Yönetim kurulu başkan

62

6. Türk 

Tıbbi Onkoloji

 

Kongresi

Hemşirelik Oturumu

Kateter Bölgesinin Değerlendirilmesi

Gerekçe

•Kateter pansumanı kateter yerleştirildikten sonra 24 saat içinde ve daha 

sonra haftada bir kez değiştirilmelidir. 

•Bunun dışında kateter değiştirildiği, çıkartıldığı veya pansuman kirlendiği, 

ıslandığı, kapatma özelliğini kaybettiği zaman ve kanama olduğunda pansu-

man değiştirilmelidir.

•Kateter kolonizasyon oranını ve enfeksiyon riskini azaltmak. 

•KİKDE önlemek

Üç Yollu Musluk Kullanımı

Gerekçe

•Kateter bakımının en önemli kısmı gereksiz tüp, uzatma seti ve stoper 

kullanımından kaçınılmalıdır 

•Kullanılmayan bütün üçlü musluklar kapalı tutulmalıdır. 

•Stoperler her uygulama sonrasında yenilenir, kateter ucuna direkt temas 

edilmemelidir. 

•Kateter kullanılmadığı zaman kirlenme olmadıysa stoper 7 gün kalabilir. 

•Stoper takılı iken hiçbir zaman stoperden ilaç ya da sıvı gönderilmez.

•Her bağlantı katetere bağlı enfeksiyon gelişme riskini arttırır. 

•KİKDE önlemek

Kateter Lümenleri

Gerekçe

•Çok lümenli bir kateter kullanılıyorsa lümenlerden biri sadece parenteral 

beslenme için ayrılmalıdır. 

•TPN için kullanılan lümenler kan almak için kullanılmamalıdır. 

•24 saatte bir kullanılan tüm lümenlerden kan geri dönüşü kontrol edilir ve 

hemşirelik izlem notlarına kayıt edilir. 

•Gün aşırı kullanılmayan tüm lümenlerden kan geri dönüşü kontrol edilir ve 

hemşirelik izlem notlarına kayıt edilir. 

•Tıkalı olduğu düşünülen lümene kesinlikle basınç yapılmamalıdır.

•KİKDE önlemek 

•Trombüs oluşumunun kontrolü  

•Venöz perforasyonunu önlemek

Kateterin Yıkanması

Gerekçe

•Santral venöz kateterler her kullanım sonrası kateterler en az 10 mL 

serum fizyolojik ile yıkanmalıdır.  

•Kateter için kullanılacak tüm enjektörlerin 10 ml› lik enjektörler olmasına 

dikkat  edilmelidir.

•Solüsyon uyumsuzluğunu önlemek  

•Venöz perforasyonu önlemek için fazla basınç uygulanmaması

Kateterden Kan Örneği Alınması 

•Sıvı giden damar yolundan kan alınacaksa kateter en az bir dakika kapatıl-

malıdır.  

•Kateterden kan örneği alınacaksa ilk alınan 2-3 ml kan atılıp arkasından 

alınmalıdır. 

•Vücut ısısı yükseldiğinde ve kültür alınması gerektiğinde tüm lümenlerden 

kültür alınır.

•Kan sonuçlarının doğruluğu 

•Tromboz gelişiminin önlenmesi için kateterde bulunan heparin kateterlerde 

koagülaz negatif stafilokok üremesini kolaylaştırır. 

•Kateter kolonizasyon oranını ve enfeksiyon riskini azaltmak.

Kateterin Heparinlenmesi

Gerekçe

•Heparizinizasyona dikkat edilmelidir. 

•İnfüzyonlar arası 2-6 saat ise veya kateterin basınca duyarlı valfi varsa 

kapatılır ve heparinizasyon gerekmez.  

•Daha uzun süreli aralar veriliyosa, kateter serum fizyolojik ardından 100IU/

ml heperinle doldurularak kapatılmalıdır.

•Kateter üzerinde bulunan trombüs ve fibrin artıkları; özellikle de uzun 

süreli kateterlerde mikrobiyal kolonizasyon için uygun zemin hazırlayarak 

kateter infeksiyonu gelişiminde rol oynarlar.

Paranteral Sıvıların Hazırlanması 

Gerekçe

•Geçimsiz ilaçlar arka arkaya verilmemelidir. •Kateterden ilaç uygulandıktan 

sonra başka bir ilaç ya da tedavi uygulanmadığı sürece önce 10 ml %0,9’ luk 

izotonik ile arkasından heparinle yıkanmalıdır.

• Kateterin tıkanmasına yol açan ilaç kristalleşmelerini önlemek. 

• Kateterin tıkanmasına yol açan ilaç kristalleşmelerini önlemek.

Sıvı Setlerinin Değişim Sıklığı

Gerekçe

•Kan, kan ürünleri ve lipid emülsiyonlarının verilmesi için kullanılan infüzyon 

setleri 24 saat içinde değiştirilmelidir. 

•Eğer solüsyon dekstroz ve aminoasit içeriyor ise infüzyon setleri 72 saatte 

bir değiştirilmelidir. 

•Başka bir endikasyon olmadıkça infüzyon setleri 72- 96 saatte bir değişti-

rilmeli, 72 saatten önce değiştirilmesine gerek yoktur. 

•Enfeksiyon kontrolü amacıyla rutin olarak kullanımı önerilmez

•Kateter ilişkili enfeksiyon gelişme riskini azaltır. 

•Dekstran, lipid ve mannitol gibi sıvılar filtrelerin tıkanmasına neden olabilir. 

•Bir kez kullanılan set ağzı kapatılarak bir sonraki kullanıma kadar bekletil-

memeli 

•Filtreler kontamine sıvıların geçişini önler, infüzyona bağlı flebit gelişim 

riskini azaltır ancak ilaçların etkinliğini azaltabileceğinden, rutin kullanımları 

önerilmez.

Kateterin Çıkarılması

Gerekçe

•İşlemden önce eller yıkanmalı ve temiz, steril olmayan eldiven kullanılmaldır.  

•Kateter giriş bölgesi alkollü swab ile temizlenmeli ve kuruması beklenmelidir. 

•Kateter çıkarıldıktan sonra, bölge steril gazlı bez ile 24 saat süre ile kapa-

tılmalıdır. 

•Kateter çıkarıldıktan sonra 48 saat süre ile gözlenmelidir.

•KİKDE önlemek 

•İnfüzyon sonrası gelişebilecek flebit belirtilerinin gözlenmesi

KAYNAKÇA

1.  Akbayrak N, Bağçivan G. (2010). Yoğun Bakım Ünitelerinde Sık 

Görülen Enfeksiyonların Önlenmesinde Kanıta Dayalı Uygulama-

lar. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 13: 4

2.  Arpa Y, Aygün H, Yalçınbaş Y, San D, Ulukol A. (2013) Santral ka-

teter bakımında şeffaf örtü ve klorheksidin glukonat emdirilmiş 

şeffaf örtü kullanılan pediyatrik kardiyovasküler cerrahi hastala-

rının kateter ilişkili enfeksiyon oranlarının karşılaştırılması. Hem-

şirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 15(2), 57-67

3.  Aştı TA, Karadağ A. (2011). Klinik Uygulama Becerileri ve Yön-

temleri. Nobel Kitabevi, Ankara, s. 898-951.

4.  Aygün G (2006). Kateter ilişkili Bakteremi Yönetimi. Yoğun bakım 

Dergisi, 6 (Ek 17-11 :(1.

5.  Beşışık S. (2006) Hematoloji Pratiğinde İntravenöz Kateter Kul-

lanım Alanları ve Stratejiler, THD Hematoloji Pratiğinde Uygula-

---