Yaşar rzayev
Yüklə 3,32 Kb. Pdf görüntüsü
|
____________Milli Kitabxana____________ 355 qoyulsa da, bu bir həqiqətdir ki, həmin əsrin müxtəlif ədəbi- tarixi dövrləri ilə müqayisədə sovet dövrü ədəbiyyatı zaman etibarilə ən böyük mərhələdir və onun inkişafı bir çox xüsusiyyətlərı, təşəkkül qanunauyğunluqları ilə əlamətdardır.“Buna görə də hər cür əsas vardır ki, sovet dövrü ədəbiyyatını, daha dəqiq deyilsə, Azərbaycan sovet ədəbiyyatını XX əsr ədəbiyyatımızın yeni, bitkin bir mərhələsi kimi səciyyələndirək”(77, 7). Doxsanıncı ıllərin əvvəllərində ayrı-ayrı müəlliflər sovet dövrü ədəbiyyatının qiymətləndirilməsində daha sərt, inkaredici mövqelərini sərgiləsələr, subyektiv mülahizələr irəli sürsələr də, ədəbiyyatşünaslıq elmımız təmkinli, məqsədəmüvafiq, obyektiv mövqe tutmaqda yubanmadı. 9. Bu gün də sovet dövrü Azərbaycan ədəbiyyatının qiymətləndirilməsinə ədəbi tənqidin münasibəti birmənalı deyildir. Yəni 1930-50-ci illərin ədəbi fakturası ilə 1960-80-ci illərin bədii nümunələrinə münasibətlərdə aşkar fərqlər də özünü göstərir ki, bu da təbiidir. 30-50-ci illər ədəbiyyatının sosialist realizmi çərçivəsində “çabaladığı” xüsusilə vurğulansa da, 60-80-ci illərdə artıq bir çox hallarda bu çərçivədən çıxdığı, ekzistensial düşüncə tərzinin daha çox özünü göstərdiyı etiraf olunur. ____________Milli Kitabxana____________ 356 Tədqiqatda belə bir elmi-nəzəri qənaətin üzərində dayanırıq ki, 1930-1950-ci illərin ədəbi nümunələrini və həmin dövr yazıçılarını tarixi-ədəbi prosesin ümumi inkişaf kontekstindən, real tarixi gerçəklikdən ayırıb, zamanın tələblərini, sənətkarın yaşadığı dövrün ictimai-siyasi mənzərəsini, onun boya-başa çatdığı sosial mühitin təsirlərini nəzərə almadan təhlil etmək üsulu ilə dəyərləndirmə mümkün deyildir. x x x Tədqiqatımız bir daha təsdiq edir ki, 1930-1950-ci illər (1955-ci iədək) romanının üstündən xətt çəkmək, yaxud onu ağır ittihamlara məruz qoymaq, sərt ədəbi-siyasi ifadələrlə, müddəalarla damğalamaq mümkün olmayacaqdır. Unutmaq olmaz ki, həmin roman, poema, dram əsəri həmin dövrün məhsuludur, bir neçə nəslin maraqla oxuduğu stolüstü kitablardır, dönə-dönə baxdığı tamaşalardır və onların hər birinin XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatında izi vardır, öz dəyəri vardır, onların hər biri dövrün ruhunu, mənzərəsini kifayət qədər əks edə bilmişdir. ____________Milli Kitabxana____________ 357 ƏDƏBİYYAT AZƏRBAYCAN DİLİNDƏ 1. Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi. III c. Bakı, AEA nəşriyyatı, 1957, 562 s. 2. Azərbaycan sovet ədəbiyyatı tarixi. I c. Bakı, AEA nəşriy., 1967,640 s. 3. Azərbaycan sovet ədəbiyyatı. Bakı, “Maarif” nəşriyyatı, 1988, 542 s. 4. Axundlu Y. Azərbaycan tarixi romanı: mərhələlər, problemlər. Bakı, “Adiloğlu” nəşriyyatı, 2005, 548 s. 5. Anar. Dünya bir pəncərədir. Bakı, “Gənclik” nəşriyyatı, 1986, 536 s. 6. Anar. Mehdi Hüseyni düşünərkən. “Ədəbiyyat qəzeti”, 20.03.2009. 7. Anar. Böyük ömür yolu və kiçik bir hekayə haqqında qeydlər. “Ədəbiyyat qəzeti”, 25.04.2008.. 8. Akimova E. Sovet dövrü Azərbaycan ədəbiyyatı məsələsi çağdaş ədəbi tənqiddə / XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı məsələləri. I kitab. Bakı, “Elm” nəşriyyatı, 2006, 428 s. ____________Milli Kitabxana____________ 358 9. Alışanlı Şirindil. XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı: tarixi dövrləşdirmənin nəzəri-metodoloji aspektləri. / XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı məsələləri. I kitab, Bakı, “Elm” nəşr. 2006, 428 s. 10. Ağayev Ə. Sənətkarlıq məsələləri. Bakı, Azərnəşr, 1962, 168 s. 11. Belinski V. Seçilmiş əsərləri. Bakı, AEA nəşr. 1948, 270 s . 12. Cabbarlı C. Əsərləri. III c. Bakı, “Yazıçı” nəşr., 1968, 406 s. 13. Cəfərov C. Əsərləri. I c. Bakı, Azərnəşr, 1968, 364 s. 14. Cəfərov C. Əsərləri. II c. Bakı, Azərnəşr, 1968, 404 s. 15. Cəfərov M.C. Sənət yollarında. Bakı, “Gənclik” nəşr., 1975, 367 s. 16. Çəmənzəminli Y.V. Əsərləri. II c. Bakı, Avrasiya- Press nəşriyyatı, 2005, 664 s. 17. Cəfərov N. Azərbaycanşünaslığa giriş. Bakı, AzAtaM nəşr, 2002. 18. Elçin. Tənqid və nəsr. Bakı, “Günəş” nəşriyyatı, 1999, 214 s. 19. Elçin. Tənqid və ədəbiyyatımızın problemləri. Bakı,“Yazıçı” nəşr., 1987. 406 s. ____________Milli Kitabxana____________ 359 20. Elçin. Ədəbiyyatımızın yaradıcılıq problemləri. Bakı, “Təhsil” nəşr., 1999, 562 s. 21. Ədəbiyyatşünaslıqda burjua təmayülləri əleyhinə. Bakı, 1931. 22. Ədəbiyyatşünaslığın əsasları. Bakı, Dövlət Tədris- Pedaqoji ədəbiyyat nəşriyyatı, 1963, 216 s. 23. “Ədəbiyyat qəzeti”. 13 iyul 2007. 24. “Ədəbiyyat qəzeti”. 13 aprel 2007. 25. “Ədəbiyyat və incəsənət ” qəzeti., № 47, 1963. 26. Əbülhəsən Ə. Seçilmiş əsərləri. I c. Bakı, Azərnəşr, 1984, 399 s. 27. Əbülhəsən Ə. Yoxuşlar. Bakı, Azərnəşr, 1962, 546 s. 28. Əliyev H. Azərbaycan Yazıçılarının X quriltayında nitq. “Xalq qəzeti”, 5 noyabr, 1997. 29. Əlioğlu M. Darıxan adamlar. Bakı. “Təhsil” nəşr., 2009, 784 s. 30. Əliyeva M. Görkəmli alim və pedaqoq Mir Cəlal Paşayevin 100 illiyinə YUNESKO-da həsr olunmuş mərasimdə çıxış. “Ədəbiyyat qəzeti”, 29.11.2008. 31. Əlişanoğlu T. Azərbaycan nəsri sosializm realizmi çərçivəsində (kontekst poetikası). Bakı, “”Elm” nəşriyyatı, 1999, 98 s. Yüklə 3,32 Kb. Dostları ilə paylaş:
|