılmışdır. Pul- lar Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyinin numizmatika şöbəsinin müdiri professor Əli Rəcəbli tərəfindən təyin edilmişdir. Onlar aşağıdakılardan ibarətdir. 1. Gəncə xanlığı, Gəncə - 1195 - gümüş abbasi. 2. Gəncə xanlığı, Gəncə - 1189, anonim, gümüş abbasi. 3. Gəncə xanlığı, Gəncə - 1199 - gümüş abbasi. 4. Gəncə xanlığı, Gəncə - 1194 - gümüş abbasi. 5. Şirvan xanlığı, Şamaxı, anonim, gümüş abbasi. 6. Gəncə xanlığı, Gəncə - 1189 - gümüş abbasi. 7. Gəncə xanlığı, Gəncə - 1191 – anonim, gümüş abbasi. 8. Gəncə xanlığı, Gəncə - 1189 - gümüş abbasi. Yüklə 4,2 Mb. Dostları ilə paylaş:
|