62
bu
əraziyə gəlmişlər. Deyilənə görə elə kəndin adı da köçüb bu
yerl
ərə gəlib burada daimi məskunlaşan əhali tərəfindən
verilib
. Respublikamızın ərazisində Qaraqaşlı adı ilə kənd və
k
ənd inzibatı ərazi dairəsi (o cümlədən Neftçala rayonunda)
adlarına rast gəlmək olur.
- Tarixçil
ərin yazdığına görə Ulu Şabranın Çayqaraqaşlı
v
ə Hacıqaraqaşlı (1999-cu ilə kimi Acıqaraqaşlı adlanıb)
k
əndləri arasında dəniz limanı olub. Bu nə dərəcədə doğru-
dur? Sizd
ə bu barədə hansısa dəqiq məlumat varmı ?
- B
əli var. Bu iki kəndin arasında dəniz limanı olub. O
dövrd
ə Şabran şəhəri böyük daxili
və xarici ticarət mərkəzi
olub. Bu limana Az
ərbaycan ərazizindən yüklər dəvə karvan-
ları və atlar vasitəsilə gətirilib. Şabrana gələn və Şabrandan
ged
ən yüklər gəmilər vasitəsilə daşınıb. Eyni zamanda qədim
zamanda burada balıq yetişdirilən vətəgə də yerləşib. Bu və-
t
əgə vasitəsilə o vaxtkı Şabran şəhərinin yüksək
rütbəli adam-
larının, eləcə də yerli əhalinin ehtiyacları ödənilirdi. Daxili və
xarici ticar
əti genişləndirmək məqsədilə limandan xeyli
miqdarda balıq ovlanılıb qurudular və satış üçün aparılarmış.
- Deyil
ənə görə vaxtıkən bu kəndə üç yol birləşibmiş.
Z
əhmət olmasa deyin görək o yolların üç olmasının səbəbi
n
ə olub?
-
Doğrudan da, üç yol olub. Bunlardan biri kəndlə qədim
Şabranı (mərkəzi) birləşdirən yol adlanıb. İkinci yola isə
d
ənizkənarı yol deyilib. Bu yol əvvəlcə Xəzər dənizi kənarında
yerl
əşən vətəgələri sonra isə Bakı şəhəri ilə birləşirmiş. Bu
k
əndlərin camaatı həmişə Bakıya həmin yol
ilə gedib gələr-
l
ərmiş. Üçüncü yol isə el arasında “Nikolay yolu” yəni dəmir
yolu olub. İndi o yoldan heç bir iz qalmayıb. Deyilənə görə
h
əmin yol dənizdən 500-800
metr aralı şimal sərhəddindən
Bakıya qədər uzanırmış.
-K
ənddə mövcud olan məhəllələr haqqında nə deyə
bil
ərsiniz ?
63
-K
ənddə 4 məhəllə var. Bunlar aşağıdakılardır:
Qabaq m
əhəllə
Arxa m
əhəllə
T
əzəkənd məhəlləsi
Farçıxçılı məhəlləsi
Bu m
əhəllələrin sakinləri isə nəsillərinin adları ilə ça-
ğırılırlar. Məsələn: Ali uşağı, barıxçılılar, hacımuradlılar və s.
-
Keçmişdə və indi burada yaşayan əhalinin əsas
m
əşğuliyyəti nədən ibarət olub ?
-K
əndin əhalisi keçmişdə maldarlıqla, əkinçiliklə və balıq-
çılıqla məşğul olub. İndi isə dəniz kənarındakı vətəgələr bağ-
landığı üçün kənd sakinləri özlərinin ərzaq təminatı məqsədilə
k
ənd təsərrüfatının heyvandarlıq, quşçuluq, əkinçilik və digər
sah
ələrini inkişaf etdirirlər.
-K
ənddə hansı sosial obyektlər mövcuddur?
-
Çayqaraqaşlı kəndində müasir tikinti
və təhsil tələblərinə
cavab ver
ən orta məktəb, kitabxana və həkim ambulatoriyası
f
əaliyyət göstərir. Bundan əlavə dini ibadət yeri hesab olunan
m
əscidimiz də var, tarixi də çox qədim deyil. On il bundan
əvvəl kəndin camaatı köhnə məscidi
sökərək yerində mişar
daşından yeni məscid binası tikib istifadəyə verdilər.
HACIQARAQAŞLI KƏNDİNİN TARİXİNƏ DAİR ...
(K
əndin ağsaqqal ziyalısı Əhməd Əkbərov (Əhməd Bilicili)
il
ə müsahibə)
-
Əhməd müəllim, 27 ildir ki, bu kənddə yaşayırsınız.
Uzun müdd
ət bu kənddə müəllim və direktor vəzifəsində
işləmisiniz. Hacıqaraqaşlı kəndinin tarixi haqqında bizi
maraqlandıran məlumatı sizdən almaq olarmı?
- Niy
ə olmur. Mən 1988-ci ildə həkimlərin məsləhəti ilə
ail
əmlə birlikdə Şabran (keçmiş Dəvəçi) şəhərindən bu kəndə
64
köcdüm. El
ə həmin andan sanki həyatımda yeni və unudulmaz
bir s
əhifə açıldı. Burada yaşamağa və məktəbdə müəllim işlə-
m
əyə başladım. Elə ilk günlərdən
bu kəndin tarixi keçmişi ilə
maraqlandım və onu öyrənməyə səy göstərdim. Bu məqsədlə
bu k
əndin ağsaqqalları və ağbirçəkləri ilə sıx əlaqə saxladım.
Hacıqaraqaşlı kəndi bir tərəfdən ana Xəzərin mavi suları
il
ə qovuşur. Ona görə də bu kəndin təbii iqlim şəraiti və kənd-
d
ə yaşayan insanların həyatı Xəzər dənizi ilə çox sıx bağlıdır.
Bu m
əkan Dəvəçi çayın, Şabranın ən səfalı güşələrindən
biridir. Q
ədim zamanlarda məşhur Dənizkənarı ipək yolu da
buradan keçib. Vaxtıkən Qədim Şabran şəhəri mövcud olan
vaxtlarda Hacıqaraqaşlı və Çayqaraqaşlı kəndləri arasında
g
əmilərin sahilə yan alması, gələn yüklərin boşaldılması,
gönd
əriləcək yüklərin isə yüklənməsi üçün dəniz limanı olub.
Respublikada yegan
ə hesab olunan “hərəkət edən” qum-
lar bu
ərazini daha da təbii cəhətdən
gözəlləşdirib füsunkar
edir. K
əndin yaxınlığındakı Ağzıbirçala gölü bu məkanın qiy-
m
ətini daha da artırır. Çünki hər ov mövsümündə Azərbaycan-
da yegan
ə şirin sulu göl sayılan Ağzıbirçalaya gələn ov
h
əvəskarlarının sayı tükənmək bilmir. Hər mövsüm zamanı
Bakı, Sumqayıt, Şabran, Quba, Xaçmaz və respublikamızın bir
çox dig
ər şəhər və rayonlarından bura qanunu əsaslarla ov
etm
əyə gələnlərin sayı ildən- ilə çoxalır.
K
əndimiz həm də gözəl istirahət yeridir. Bu ərazidə Xəzər
d
ənizinin öz parlaqlığı ilə göz qamaşdıran təmiz və şəfaverici
suyuna, sahill
ərin isə can dərmanı hesab edilən
isti və müali-
c
əvi qumlarına söz ola bilməz.
K
ənddəki qəbir daşlarındakı qədim yazıların bir qismi
oxunsa bel
ə buradakı kənd qəbirəstanlığının yaşı bilinmir.
Q
ədim qəbir daşları bu kəndin tarixini çox uzaq keçmişlərə
aparıb çıxarır.
-
Eşitdiyimə görə siz bu kənddə məktəb direktoru
işlədiyiniz vaxtlarda məktəbin şağirdləri ilə birlikdə kəndin