8 tn(end) tnazirler qxd
Yüklə 5,05 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 1970–1980‑ci illərdə ali məktəblərin elmi‑tədqiqat işlərini həyata keçirən əsas struktur bölməsi olan kafedraların sayı
- 1966‑cı ildə elmi‑tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsinə 510,4 min rubl ayrılmışdısa, 1980‑ci ildə bu vəsait 3,5 dəfə
- Keçən əsrin 70–80‑ci illərində Azərbaycana rəhbərlik edən Heydər Əliyevin təhsil sahəsinə göstərdiyi xüsusi qayğı sayəsində bir çox ali
1970–1980‑ci illərdə ali məktəblərin elmi‑tədqiqat işlərini həyata keçirən əsas struktur bölməsi olan kafedraların sayı 450‑dən 525‑ə yüksəlib (1978) respublikamızın ali məktəblərində aparılan elmi‑tədqi ‑ qat işlərinin inkişafına əlavə təkan verib. Qərarda müvafiq orqanlar qarşısında elmi‑tədqiqat işlərinin səmərəliliyi və keyfiyyətinə görə ali məktəb rəhbərlərinin məsuliyyətinin artırılması, elmi‑tədqiqatların inkişaf etdirilməsi, onların nəzəri səviyyəsinin və tətbiqi əhəmiyyətinin yüksəldilməsi, ali məktəblərin və kafedraların istehsalatla əlaqələrinin möhkəm ‑ lən di ril məsi, kadrlarla işin təkmilləşdirilməsi vəzifələri qoyu ‑ lub. Qərara əlavə olunmuş Sovet İttifaqı üzrə 72 aparıcı ali təhsil müəssisəsinin siyahısına Azərbaycan Neft və Kimya İnstitutunun da adı daxil edilib. Elmin rolunun artması ali məktəblərdə elmi‑tədqiqat işinin təşkilinə rəhbərliyin təkmilləşdirilməsini və idarə olun ‑ manın yaxşılaşdırılmasını tələb edirdi. Odur ki, Ali və Orta İxtisas Təhsili Nazirliyində fəaliyyət göstərən Elmi‑tədqiqat işləri şöbəsinin bazasında 3 şöbədən ibarət olan təsərrüfat hesablı Elm idarəsi yaradıldı. Qısa vaxt ərzində ali məktəb elminin idarə olunmasının yenidən təşkili, elmi işlərin planlaş ‑ dırılması və qarşıda duran mühüm elmi vəzifələrin həlli baxımından alimlərin səylərinin birləşdirilməsinə nail olundu. Respublika ali məktəblərində elmi‑tədqiqat işlərinin gün ‑ bə gün genişləndirilməsi elmi işçilərin sayının artmasına səbəb olub. Belə ki, 1970–1980‑ci illərdə ali məktəblərdə çalışan elmi‑ pedaqoji işçilərin sayı 5042‑dən 7156‑ya yüksəlib. Bu nun la ya ‑ naşı, elmi‑pedaqoji kadrların keyfiyyət göstəriciləri də yax ‑ şılaşıb. Həmin dövrdə elmlər doktorlarının (400‑ə yaxın) və elmlər namizədlərinin (3 mindən çox) sayı təxminən 2 dəfə artıb. 1970–1980‑ci illərdə ali məktəblərin elmi‑tədqiqat işlərini həyata keçirən əsas struktur bölməsi olan kafedraların sayı 184 Azərbaycan Dövlət Pedaqoji İnstitutunda qəbul imtahanları zamanı (1985) Şəkildə (soldan): 3. Qurban Əliyev‑ Azərbaycanın ali və orta ixtisas təhsili naziri, 4. Afad Qurbanov – Azərbaycan Dövlət Pedaqoji İnstitutunun rektoru, 5. Məmməd Əliyev – Ali və Orta İxtisas Təhsili Nazirliyi Ali təhsil idarəsinin rəisi və başqaları 1966‑cı ildə elmi‑tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsinə 510,4 min rubl ayrılmışdısa, 1980‑ci ildə bu vəsait 3,5 dəfə artırılaraq 1758,1 min rubl təşkil edib 450‑dən 525‑ə yüksəlib. Kafedraların çoxalması tədqiq olunan problemlərin daha dərindən öyrənilməsinə səbəb oldu. Ali məktəblərdə aparılan elmi‑tədqiqat işlərinin dövlət büdcəsi hesabına maliyyələşdirilməsi təmin olunub. Əgər 1966‑cı ildə elmi‑tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsinə 510,4 min rubl ayrılmışdısa, 1980‑ci ildə bu vəsait 3,5 dəfə artırılaraq 1758,1 min rubl təşkil edib. Ali məktəblərin elmi‑tədqiqat bölmələrində çalışanların əmək haqlarının xeyli qaldırılması elmi işlə məşğul olan işçilərinin sayının artmasına imkan verib. Xalq təsərrüfatının müxtəlif sahələrinə tətbiq edilən təsərrüfat müqaviləli işlər ali məktəblərdə aparılan nəzəri tədqiqatların təcrübədə istifadə edilməsi üçün ən rasional yollardan biri kimi qəbul olunurdu. Məhz buna görə də belə işlərin sayı və həcmi tədricən artırılırdı. 1970–1979‑cu illər ərzində ali məktəblərdə təsərrüfat müqaviləli elmi tədqiqatların aparılmasına cəlb olunan işçilə ‑ rin sayı təxminən 4 dəfə, yüksəkixtisaslı kadrların – elmlər doktorlarının və elmlər namizədlərinin sayı 5 dəfə artıb. Yalnız 1979‑cu ildə elmi‑pedaqoji işçilərin – elmlər doktoru və elmlər namizədlərinin 38 faizi təsərrüfat müqaviləli işlərin yerinə yetirilməsi ilə məşğul olub. Yeri gəlmişkən qeyd edək ki, təsərrüfat müqaviləli elmi işlərin və tədqiqatların nəticələrinin istehsalata tətbiqindən alınan gəlir ali məktəblərdə büdcədənkənar vəsaitlərin yaran ‑ ma sına səbəb olurdu. Bu gəlirdən həm də tədqiqatların gələ ‑ cəkdə daha da genişləndirilməsi üçün istifadə olunurdu. Belə ki, 1977‑ci ildə ali məktəblərdə təsərrüfat müqaviləli elmi‑ tədqiqat işlərindən əldə edilmiş vəsaitdən respublikanın ali və orta ixtisas təhsilinin ehtiyacları üçün 1298,9 rubl vəsait xərc ‑ 185 Ali və orta ixtisas təhsilinin inkişafına həsr olunmuş müşavirə (1985) Şəkildə (soldan). 2. Adilə Heydərova – Təhsil İşçiləri Həmkarlar İttifaqı Respublika Komitəsinin sədri, 3. İsmayıl İbrahimov – Azərbaycan Neft və Kimya İnstitutunun rektoru, 4. Feliks Perequdov – SSRİ ali və orta ixtisas təhsili nazirinin birinci müavini, 5. Qurban Əliyev – Azərbaycanın ali və orta ixtisas təhsili naziri, 7. Ağalar Abbasbəyli – Bakı Şəhər Partiya Komitəsinin katibi, 6. Faiq Bağırzadə – Azərbaycan Dövlət Universitetinin rektoru və başqaları lənib ki, bunun da 1004,7 rublu elm üçün lazım olan avadan ‑ lıqların alınmasına sərf olunub. Ali məktəblərdə aparılan elmi‑tədqiqat işlərinin istehsa ‑ latla əlaqəsi və başa çatmış tədqiqatların müxtəlif fəaliyyət sahələrində tətbiqi nəticəsində iqtisadi səmərəliliyi müəyyən ‑ ləş dirmək mümkün olurdu. 1971–1975‑ci illərdə respublikada elmi işlərin və ixtiraların istehsalata tətbiqinin iqtisadi sə ‑ mərəliliyi 5,9 milyon rubl olduğu halda, 1976‑cı ildə bu göstərici 7,4, 1977‑ci ildə 15,4, 1978‑ci ildə 16,6, 1979‑cu ildə 20,1, 1980‑ci ildə 18,3 milyon rubl (1976–1980‑ci illərdə cəmi 77,8 milyon rubl) təşkil edib. Beləliklə, istehsalata tətbiq olunan elmi‑tədqiqat işlərinin həcmi və iqtisadi səmərəliliyi artdıqca onların keyfiyyəti və praktik əhəmiyyəti də yüksəlirdi. Tə ‑ sadüfi deyil ki, 1980‑ci ildə Ali və Orta İxtisas Təhsili Nazir ‑ liyinin tabeliyində olan ali məktəblərdə 15 sahə elmi‑tədqiqat laboratoriyası, 21 elmi‑tədqiqat problem laboratoriya sı və 2 elmi‑tədqiqat institutu fəaliyyət göstərib. Keçən əsrin 70–80‑ci illərində Azərbaycana rəhbərlik edən Heydər Əliyevin təhsil sahəsinə göstərdiyi xüsusi qayğı mən ti qi nəticəsini verirdi. Artıq bir çox ali məktəblərin binaları yüksək səviyyədə təmir olunur, əlavə kor puslar inşa edilir, bu müəssi ‑ sələrin maddi‑tex niki bazası müasir əyani vəsait və texniki vasitələrlə zən gin ləşdirilirdi. 1987‑ci ildə Azərbaycan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin ikinci katibi Konovalov, Qurban Əliyevin milli kadrlara üstünlük verməsini bəhanə edərək, onu burjua millətçisi adlandırıb. Bu haqsızlığa etiraz edən Qurban Əliyev: «Nə etmişəmsə, xalqım üçün, Vətənim üçün etmişəm və bun ‑ dan da peşman deyiləm, əksinə, həzz alıram», – deyərək işdən getmək üçün ərizəsini yazıb. Qurban Əliyev hansı vəzifədə işləməsindən asılı olmaya ‑ raq həmişə milli təəssübkeşlik nümayiş etdirib, ağır təzyiqlərə baxmayaraq, bir vətəndaş kimi öz mövqeyini heç vaxt dəyişməyib. 16 il ali və orta ixtisas təhsili naziri işləyən Qurban Əliyev, həm də Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitutunun professo ‑ ru kimi səmərəli fəaliyyət göstərib. Azərbaycan SSR Ali Sovetinə 8 çağırış deputat seçilib. «Oktyabr inqilabı», «Qırmızı Əmək Bayrağı», «Şərəf nişanı», «Xalq lar dostluğu» ordenləri və müxtəlif medallarla təltif edilib. Tanınmış ictimai xadim və pedaqoq, bacarıqlı təhsil işçisi, vətənpərvər insan Qurban Əliyev Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdçüsü olub. Qurban Əliyev 2008‑ci il martın 30‑da vəfat edib. 186 Keçən əsrin 70–80‑ci illərində Azərbaycana rəhbərlik edən Heydər Əliyevin təhsil sahəsinə göstərdiyi xüsusi qayğı sayəsində bir çox ali məktəblərin binaları yüksək səviyyədə təmir olunub, əlavə kor puslar inşa edilib, bu müəssi sələrin maddi‑tex niki bazası müasir əyani vəsait və texniki vasitələrlə zən gin ləşdirilib Yüklə 5,05 Kb. Dostları ilə paylaş:
|