Zavər Qafarov, Ataxan Əbilov Beynəlxalq xüsusi hüquq Yenidən işlənmiş ikinci nəşr Bakı ~ Qanun 2007
§ 4. Sənaye mülkiyyətinin beynəlxalq lıüquqi miilıafizəsi
Yüklə 2,45 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- § 4. Sənaye mülkiyyətinin beynəlxalq lıüquqi miilıafizəsi
- § 5. Azərbaycanda xaricilərin sənaye mülkiyyətinə olan hüquqları
§ 4. Sənaye mülkiyyətinin beynəlxalq lıüquqi miilıafizəsi BMT-nin üzvü olan və 1883-cü i) Paris və 1970-ci il Vaşinqton müqavilələri ilə əlaqəli olan dİgər dövlətlər üçün də açıqdır. Avroasiya Patent Konvensiyasına əsasən Avroasiya Patent Təşkilatı yaradılır. Konvensiyanın iştirakçısı olan dövlətlərin hamısı Təşkilatın üzvü hesab edilir. Təşkilatın iki əsas orqanı: I) İnzibati şura; 2) Avroasiya Patent İdarəsi fəaliyyət göstərir. Hökumətlərarası təşkilat hesab edilən .Avroasiya Patent Təşkilatı iştirakçı dövlətlərin hər birində hüquqi şəxs statusuna malikdir. Təşkilata təqdim edilən ərizələrə Avroasiya Patent İdarəsi tərəfindən baxılır və tələblərə cavab verdiyi halda patentləşdirilir. Sənaye mülkiyyətinin mühafizəsi haqqında Paris Konvensiyasına uyğun olaraq ilkinlik (prioritetlik) hüququ tanınır. Avroasiya patenti 20 il müddətinə verilir və Konvensiyanın iştirakçısı olan bütün dövlətlərin ərazisində mühafizə edilir. Konvensiya ilə milli patent idarələrinin fəaliyyəti məhdudlaşdırılmır. Eyni zamanda, ərizələrin milli patent idarələri vasitəsi ilə verilməsi imkanı da nəzərdə tutulmuşdur. Avroasiya patentinin verilməsindən imtina həmin ərizənin milli idarələr tərəfindən patentləşdirilməsinə mane olmur. Konvensiya ilə patent sahibinin müstəsna hüquqları, hüquqi mühafizənin həcmi və s. məsələlər də tənzimlənir. Konvensiya iştirakçı dövlətlərin sənaye mülkiyyətinin mühafizəsi sahəsində digər beynəlxalq təşkilatlarda iştirakına və bu sahədə beynəlxalq əməkdaşlığın müxtəlif fonnalarının inkişaf etdirilməsinə mane olmur. Azərbaycan Respublikası 2 may 1995-ci ildə Avroasiya patent Konvensiyasım təsdiq etmişdir. Sənaye mülkiyyətinin obyektləri, eyni zamanda, ikitərəfli beynəlxalq müqavilələrə əsasən də mühafizə edilir. Azərbaycan Respublikasının sənaye mülkiyyətinin mühafizəsi sahəsində əməkdaşlıq barədə Rusiya Federasiyası, Gürcüstan, Özbəkistan, Qazaxıstan, Qırğızıstan dövlətləri ilə ikitərəfli müqavilələri mövcuddur. Həmin müqavilələrə əsasən sənaye mülkiyyətinin mühafizəsi sahəsində bir Tərəfin fiziki və hüquqi şəxsləri digər Tərəfin ərazisində onun milli qanunvericiliyi ilə öz hüquqi və fiziki şəxslərinə hazırda verilmiş və ya veriləcək hüquqlardan və üstünlüklərdən eyni 163 Fəsil 9. Beynəlxalq xüsusi hüquqda əqli mülkiyyət hüququ əsaslarla və eynİ həcmdə istifadə edəcəklər. Tərəflər həmin sazişdə tənzimlənməyən məsələlər üzrə Paris Konvensiyasının müddəalarını tətbiq etmək haqqında razılaşırlar. Sənaye mülkiyyətinin obyektləri üzrə əvvəldən verilmiş SSRİ-nin mühafizə sənədlərinin fəaliyyətini öz ərazilərində tanımağı və onların sahiblərinin və müəlliflərinin hüquqlarının səmərəli mühafizəsi üçün zənıri tədbirləri həyata keçirməyi Tərəflər öhdəsinə götürürlər. § 5. Azərbaycanda xaricilərin sənaye mülkiyyətinə olan hüquqları Azərbaycan Respublikasının ərazisində xaricilərin sənaye mülkiyyəti sferasında hüquqları Azərbaycan Respublikasının iştirakçısı olduğu beynəlxalq müqavilələrlə yanaşı, 25 iyul 1997-ci il tarixli “Patent haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu, 12 iyun 1998-ci il tarixli “Əmtəə nişanları və coğrafi göstəricilər haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanunu, 2 iyun 1995-ci il tarixli “Haqsız rəqabət haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanunu və onlar əsasında qəbul edilmiş qanun qüvvəli nonnativ aktlarla tənzimlənir. “Patent haqqında” Qanun Azərbaycan Respublikası ərazisində ixtiraların, faydalı modellərin və sənaye nümunələrinin yaradılması, hüquqi mühafizəsi və istifadəsi ilə əlaqədar yaranan əmlak münasibətlərini və onlarla bağlı şəxsi qeyri-əmlak münasibətlərini tənzimləyir. Qanun patentlə mühafizə edilən sənaye mülkiyyətinin üç obyektini fərqləndirir: 1) ixtira; 2) faydalı model; 3) sənaye nümunəsi. Qanun bu obyektlərin hər birinə anlayış verir. İxtira sənayenin və təsərrüfatın digər fəaliyyət sahələrində konkret problemin praktik həllinə imkan verən, patent qabiliyyəti şərtlərini ödəyən yeni həllə deyilir. Faydalı modelə istehsal vasitələrinin və istehlak əşyalarının, yaxud onların tərkib hissələrinin konstruktiv həlli kimi anlayış verilir. Sənaye nümunəsi isə məmulatın yeni zahiri görkəmini müəyyən edən bədii və ya bədii-konstruktiv həll kimi müəyyən edilir. 164 § 5, Azərbaycanda xaricilərin sənaye mülkiyyətinə olan hüquqları “Patent haqqında" Qanunun 42-ci maddəsinə görə xarici hüquqi və fiziki şəxslər həmin qanunda nəzərdə tutulmuş hüquqlardan Azərbaycan Respublikasının iştirak etdiyi beynəlxalq müqavilələrə və qarşılılıq prinsipinə əsasən Azərbaycan Respublikasının və- təndaşlan ilə bərabər istifadə edirlər. Göründüyü kimi, bu sahədə xaricilərə milli rejimin verilməsi nəzərdə tutulmuşdur. Xarici həm müəllif, həm də patent sahibi kimi çıxış edə bilər. İxtiranın, faydalı modelin və sənaye nümunəsinin yaradıcı əməyi ilə yaradan şəxs müəllif sayılır. Yəni ixtira səviyyəli olan və sənayedə tətbiq edilə bilən obyektə hüquqi mühafizə verilir. Sənaye mülkiyyəti obyektləri üçün (ixtira, faydalı model, sənaye nümunəsi) müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən verilən mühafizə sənədi patent adlanır. Patent aşağıdakı şəxslərə verilir: 1) sənaye mülkiyyəti obyektinin müəllifinə və ya onun varisinə; 2) patent verilməsi barədə iddia sənədində, yaxud sənaye mülkiyyəti obyekti qeydiyyata alınana qədər müvafiq icra hakimiyyəti orqanına verilmiş ərizədə müəllifin və ya onun hüquqi varislərinin göstərdikləri hüquqi və fiziki şəxslərə (onların razılığı ilə); 3) xidməti vəzifələrinin həyata keçirilməsi və ya işəgötürənin yazılı şəkildə verdiyi tapşırığı ilə əlaqədar işçinin yaratdığı sənaye mülkiyyəti obyekti üçün patent almaq hüququ isə işə götürənlə işçi arasında müqavilədə başqa şərtlər nəzərdə tutulmayıbsa, işəgötürənə mənsubdur. Müvafiq icra hakimiyyəti funksiyasını Azərbaycan Respublikasının Standartlaşdırma, Metrologiya və Patent üzrə Dövlət Agentliyi (Patent Agentliyi) həyata keçirir. Xarici hüquqi və fiziki şəxslər iddia sənədini Patent Agentliyinə Azərbaycan Respublikasının iştirak etdiyi beynəlxalq müqavilələrdə başqa qayda nəzərdə tutulmayıbsa, yalnız Patent Agentliyində qeydiyyata alınmış patent müvəkkilləri vasitəsilə verirlər. Patentin alınması barədə xaricilərin iddia sənədlərinə milli rejündən irəli gələrək ümumi əsaslarla baxılır. Patentin verilməsi barədə ərizə Azərbaycan dilində tərtib olunur. İddia sənədinin digər materialları Azərbaycan dilində və ya başqa dildə verilə bilər. İddia sənədinin 165 Yüklə 2,45 Mb. Dostları ilə paylaş:
|