Yazıçı-publisist, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü m əsləhətçi redaktor

42 
Bürcl
ərində  çoxlu tonqal alışdırdın, 
Q
ələbənlə düşmən ordusun çaşdırdın.  
Bayramlarda küs
ənləri barışdırdın. 
Qalaların qalasısan, Çıraqqala. 
S
ən əbədi qalasısan, Çıraqqala. 
 
Burada çox igidl
ərin izi qalııb, 
Torpağında düşmənlərin gözü qalıb, 
Ölm
əz Dədə Qorqudumun sözü qalıb. 
Qalaların qalasısan, Çıraqqala. 
S
ən əbədi qalasısan, Çıraqqala. 
 
S
ən Vətənin bir igidlik simvolusan, 
S
ən xalqımın güvən yeri-sağ qolusan. 
H
əqiqətə doğru gedən Haqq yolusan, 
Qalaların qalasısan, Çıraqqala. 
S
ən əbədi qalasısan, Çıraqqala. 
 
S
ənin ilə fəxr eləyir qədim Şabran, 
Qoy var olsun, min yaşasın Azərbaycan. 
Yenilm
əyən vüqarına Zakir qurban, 
Qalaların qalasısan, Çıraqqala. 
S
ən əbədi qalasısan, Çıraqqala. 
 
Şabranın təbiəti. Şabran rayonu ən füsunkar və əsrarəngiz 
t
əbiətə  malikdir. Azərbaycanın  bir  çox  şair  və  yazıçıları, 
r
əssamları  öz  yaradıcılıq  mövzusunun  mənbəini  Şabranın 
(keçmiş  Dəvəçinin) insan qəlbini məftun edən  əvəzedilməz 
t
əbiətindən  götürmüşlər. Bu  nadir məkan bir tərəfdən öz 
gün
əşli  sahilləri ilə  dünya turistlərini özünə  cəlb edən mavi 
gözlü X
əzərlə, bir tərəfdən  Böyük  Qafqaz  sıra  dağlarının 
ətəklərində  yerləşən təbiətin  “ağ  ciyəri”  hesab  olunan  yaşıl 
libas  geymiş  meşəliklərlə, bir tərəfdən isə  Samur-Dəvəçi  

---

43 
ovalığının ərazisi ilə əhatə olunmuşdur. Bu rayonun bərəkətli 
torpaq fondu Baş Qafqaz dağ silsiləsinin qolları, yan silsilənin  
c
ənub-şərq hissəsində  yerləşir.  Bu  ərazi bir tərəfdə  (ovalıq 
hiss
ədə) okean səviyyəsindən 28 metrədək  aşağıdırsa,  digər 
t
ərəfdə  (Dübrar  dağ)  dəniz səviyyəsindən 2220 metr 
yüks
əklikdədir. 
Şabran  faydalı  qazıntıları  ilə  də  zəngindir. Bu ərazidə 
yerl
əşən  neft,  qaz,  qum,  çınqıl  və  digər  yerli  faydalı  qazıntı 
yataqları  böyük  təsərrüfat  əhəmiyyəti  daşımaqla  uzun  illərdir 
ki,   istismar olunur. 
Şabran ərazisində müalicə əhəmiyyətli çoxlu sayda mine-
ral bulaqlar 
vardır. Bu bulaqların suyundan böyrək xəstəlik-
l
ərinin müalicəsində  geniş  istifadə  olunur. Onlardan “Qala-
altı” və “Keçiqayası” mineral  bulaqlarını göstərmək olar.  
Öz kimy
əvi, fiziki tərkibinə görə Ukraynanın Lvov vilayə-
tind
ə Karpat dağlarının ətəklərində yerləşən Truskavets  sana-
toriyasının məşhur “Naftusya” suyundan heç də geri qalmayan 
şəfaverici “Qalaaltı” suyundan respublikamızda geniş istifadə 
edilir. Artıq uzun illərdən bəri  bu bulağların əsasında “Qala-
altı” sanatoriyası fəaliyyət göstərir. Hər il minlərlə  xəstə bura-
da böyr
ək, öd kisəsi,  sidik  yolları  və  digər xəstəliklərdən 
müalic
ə  olunur. 2015-ci ildə  burada yeni müalicə  korpusu 
tikil
miş,  sanatoriyanın  ərazisi  genişlənmiş,  əlavə  müalicə 
korpusları,  otellər tikilib istifadəyə  verilmişdir.  Sanato-
r
iyanın ərazisi tamamilə dəyişdirilərək və abadlaşdırılaraq 
dünya standartlarına müvafiq yenidən qurulmuşdur. 
Şabranın  dağlıq  ərazisinin digər yerlərində  də  yodlu, 
kükürdlü v
ə digər kimyəvi tərkibli, həyatı əhəmiyyətli müalicə 
suları    mövcuddur.  Bundan  başqa  rayonun    Zağlı, Zeyvə  və 
D
əhnə kəndləri ərazisində təbii formada yerin təkindən qaynar 
halda  çıxan  şəfaverici sular vasitəsilə  bir  sıra  xəstəliklərin  
van
na formasında müalicəsi həyata keçirilir. Şabran ərazisində 
bir neç
ə  yerdə  (biri Mumlu kəndi  ərazisindədir) müalicə 

---

44 
palçığı  da  vardır.  Bu  palçıqdan  elmi-tibbi qaydada istifadə 
olunmasa da yerli 
əhali “türkəçarə” formasında ondan müxtəlif 
x
əstəliklərə qarşı müalicədə geniş istifadə edirlər. 
Sudan söhb
ət  düşmüşkən mən rayonumuz ərazisində 
tikilmiş böyük respublika əhəmiyyətli Taxtakörpü su anbarın-
dan da söhb
ət  açmaq istəyirəm. Sabran rayonunun ən füsun-
kar  guşələrinin birində  yerləşən  Taxtakörpü  su  anbarının  sa-
h
əsi 8,71 milyon kv. metrdir. Su anbarının tutumu (həcmi) isə 
270 milyon kv. metr
ə bərabərdir. 
Bu n
əhəng  tikintinin  inşaasına  2007-ci ildə  başlanmış, 
2013-
cü ilin  sentyabr  ayının 28 -də isə  başa çatdırılmışdır. 
Böyük 
su  anbarı  Azərbaycanın  Abşeron  yarmadasının,  
xüsusil
ə  Bakı  və  Sumqayıt  şəhərlərinin  əhalisinin  şirin  su 
ehtiyatını təmin etməklə bərabər bu  yarmadada suvarma işlə-
rini h
əyata keçirmək üçün də  geniş imkanlar yaradır. 
Taxtakörpü su anbarı Azərbaycanın ən iri torpaqbəndli su 
anbarıdır. Bu  anbarın bəndi hətta Avropada ən böyük torpaq 
b
ənd hesab olunur. 
 
Su  anbarına  suyun  fasiləsiz  daxil  olmasını  təmin etmək 
üçün bir sıra  təmir-tikinti və quraşdırma işləri həyata keçiril-
mişdir. Belə ki, Azərbaycan Respublikasının şimal  sərhədində 
yerl
əşən  Samur  çayı  üzərindəki  Baş  Hidroqovşaq  və  Baş 
Suq
əbuledici  əsaslı  təmir  olunmuşdur.  Samur-Abşeron  su 
kanalının  ilk  50  kilometrlik  hissəsində  isə  təmir və  yenidən-
qur
ma işləri başa çatdırılmışdır.  
Su  anbarına  daxil  olacaq  suyun  ilk  mənbəyindən  axıdıl-
ması  üçün  Xanarx  kanalı,  eləcə  də  Baş  sudurulducu    qurğu 
istifad
əyə  verilmişdir.  Bu  ərazidə  inşa  edilmiş  təsərrüfatlar-
ar
ası beton kanalların uzunluğu  188 km.-ə  bərabərdir.  
Bu su anbarı tam işə düşdükdən sonra rayonumuzda möv-
cud olan k
ənd təsərrüfatına  yararlı  torpaqların  bir  hissəsinin 
suvarılması  məsələsinə də baxılacaq. Rayonumuzun dilbər bir 
guşəsi  Taxtakörpü  haqqında  topladığım  bu  məlumatları  bir 

---