1953-cü ilin L. P. Beriyanın xarici kapitalın mənafeyi naminə sovet dövlətini sarsıtmaq
Yüklə 0,58 Mb. Pdf görüntüsü
|
9
“Həmin sənədlər mənə tanışdır. Əgər bu materiallar Beriyadan çıxmışsa, deməli, onları mən ona vermişəm. Ancaq hansı şəraitdə vermişən, xatirəmdə deyil.”
Beriya və onun yaxın əlaltılarından işi barədə istintaq keçmişdə sübut olunmuşdur ki, öz müsavatçı keçmişinin aşkara çıxarılacağından təlaşa düşən Beriya o vaxtlar köməkçisi olan Merkulovu Beriyanın müsavat əkskəşfiyyatında xidmətini təsdiq edən bütün arxiv sənədlərini yığmaq üçün xüsusi olaraq Bakıya göndərir. Bağırov həmin sənədlərin axtarılması və arxivlərdən oğurlanmasında Merkulova fəal yardım göstərmişdir. Merkulov bu barədə deyirdi: “Hələ Tblisidə olarkən Beriya məni yanına çağırdı və dedi ki, onun düşmənləri belə bir şayiə yayırlar ki, guya o, müsavat əkskəşfiyyatında xidmət edib. Əslində isə o, bolşeviklərə ruhən yaxın olan “hümmət” Bakı təşkilatının üzvü olub. Hafizəm məni aldatmırsa, müsavat əkskəşfiyyatındakı xidmətini Beriya tamamilə danırdı. Beriya Bakıya uçmağı və partiya arxivində ona bəraətverici sənədləri axtarıb tapmağı xahiş etdi. Düşmənlərinin həmin sənədləri ələ keçiricəyindən qorxurdu. Mən Bakıya uçdum, Bağırovun yanına gedib Beriyanın tapşırığını ona çatdırıram. Xatirimdədir ki, Bağırov partiya tarixi arxivinə zəng vurub mənə kömək göstərilməsini tapşırdı. Mən arxivdən iki sənədlər qovluğu tapdım. Bu sənədlərin məzmununu mən dumanlı şəkildə xatırlayıram. Sənədlərin mənə verilməsi barədə Beriyadan rəsmi məktub gətirməmişdim, ancaq sənədləri götürən zaman hardasa imza qoymağım yadıma gəlmir. Tiflisə qayıtdıqdan sonra, mən Bakıdan gətirdiyim sənədləri Beriyaya verdim. O, sənədlərə baxıb razı qaldığını bildirdi və onları öz seyfində gizlətdi.” “Beriya həbs olunarkən evində aparılan axtarış zamanı onun müsavat əksinqilabında xidmətin təsdiq edən, Merkulov və Bağırov tərəfindən partiya tarixi arxivindən oğurlanmış sənədlər aşkara çıxarıldı. Istintaq Bağırovun Beriyanın xəyanətkar keçmişini ört-basdır etməklə fəal iştirakçı olması barədə digər faktlar da aşkara çıxardı. Şahid A.İ.Tahirov deyirdi: Bağırovu mən 1921-ci ildən tanıyırdım, sonrakı illər ərzində onunla iş prosesində qarşılaşırdım. Bizim münasibətlərimiz yaxşı idi, odur ki, bir-birimizin evində də olurduq. 1923-cü ildə bir axşamçağı Bağırov və o vaxt Azərbalıq idarəsinin sədri Baba Əliyev bizim bağa yığışmışdılar. Biz şam etdik və bir qədər də içdik. Söhbət əsnasında Baba Əliyev Bağırovdan soruşdu ki, nə üçün o, Beriyanın müsavat zamanı ingilis əkskəşfiyyatındakı xidmətindən xəbərdar ola-ola onu işə götürüb və gündən-günə də vəzifəsini yüksəldir. Bağırov cavab verdi ki, Beriya əkskəşfiyyata gizli partiya təşkilatının tapşırığı ilə göndərilib. Baba Əliyev buna etiraz etdi və dedi ki, o, gizli təşkilatda çalışanların hamsını tanıyır. Beriya onların arasında olmayıb, o, əsl əkskəşfiyyatçıdır.” Nəticədə baba Əliyev Bağırovun göstərişi ilə həbs edildi və saxtalaşdırılmış məhkəmə işi əsasında güllələndi. Müəyyənləşdirilmişdir ki, Bağırov Beriyanın müsavat əkskəşfiyyatında xidmətindən xəbəri olan və ona siyasi inamsızlıqla yanaşı bir çox köhnə kommunistlərə divan tutmuşdur.
10
Məlumdur ki, 1935-ci ildə Beriyanın müəllifi olduğu “Zaqafqaziyada bolşevik təşkilatının tarixindən” adlı kitab çıxmışdı. Şəxsən mənə neft mədənlərində keçirilən iki partiya yığıncağında həmin kitabın öyrədilməsini təşkil etmək tapşırılmışdı. Mən müxtəlif bəhanələrlə bu işdən imtina etdim. Bağırov məni yanına çağırıb üstümə çığırdı, dedi ki, siz köhnə partiyaçılar başınızdan böyük işlər görürsünüz. Beriya və mənim barəmdə çox çərənləyirsiniz, dilinizi dinc qoymasanız, başınıza bəla olacaq. Bir qədər sonra həmin adamlar həbs edildi və güllələndi.” Azərbaycan Xalq Komissarları Soveti yanında baş arbitr vəzifəsində işləyən Dövlətov İsay İvanoviç 1937-ci il iyunun 12-də Sumbatov tərəfindən Bağırova qarşı terrorçuluq aktının nəzəriyyəsini hazırlayan “fəal trotskiçi-terroru”kimi həbs olundu. Dövlətovun həbs olunmasının əsas səbəbi isə onun Beriyanı müsavat əkskəşfiyyatının agent-təxribatçısı kimi tanıması olmuşdur. Bu barədə M.Manuçarovun şahid ifadəsindən: “Qrupumuzun üzvü Novikov müsavat polisi tərəfindən yaxalanmış, bir qədər sonra isə dar ağacından asılmışdı, biz isə gizlənə bilmişdik. Bu hadisədən bir qədər əvvəl müsavat axtarış polisi tərəfindən gizli təşkilatın bir üzvü guya “erməni taciri” olması barədə sənədi olan Aleksandr Baqdasarov həbs olunmuşdu. Gizli təşkilat üzvlərindən biri olan Novikov “rus taciri” kimi axtarış polisi əməkdaşlarından biri ilə dil tapa bilmiş, onun vasitəsilə də Baqdasarovla görüşə bilmişdi. Baqdasarovla görüşdən sonra Novikov bizə danışdı ki, Saşa bizi ehtiyatlı olmağa çağırır və xəbərdarlıq edir ki, axtarış polisində xidmət edən bir gürcü bizi məhv edə bilər. Baqdasarovun əlində “erməni taciri”nə məxsus sənəd olduğundan rüşvət verib onu məhbəsdən qurtardıq, həbsdən çıxandan sonra Baqdasarov bizə danışırdı ki, polisdəki gürcü onun yanına gəlib o vaxtlar Vilayət partiya komitəsinin katibi olan Dövlətov İsayın rabitəçisi olduğunu söyləyirmiş. Baqdasarov həmin gürcünün təxribatına uymayıb və Dövlətovla tanışlığımı danıb. Sonralar Bakıda sovet hakimiyyəti qurulandan sonra həmin gürcü əvvəl inqilab komitəsində, sonra isə FK-da işləməyə başladı. Onun adı Lavrenti Pavloviç Beriya idi. Bax, Beriyanın müsavat polisində xidməti ona görə bizə məlumdur.” Istintaq zamanı Bağırovun göstərişi ilə Dövlətov möhkəm əzişdirilirdi, bunu keçmiş “NKVD” əməkdaşları da təsdiq edirlər. Məsələn, şahid Klimençiçin dediklərindən:
Bağırov Beriyanın müsavatçı keçmişindən xəbərdar olaraq cinayətlərini ört-basdır etmək üçün arxiv sənədlərini oğurlayıb. Beriyaya göndərməkdən, namuslu adamların həyatına qəsd etməkdən belə çəkinmirdisə, Beriya da öz növbəsində borclu qalmırdı, Bağırovun əməllərini ört- basdır edirdi. Beriyanın şəxsi arxivində axtarış zamanı 19 may 1937-ci il tarixdə Bakıdan SSRİ XDİK- na göndərilmiş anonim məktub aşkara çıxaırlmışdır. Həmin məktubda Bağırovun bir sıra cinayətləri, xüsusilə Azərbaycanın sovetləşməsi həyata keçirilən dövrdəki cinayətkar fəaliyyəti öz əksini tapıb. Məktubda göstərilirdi:
Yüklə 0,58 Mb. Dostları ilə paylaş:
|