Yazıçı-publisist, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü m əsləhətçi redaktor

34 
İdmanın hər növünə bax nə saraylar tikilib 
Keçrilir dünyada 
ən güçlü  yarışlar Bakıda. 
 
Dolaşır yer üzünü  şöhrəti  baş kəndimizin 
Unudar düşsə yolu Londonu lordlar Bakıda. 
 
H
ər tərəfdən bu yerə  gündə turistlər də gəlir, 
Bu göz
əlliklərə heyran qalır onlar Bakıda. 
 
Zakir, aç gözl
ərini bax gecə fəvvarələrə 
S
əni məftun edəcək çox belə anlar Bakıda. 
 
Q
ədim  Şabran  şəhəri  -  Azərbaycanın  ən qədim  yaşayış  
m
əntəqələrindən biridir. 
Bu q
ədim  şəhərin  yeri  rayonumuzun  Şahnəzərli kəndi 
yaxınlığındadır.  Lakin  aparılan  qazıntı  işləri göstərir ki, bu 
şəhər  geniş  bir  ərazini  əhatə  etmiş,  ona  yaxın  olan  böyük 
ərazilərdəki torpaq sahələri,  şəhərlər və  kəndlər qədim  
Şabrana tabe edilmişdir. 
Şabran  barədə  tarixi mövzuda söz-söhbətlər bu gün də 
tük
ənmək bilmir. Bu məkan tarix boyu Avropadan Azərbayca-
na, İrana, Asiyaya, eləcədə cənub istiqamətində yerləşən digər 
ölk
ələrin ticarət və  digər məqsədlərə  gəlib keçməsi üçün 
böyük straeji 
əhəmiyyət kəsb edən  quru yolu olub. Bu yol 
Qafqaz sıra dağları ilə Xəzər dənizi  arasında  yerləşirdi. 
Bunu görk
əmli tarixçilərin, alimlərin və  eləcə  də  digər 
t
ədqiqatçıların  bu  ərazidə  apardıqları  çoxsaylı  arxeoloji 
qazıntılar və müxtəlif elmi araşdırmaları sübut edir. Şabranın 
q
ədimliyi barədə  hətta bir çox xarici səyyahların,  elm 
adamlarının,  dövlət məmurlarının  və  görkəmli hərbi xadim-
l
ərin yazdığı və bu günümüzə qədər saxlanılan əsərlərindən və 
xatir
ələrindən də oxuyub məlumatlanmaq  olar. 
Hal-
hazırda indiki Şabran rayonu ərazisində sandıq forma-

---

35 
lı qədim daş kitabələrin bir çox kənd qəbiristanlıqlarında möv-
cud
luğu  bu torpağın çox ulu və qədim olmasından xəbər verir. 
Şabran  sözünün  yaranması  barədə  tarixçi alimlərin 
müxt
əlif fikirləri mövcuddur. Bəzi alimlər  bu  yer  adının 
əvvəlcə  Şabiran,  Şaburan,  Şaporan,  Sabiran  kimi  işlədilərək 
n
əhayət indiki Şabran şəkilinə düşməsini qeyd edirlər. Bəziləri 
is
ə Şabran  sözünün  Şabu-gecə, ran- isə yer adını  bildirdiyini 
izah edirl
ər. Bir qrup tarixçilər  də  Şabran sözünün  sabirilərlə 
əlaqələndirirlər və s. 
 
                                      
ŞABRANIM 
(Q
ədim Şabran şəhərinə həsr edilir) 
 
Beşinci əsrdən sayılır yaşın, 
Bu Şirvan, Şamaxı,Şəki qardaşın. 
Şəmkirlə Şatarsa olub sirdaşın, 
Ey v
ətən mülkünün gözü Şabranım, 
Q
əhrəman ərlərin sözü Şabranım. 
 
Q
ərb-Şərq yolu üstə bir qala-məkan, 
Tapdın ticarətdə fürsət və imkan. 
Yüks
ək inkişafla oldun çıraqban, 
Ey v
ətən mülkünün gözü Şabranım, 
Q
əhrəman ərlərin sözü Şabranım 
 
Olubdur qoynunda yetmiş məhəllə, 
Şöhrətin düşübdür dillərdən-dilə. 
Düşmən çox əl atıb fitnəyə-felə, 
Ey v
ətən mülkünün gözü Şabranım, 
 Q
əhrəman ərlərin sözü Şabranım 
 
 

---

36 
Xain düçm
ən tapdı, axır ki, fürsət, 
Başın  çəkdi neçə-neçə müsübət. 
Topladın özündə  indi cəsarət, 
Ey v
ətən mülkünün gözü Şabranım, 
Q
əhrəman ərlərin sözü Şabranım 
 
Yen
ə parıldayır xöşbəxt ulduzun 
Çalır asta-asta sədəfli sazın, 
B
əxtiyardır igid oğulun, qızın, 
Ey v
ətən mülkünün gözü Şabranım 
 Q
əhrəman ərlərin sözü Şabranım 
 
Bu  günkü  Şabran.  Şabran  rayonu  08  avqust  1930-cu 
ild
ə  yaradılmışdır.  Ərazisi  1,09  min  kv.km-dir. Quba, 
Xaçmaz, Siy
əzən rayonları və Xəzər dənizi ilə həmsərhəddir. 
ƏLAVƏ  ARAYIŞ.  Qonşumuz  Siyəzən rayonu 1940-cı 
ilin fevral ayının 11-də təşkil olunmuşdur. 1940-cı ildən 1959-
cu il
ə qədər Azərbaycan SSR-də inzibatı rayon kimi fəaliyyət 
göst
ərmişdir.  1959-cu ildən 1992-ci  ilin  I  yarısına  kimi  
D
əvəçi (indiki Şabran) rayonunun tərkibində olmuşdur. 1992-
ci  ilin  II  yarısından  hal-hazıra  kimi  yenə  də    ayrıça  inzibatı 
rayon kimi f
əaliyyətdədir. 
 
Şabran  rayonunda  əhalisinin  sayı  01.01.2015-ci il tarixə 
56,3 min n
əfərdir. 1 kv. km əraziyə  52 nəfər əhali düşür. İllik 
t
əbii artım   742 nəfərdir. İl ərzində rayonda doğulanlar 1110 
n
əfər, ölənlər isə 368 nəfər, o cümlədən 1 yaşa kimi uşaqlar 11 
n
əfər təşkil  edir.  2014-cü ildə  569 nəfər  nigaha  girmiş,  81 
n
əfər isə boşanmışdır.  
2009-
cu ilin siyahıyaalınmasına əsasən Şabran rayonunda 
əhalinin sayı 51533 nəfər olub. Siyahıya alınan həmin əhalinin 
milli t
ərkibi aşağıdakı kimi olub: Azərbaycanlılar 48254 nəfər, 
tatlar 1766  n
əfər, türklər 1390 nəfər, ləzgilər 65 nəfər, ruslar 
31 n
əfər, tatarlar 8 nəfər, ukraynalılar 2 nəfər, digər millətlər 

---

37 
17 n
əfər. 
Rayon üzr
ə  hüquqi təsərrüfat subyektlərinin  sayı  250, 
fiziki t
əsərrüfat subyektlərinin sayı isə 3160-dır. İqtisadiyyatda 
çalışanların  sayı  6,4  min  nəfər,  onların  orta  aylıq  nominal 
əmək haqqı isə 324,3  manatdır. 2014-cü ildə rayonda 7831,0 
min manatlıq sənaye  məhsulu, 83113,8 min manatlıq isə kənd 
t
əsərrüfat məhsulu istehsal edilmişdir.  
H
əmin ildə  rayon üzrə  ticarət dövriyyəsi  61920,0 manat, 
əsas kapitala yönəldilmiş  vəsaitlər isə  48116,4 min manat 
t
əşkil edir. İl ərzində 1121 yeni iş yeri açılmışdır ki, onların da 
1006-
ı daimi iş yerləridir. 
 
ŞABRAN 
(Şabranın  bu gününə həsr edilir) 
 
O q
ədər qədimsən bilinmir yaşın, 
Şahidi olmusan çoxlu savaşın. 
Bir tarixdir q
ədim yazılı daşın, 
V
ətənin bükülməz qolusan, Şabran. 
Süfr
əsi bərəkət dolusan, Şabran! 
 
Burdan keçib bir vaxt o İpək yolu, 
Neç
ə nemət ilə karvanlar dolu. 
Çox uzaq ell
ərdən qonağın olub, 
Dostluq v
ə qardaşlıq yolusan, Şabran, 
Süfr
əsi bərəkət dolusan, Şabran. 
 
Bu yeri g
əzməklə heç doymaq olmaz, 
Bu torpaq 
əzizdir, bil unudulmaz. 
Qonaq turistl
əri narazı qalmaz, 
Q
ədimdən qədimsən, ulusan, Şabran, 
Süfr
əsi bərəkət dolusan, Şabran. 
 

---