A n a r əsərlər I hekayələr, povestlər
Yüklə 2,48 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İZTİRABIN VİCDANI
155
İZTİRABIN VİCDANI Sən ölmə, yazığam mən.
İki gündür ki, Moskvadayam. Dünən futbola getmişdim. Bu gün səhər Puşkin muzeyindəyəm. Oradan çıxıb kənd təsərrüfatı sərgisinə getdim. Üç–dörd saata qədər oranı gəzdim. Yağışa düşdüm. Metro yaman basırıq idi. Şəhərə güc-bəlayla gəlib çıxdım. "Bakı" restoranında nahar eləyib mehmanxanaya gəldim. Yaman yorulmuşam. Kimsə qapımı döyür. Yəqin Rafiqdir. Vay mənim halıma! İndi baş-beynimi aparacaq. Gəldim, gəldim. Bu saat... Gecə saat ikinin yarısıdır. Qonağım indi getdi. Rafiq deyildi. Ondan yalnız hələ pəncərədən uçub getməmiş papiros tüstüsü, bir də dolu külqabı qalmışdı. Bu bir neçə saat mənim həyatımın ən qəribə, ən maraqlı, ən dolğun, ən həyəcanlı, ən iztirablı, ən dəhşətli saatları idi. Bu bir neçə saat – tanımadığım, heç bir vaxt görmədiyim bir adamla məni üzbəüz qoymuş bu saatlar ömür selimin yatağını, fikir çayımın məcrasını dəyişdirdi, məni başqa, tamamilə yeni bir adam etdi. Bu bir neçə saatda gördüyüm və eşitdiyim şeylərin çoxu haqqında mən əvvəldən də düşünürdüm. Bu dəyişikliklər, bu yeniləşmə mənim bütün ömrüm boyu hazırlanır, püxtələşir, get-gedə yaxınlaşırdı. Amma bir haldan başqa bir hala keçməkçün müəyyən bir təkan, bir təsir, bir inqilab lazımdır. Bu bir neçə saat həyatımın ən böyük inqilabı oldu. İndi gecdir. Mən yorğun və əzginəm. Amma bilirəm. Yuxlaya bilməyəcəyəm. Hələ çox həyəcanlı, çox pərişanam. Bu bir neçə saatın tarixini oturub elə indi yazmalıyam. Doğrudur, 50 il sonra belə mən bu axşamın ən kiçik təfərrüatını da unutmayacağam. Lakin nə qədər tez yazsam, lim-həlim dolmuş ürəyimi nə qədər tez boşaltsam, bir o qədər tez
156 asudələşər, rahatlanar dincələr, bəlkə də yata bilərəm. Qapı döyüləndə elə bildim ki, Rafiqdir. Mənim yoldaşımdır. Təsadüfən o da, mənimlə bir vaxtda Moskvadadır. Bəzən mənim yanıma gəlir. Yaxşı oğlandır. Qızıl kimi. Bir nöqsanı çox danışmaqdır. Adamın baş-beynini aparır. Özü də elə mətləbsiz şeylər danışır ki, o səfər nə bilim "Dinamo" komandasının 46-cı ildəki tərkibində hücumçuların müdafiəçilərdən güclü olması barəsində uzun-uzadı bir tarixi- nadir başlamışdı ki... Ah, bağışlayın. Deyəsən, mən özüm də mətləbsiz danışıram. Bütün bunların mətləbə heç bir dəxli yoxdur. Elədir. Yazımın pərakəndəliyini bağışlayın. Mən bu saat elə haldayam ki... Yenə söz uzandı. Nə isə... Qapı döyüldü. Gələn Rafiq deyildi. Qapıdakı adamı həyatımda birinci dəfə idi ki, görürdüm. –Olar? – dedi: –Buyurun. –Bağışlayın, adınızı bilmirəm. Nə mən sizi, nə siz məni tanıyırsınız. Amma mən sizinlə danışmalıyam. –Buyurun içəri gəlin, – dedim. Pəncərənin ağzında oturdu. Kasıb geyinmişdi. Qara, bəzəksiz ucuz çəkməsi, gen balaqlı köhnə boz şalvarı, zövqsüz tikilmiş qara pencəyi vardı. Təmiz, lakin nimdaş köynəyinin iki üst düyməsi açıqdı. Tüklü sinəsi, tünd rəngli maykası görünürdü. Qara sıx saçlar, qabarlı və qaba əllər... Saqqalını görünür təzə qırxdırmışdı, lakin alnında və yorğun çöhrəsində dərin qırışlar, əzab izləri onun sifətini qoca göstərirdi. İztirab izləri sönük gözlərində daha çox qalmışdı. Pəncərənin yanında oturdu. Deyəsən, bunu demişdim. Gözlərini aşağı dikdi. Kirpikləri örtülmüş kimi görünürdü. Bir neçə müddət dinmədi. Mən hətta elə bildim yuxuya getmişdir. Təəccüb məni bürümüşdü. Astadan ösgürdüm. Kirpiklərini aramla qaldırdı. Sonra məni heyran qoyan bir cəldliklə yerindən sıçradı, adətkar
157 bir hərəkətlə əllərini pencək ciblərinə döydü, sağ cibindən çıqqıltını eşidib kibriti çıxardı, mənə təklif etmədən papiros yandırdı və əsəbi halda gəzişməyə başladı. Bayaq qapıda durduğu vaxt üzünün utancaq ifadəsiylə indi əsəbi ifadəsi arasında sonsuz bir kontrast vardı. Bütün axşam ifadəsi min dəfə dəyişən bu adamın üzü sanki təzadlardan yapılmışdı. Gah uşaq kimi utancaq, gah dəli bir ehtirasla yanan, gah mehriban, gah qəzəbli, gah kinli, gah yaltaq, gah xoş, gah məsum, gah məğrur, gah yazıq. Bir müddət gəzişdikdən sonra mənim qabağımda dik dayanıb qəfildən soruşdu: –O oğlan nəyinizdir? –Hansı oğlan? –O bayaq sərgidə danışdığınız. – Mənim gözümü döydüyümü görüb daha da əsəbiləşdi. – Azərbaycan pavilyonunda, qaraqaş, qaragöz, ünvanınızı ona verdiniz. –Hə, Firuz? –Bilmirəm. –Yoldaşımdır. Siz onu tanıyırsınız? –Mən heç kəsi tanımıram, – dedi. Mən susdum. O yumşaq bir səslə: –Məni bağışla, – dedi. – Qoy sən deyim. Çünki oğlum yerindəsən. Olar? –Neynək. –Bayaq sən o oğlana ünvanını verəndə eşitdim. Ünvanı yadımda saxladım. Gəldim səni tapdım. –Məni tanıyırsınız? –Dedim ki, heç kəsi tanımıram, – o yenidən əsəbiləşdi. Mən onu qovmaq istədim. –Bayaq sərgidə mən nədənsə sənə diqqət yetirdim. Sən mənə çox fikir vermədin. Lakin mən sənin dalına düşüb bütün sərgini gəzdim. Sən mənim oğluma oxşayırsan. Mən bilmirdim nə deyəm. Nədənsə başıma: –Oğlunuz da buradadır? – sualı gəldi. Kişi bic–bic
158 gülümsündü. Birdən güzgüdə öz–özünə göz vurub qəh–qəh çəkdi. –Yox, oğlum uzaqdadır, – dedi. Sonra qəfildən ciddiləşdi. Yenidən dərin iztirab izləri üzünə çökdü. Keçib əvvəlki yerində, pəncərənin qabağında oturdu. Kirpikləri örtüldü. Araya sükut çökdü. Az sonra qəbir sükutu çökmüş otağın sakitliyini güclü bir səs qılınc kimi yardı. –Oğlumu öldürdülər,– deyə qonağım çılğın bir səslə çığırdı. Və yenidən susdu. Mənə elə gəldi ki, o ağlamsınır. Nə edəcəyimi bilmirdim. O, başını qaldırıb mənasız nəzərlərlə mənə baxırdı. –Siz Bülbülü sevirsinizmi? Mən deyəsən qonağımın gözlənilməz suallarına alışmağa başlamışdım. Odur ki, təəccüblənmədən: –Sevirəm, – deyə dərhal cavab verdim. –Mən o saat gördüm. Azərbaycan pavilyonunda Bülbülün səsini eşidəndə sizin üzünüzə sevinc çökdü. – Sonra o əlavə etdi – yəqin ki, o da Bülbülü sevərdi. Mən kimin haqqında danışdığını təxmin etdim. Yarasını təzələməməkçün soruşmadım. Yenə sükut çökdü. Sonra o yenidən danışmağa başladı: –Yaxşı, balam, camaat sərgiyə, eksponatlara, kənd təsərrüfatı məhsullarına, cədvəllərə, şəkillərə baxmağa gəlir. Sizin isə gözünüz adamlarda idi. Sərgiyə baxanlarda. Mən diqqət yetirdim. –Nə bilim vallah, mən sərgiyə də tamaşa edirdim. O sanki mən deyəni eşitmədi. Gözünü divarda bir nöqtəyə zilləyib: –Elə onunçün də mən sizin ünvanınızı yadımda saxladım, yanınıza gəldim, – dedi. – Mən gördüm ki, sən hər şeydən qabaq insanlarla maraqlanırsan. Sən çox irəli gedəcəksən, – deyə o inamla əlavə etdi. Mən sıxıntı çəkirdim. Təvazökarlıqla: –Yox, mən... – deyə kəkələdim.
Yüklə 2,48 Mb. Dostları ilə paylaş:
|