63
6. Türk
Tıbbi
Onkoloji
Kongresi
Hemşirelik Oturumu
malı Kateterizasyon Kursu Kitabı Boyvat F (2006). Uzun Dönemli
Kateter ve Port Uygulamaları. www.thd.org.tr, Erişim Tarihi:
15.02.2015.
6. Csomós A, Orbán E, Réti RK, Vass E, Darvas K. (2008) Intensi-
ve care nurses’ knowledge about the evidence-based guidelines
of preventing central venous catheter related infection Orv Hetil,
149: 929-934.
.
7
Çakar V. (2008) Damar İçi Kateterler ve Periferik Venöz
Kateterlerde Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları. Hemşirelikte
Eğitim ve Araştırma Dergisi, 5 (1): 24-33
.
8
Çil BE. “Hemodiyalizde vasküler giriş yolu olarak kateter kullanımı
ve sorunlar. VI. Ulusal Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları
Kongresi, Antalya, 2004”. http://www.turkhipertansiyon.org/
pdf/2004K-K_014.pdf/ 10.02. 2015
9. Danış B, Nurülke B, Dindar B. ve ark. (2008). Hemşirelik Bakı-
mında Kalite. Meta Basım Matbaacılık Hizmetleri, 2. Baskı, İzmir,
s. 188.
10. Draft guideline for the prevention of intravascular catheter-rela-
ted infections. www.CDC.gov - SSCM, SHEA, IDSA, ACCP, ATS,
ASCCA, APIC, INS, ONS, SCVIR, AAP, HICPAC, CDC.
11. Guidelines for the management of intravascular catheter–rela-
ted infections Clinical Infectious Diseases 2001;32:1249–1272 -
IDSA, SSCM, SHEA
12. Guidelines for preventing infections associated with the insertion
and maintenance of central venous catheters journal of Hospital
Infection 2001;47(Supplement):S47–S67 - The EPIC Project
13. Güleser G.N, Taşçı S (2009). Onkolojide Sık kullanılan Santral Ve-
nöz Kateterleri ve Bakımı. F.Ü.Sağ. Bil. Tıp Dergisi, 23 (1): 47-51
14. Gümüş N. “Venöz kateterlerin bakımı. XIII.TPOG Ulusal Pediatrik
Kanser Kongresi, Hemşire Programı”. http://www.tpog.org.tr/
pdf/hem_13.pdf /12.02.2015
15. Hazar V (2006). Kateter Uygulamalarında Kültür Alımı, Enfeksi-
yon Komplikasyonlarından Korunma ve Tedavi. Türk Hematoloji
Derneği - Hematoloji Pratiğinde Uygulamalı Kateterizasyon Kur-
su Kitabı, Adana.
16. Hastane İnfeksiyonları ve Kontrolü Derneği. Damar içi kateter in-
feksiyonlarının önlenmesi rehberi. Hastane İnfeksiyonları Dergisi
2005; 9 (Suppl- 1).
17. Kocaman G.(2003) Hemşirelikte Kanıta Dayalı Uygulamalar.
Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi - 2003/2
18. Kutlu R. (2015) Geçici /Kalıcı Venöz Kateterler ve Port Yerleştir-
me, Türk Radyoloji Seminerleri. doi:10.5152/trs.2015.224
19. Leblebicioğlu H, Öztürk R. (2002) Santral Venöz Kateter İlişkili
Enfeksiyonlar: Tanı ve Önlem Metodlarında Yeni Yaklaşımlar, Yo-
ğun Bakım Dergisi, 2:97-105
20. Leblebicioğlu H. (2000) Katetere bağlı infeksiyonlardan korunma.
Ankem Dergisi, 14(4): 468-72.
21. Ovayolu N, Coşkun Güner İ, Karadağ G. (2006) Santral Venöz Ka-
teter (SVK) Uygulanan Hastalarda Uygulama Öncesi ve Sonrası
Alınan Önlemlerin Belirlenmesi, Atatürk Üniversitesi Hemşirelik
Yüksekokulu Dergisi, Cilt: 9 Sayı: 3
.
22 Özden S,İşçimen R. Yoğun Bakım Hastalarında Santral Venöz
Kateterlerle İlişkili Enfeksiyonun Önlenmesi; Kateter Bakım
Tekniklerinin Karşılaştırılması. Uzmanlık Tezi. 2014
.
23 Özkocaman V. (2002) Tünelli santral venöz kateterlerle (hickman
tipi) ilişkili enfeksiyonların tanımlanması ve tedavisi. Uludağ
Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 28; 101-103.
24. Sabuncu N, Akça Ay F. (2010). Klinik Beceriler: Sağlığın Değerlen-
dirilmesi, Hasta Bakım ve Takibi. Nobel Tıp Kitabevleri, 1. Baskı,
İstanbul, s. 339- 343.
25. Taşdemir M. (2009) Yenidoğanda Periferik Ven Yoluyla Takılan
Satral Vevöz Kateter Kullanımında Heparinin Etkisi. Çocuk Sağ-
lığı ve Hastalıkları Uzmanlık Tezi, İstanbul, (Danışman: Uzm. Dr.
Füsun OKAN, Uzm. Dr. Ali BÜLBÜL)
26. Tuna Oran N. (2009) Port Kateter: Venöz Yolu Nasıl Sürdürebi-
liriz? Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi,
Cilt2, Sayı:3, Aralık
27. Turan D, Cantürk F, Özel A, Kalenderer Ö. (2013) Kateter Uygula-
maları ve Bakım Rehberi, 15-17
28. Ulusoy S, Akan H, Arat M, Baskan S, Bavbek S, Çakar N, Çetin-
kaya fiardan Y, Somer A, fiimflek Yavuz S. (2005) Damar İçi Kate-
ter Enfeksiyonlarının Önlenmesi Kılavuzu. Hastane İnfeksiyonları
Dergisi, 9: Ek 1 20-23
29. Yılmaz G, Caylan R, Aydın K, Topbaş M, Köksal I. (2007) Effect of
education on the rate of and the understanding of risk factors
for intravascular catheter-related infections. Infect Control Hosp
Epidemiol, 28: 689-694.
64
6. Türk
Tıbbi Onkoloji
Kongresi
Kanser Kontrolü ve Erken Tanı
Kanser hem dünyada hemde ülkemizde önemli bir toplum sağlı-
ğı problemidir. Bu hastalığın tam ve etkin kontrolü ancak dinamik,
çok yönlü, bilimsel, multidisipliner ve maliyet etkin bir program ile
mümkün olabilecektir. Kanser %90 çevresel %10 genetik faktörlere
bağlı oluşmaktadır. Çevresel faktörler arasında da tütün ürünlerinin
kullanımı, sağlıksız beslenme ve obesite, alkol ve enfeksiyonlar ilk
sıralarda yer almaktadır.
Ortaya çıkışın önlenebildiği, taramalarla ölümlerin yok edildiği ve er-
ken teşhis edildiğinde tedavinin yaşam kalitesine çok şey katabildiği
kanser türlerini göz önüne alırsak korunmanın önemi artmaktadır. Bu
nedenle ülkeler için kanser kontrol programları önemli olmaktadır.
Çağımızın hastalığı olarak nitelendirilen ve global bir sorun olan kan-
ser ile mücadelede BM 2011 yılında tüm dünya ülkelerine kendi ulusal
kanser kontrol programlarını hazırlamaları ve uygulamaya geçmeleri
hususunda çağrıda bulunmuştur. Ülkemizde Ulusal Kanser Kontrol
Programının ilk fazı 2008-2013 yıllarında ikinci fazı 2013-2018 yılları
için planlanmıştır Etkin bir kanser kontrolünde ayrıca hastalığın en iyi
şekilde tedavi edilmesi ve kaliteli yaşam için en iyi şekilde palyasyon
sağlanmalıdır.
ULUSAL KANSER KONTROL PROGRAMI
1. KANSER KAYITÇILIĞI:
a. Toplum Tabanlı Aktif Kayıt Merkezleri
2.ÖNLEME:
a. Tütün Kontrolü
b. Obezite Kontrolü
c. Çevresel Etkiler
d. Sağlığın Teşviki-Sağlık okuryazarlığı
3. TARAMA:
a. Meme
b. Serviks
c. Kolorektal
4. KANSER TEDAVİSİ VE PALYATİf BAKIM
olarak yürütülmektedir.
KANSER KAYITÇILIĞI
Kanser kontrolünde en önemli yapıtaşı elinizde doğru, tam ve gü-
venilir veri olmasıdır. Türkiye’de 81 ilde yürütülen aktif kanser kayıt
çalışmaları ile ilgili sağlık yöneticileri bilgilendirilerek, personel eği-
timleri gerçekleştirilerek veriler kalite kontrolu çerçevesinde kayıt
altına alınmaktadır. 2013 yılında Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı
(IARC) tarafınca dünya kanser verilerinin hesaplandığı sayılı merkez-
ler arasına İzmir, Antalya, Trabzon ve Edirne Kanser Kayıt Merkezleri
de dahil olmuştur.
ÖNLEME
Dünya’da ve Türkiye’de kanserin önemli bir kısmı önlenebilen kanser-
lerdir. Özellikle tütün ve obesite ile mücadele programı kanser kont-
rolünün en önemli yapıtaşlarını oluşturmaktadır. Ülkemizde Ulusal
Tütün Kontrol Programı Eylem Planı (2015-2018) 27 Ocak 2015 tarihli
ve 29249 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 2015/1 sayılı başbakan-
lık genelgesi ile yürürlüğe girmiştir. Tütün ile mücadelenin başarıyla
yürütülmesi ile akciğer kanseri başta olmak üzere larinks, mesane,
pankreas, serviks, farinks ve ağız boşluğu kanserleri büyük ölçüde
yok edilebilecektir. Türkiye›de tütünle mücadele, Sağlık Bakanlığı›nın
koordinasyonunda başarıyla yürütülmekte ve bu mücadele sırasında
tüm dünyada kabul gören üç temel strateji izlenmektedir. Bunlar:
1. Çocuklar ve gençler başta olmak üzere bireylerin sigaraya başla-
malarının önlenmesi,
2. Sigara içenlerin bu davranışlarını bırakmalarının desteklenmesi,
3. Sigara dumanından pasif etkileniminin engellenmesidir.
Sigara bırakmak isteyenlere destek olmak amacıyla sigara bırakma
polikinliklerinde ve ALO 171 “Sigara Bırakma Danışma Hattı”nda hiz-
met sunulmaktadır.
Obezite küresel boyutta önemli bir halk sağlığı sorunudur. Dünyada
hem gelişmiş ülkelerde hem de gelişmekte olan ülkelerde obezite
her geçen gün artış göstermektedir. Türkiye Obesite ile Mücadele ve
Kontrol Programı çerçevesinde Türkiye Halk Sağlığı Kurumu 2014
KANSER KONTROLÜ VE ERKEN TANI İÇİN TOPLUM KATILIMININ
ARTTIRILMASI
nEşE canolEr
kansEr ErkEn tEşhis taraMa vE EğitiM MErkEZi