Agjencia për mbrojtjen e mjedisit të kosovëS
Yüklə 2,16 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Instituti për Planifikim Hapësinor
Plani Hapësinor për Parkun Kombëtar “Bjeshkët e Nemuna”
Instituti për Planifikim Hapësinor
41 → Shtegu i shetitjes – Shqipëri, Kosovë, Mali i Zi 16
Këto aktivitete kanë ndikim direkt në ngritjen ekonomike të banorëve të fshatrave të këtyre zonave, përmes ofrimit të bujtinave (shtëpive malore të adaptuara për akomodim të turistëve), ushqimit etj. Mundësitë për bashkëpunim ndërkufitar mes tri shteteve-Kosovë, Shqipëri, Mali i Zi janë të mëdha, pasi që këtë e mundëson pozita e cila i lidh ato me zonat përtej kufijëve si: •
Lugu i Shkodrës ( lidhë Rugovën me Tropojën dhe Shkodrën); •
Qafa e Çakorrit që të qon në Plavë e Guci (Mali i Zi); •
Qafa e dasmorëve në veri të fshatit Bogë që lidhë Rugovën me Buxhovin e Rozhajen (Mali i Zi); •
fshatrat Dacaj dhe Husaj ) me Rozhajën( Malin e Zi). •
Guri i Ndre Nikës (Shtedim) me gjatësi prej 5 km si vend i përshtatshëm për skijim shtrihet në dy hapësira territoriale të Kosovës dhe Malit të Zi.
16
9&lang=en →
turizmit në Park Plani Hapësinor për Parkun Kombëtar “Bjeshkët e Nemuna”
Instituti për Planifikim Hapësinor
42 1.5. INFRASTRUKTURA FIZIKE Rruga nacionale M9 Pejë-Kuqishtë-kufiri me Malin e Zi, e asfaltuar – brenda parkut 21.5 km;
Rruga regjionale R106 Pejë-Rozhajë(Mali i Zi), e asfaltuar – brenda parkut 9.6 km;
Rruga regjionale R108 Deçan-kufiri me Malin e Zi, e pa asfaltuar – brenda parkut 23 km;
Të gjitha vendbanimet përreth parkut mbulohen nga shërbimi i transportit publik të udhëtarëve, kurse brenda parkut ato që mbulohen janë: Shtupeq i Vogël, Shtupeq i Madh, Drelaj, Kuqishtë, Haxhaj dhe Bogë. Fshatrat tjerë brenda parkut, në zonat më të thella të Rugovës mbulohen nga furgonët;
Brenda parkut, sinjal të telefonisë mobile GSM ka në vendbanimet: Haxhaj, Bogë, Jashanicë, Drelaj, Shtupeq i Madh, Shtupeq i Vogël, Lipë, Cerovërhë, Kuqishtë, Gjocaj dhe Jasiq. Sinjal ka pjesërisht në: Pepiq, Rekë e Aliagës, Malajt dhe Shkrel. Asnjë vendbanim brenda parkut nuk mbulohet nga sinjali televiziv ajror e poashtu nuk ka as televizion kabllovik. Programet televizive, në zonën e parkut kombëtar mund t’i shikojnë vetëm banorët të cilët i kanë pajisjet për pranimin e signalit televiziv nga sateliti;
Brenda territorit të parkut kombëtar gjenden hidrocentralet e vegjël, ai i Kozhnjerit në lumin Lumbardh të Deçanit dhe ai i Radacit afër grykës së burimit të lumit Drini i Bardhë, komuna e Pejës. Këta hidrocentrale sot janë në funksion dhe kanë kapacitet prej 8.3 MË ai i Kozhnjerit dhe 1 MË ai i Radacit;
Brenda parkut, vetëm dy vendbanime, Lipa dhe Cerovërha kanë të instaluar sistemet e ujësjellësit, kurse sisteme të kanalizimit të ujrave të zeza nuk ka të instaluar në asnjë vendbanim brenda parkut;
Asnjë vendbanim brenda parkut nuk përfshihet nga shërbimi i largimit të mbeturinave.
Kur flitet për infrastrukturën fizike, zakonisht flitet për infrastrukturën e transportit (infrastruktura rrugore, hekurudhore, aeroportet dhe limanet), infrastrukturën e energjetikës (të energjisë elektrike, asaj termale, etj), infrastrukturën ujore (hidroteknike), infrastrukturën e telekomunikacionit dhe infrastrukturën e menaxhimit të mbeturinave. Zhvillimi apo sigurimi i infrastrukturës fizike nënkupton mundësimin e lëvizjes së njerëzve dhe mallrave, furnizimin me energji elektrike, furnizimin me ujë dhe menaxhimin e ujërave të ndotura, komunikimin midis njerëzve, menaxhimin e mbeturinave etj. Rëndësia e këtyre funksioneve që u përmendën, pa të cilat nuk mund të paramendohet jeta në shekullin 21, flet bindshëm për rëndësinë e madhe që e ka zhvillimi i infrastrukturës fizike.
1.5.1. Infrastruktura e transportit dhe transporti Rrugët – Rruga nacionale M9 kalon nëpër pjesën qendrore të parkut kombëtar dhe të shpie tek fshati Kuqishtë i komunës së Pejës dhe më tutje tek kufiri me Malin e Zi. Kjo rrugë deri në Kuqishtë është në gjendje kryesisht të mirë fizike, gjë që nuk mund të thuhet për pjesën në vazhdim, deri në kufi. Gjatësia e rrugës M9 brenda parkut është 21.5 km. Rruga regjionale R106 Pejë-Rozhajë (Mali i Zi) e përshkon parkun kombëtar me një gjatësi prej 9.6 km në pjesën veriperëndimore të tij. Kjo rrugë e asfaltuar është në një gjendje relativisht të mirë. Mirëmbajtja dimërore dhe verore e saj është e vazhdueshme. Një rrugë tjetër që kalon nëpër territorin e parkut, në pjesën që i takon komunës së Deçanit, është rruga regjionale R108 Deçan-kufiri me Malin e Zi. Kjo rrugë që brenda parkut ka një gjatësi prej 23 km, është e paasfaltuar dhe në gjendje të keqe. Vendbanimet përreth parkut të cilët si zona kadastrale hyjnë në territorin brenda kufirit të parkut janë të lidhur me rrugë të asfaltuara regjionale. Duke filluar nga komuna e Istogut, nëpër Lubozhdë dhe Vrellë kalon rruga R103, fare pranë saj është edhe Studenica, kurse Kaliqani që është pak më larg lidhet me këtë rrugë përmes një rruge lokale. Rruga R103 tek Banja në komunë të Pejës lidhet me rrugën R101, e cila në vazhdim, në periferi të Pejës lidhet me rrugën R106. Me R106, përmes rrugëve lokale lidhen vendbanimet përreth parkut, të cilat i takojnë komunës së Pejës si: Jabllanica e Madhe, Jabllanica e Vogël, Radavci, Novosella, Siga dhe Brestoviku. Rruga R106 përfundon në Pejë dhe nga këtu vazhdon kah territori i komunës së Deçanit rruga regjionale R107. Rruga R107 në komunën e Pejës i lidhë fshatrat Bellopojë, Zagërme dhe Lybeniq të cilat gjenden përreth parkut kombëtar. Në vazhdim kjo rrugë regjionale, në komunën e Deçanit i lidhë fshatrat përreth parkut si: Strellc i Epërm, Lëbushë, Isniq dhe Deçan. Në Deçan kjo rrugë lidhet me rrugën R109 e cila i lidhë fshatrat e Deçanit si: Hulaj, Pobërgjë, Lloqan dhe Voksh, të gjitha përreth parkut kombëtar. Duke vazhduar kah jugu, rruga R109 kalon nëpër Junik, i cili poashtu si zonë kadastrale hyn në territorin brenda kufirit të Parkut Kombëtar “Bjeshkët e Nemuna” dhe më tutje në komunën e Gjakovës ajo kalon nëpër Batushë dhe Mulliq. Derisa vendbanimet përreth parkut janë të lidhura me një rrjet të rrugëve relativisht të mira dhe lehtë të qarkullueshme, këtë fat nuk e kanë patur shumë vendbanime që janë brenda kufinjve të parkut. Fshatrat e komunës së Pejës si: Stankaj, Dugaivë, Koshutan, Pepaj, Shkrel, Rekë e Allagës, Malaj, Llaz-Bellopaq, Lipë dhe Cerovërhë (Breg i Zi) janë të lidhur me rrugë, të cilat nuk janë në gjendje të mirë, ku qarkullimi i automjeteve realizohet me vështirësi që për pasojë ka qasjen jo të lehtë deri tek këto vendbanime. E njëjta vlen edhe për fshatrat Belle dhe Irzniq 2 të komunës së Deçanit dhe Gjocaj e Jasiq të komunës së Junikut.
vendbanimet përreth parkut. Transporti realizohet me autobusë dhe furgonë. Sa i përket vendbanimeve brenda parkut, transporti publik e mbulon tërë trevën e Rugovës. Autobusi nga Peja në Kuçishtë qarkullon nëpër rrugën nacionale M9, destinacion të fundit e ka fshatin Bogë. Rrugës ai ndalet në Shtupeq të Vogël, Shtupeq të Madh, Drelaj, Kuçishtë dhe Haxhaj. Fshatrat tjerë, në zonat më të thella të Rugovës mbulohen nga furgonët. Transporti publik nuk mbulon vendbanimet tjera brenda parkut si: Belle dhe Irzniq 2 të komunës së Deçanit, Gjocaj dhe Jasiq të komunës së Junikut dhe Koshare të Komunës së Gjakovës. → Rrugë regjionale (siper) dhe rrugë lokale në park 1.5.2. Telekomunikacioni Brenda kufirit të Parkut Kombëtar “Bjeshkët e Nemuna” nuk ka rrjet të telefonisë fikse, mirëpo në disa vendbanime përreth ku ndërtesat janë jashtë parkut, por si zona kadastrale hyjnë në territorin e parkut, siq janë Deçani, Isniqi dhe Juniku rrjeti ekziston. Sinjal të telefonisë mobile GSM brenda kufirit të parkut, sa i përket komunës së Pejës, ka në vendbanimet: Haxhaj, Bogë, Jashanicë, Drelaj, Shtupeq i Madh, Shtupeq i Vogël, Lipë, Cerovërhë dhe Kuqishtë. Pjesërisht ka sinjal në: Pepiq, Rekë e Aliagës, Malajt dhe Shkrel, kurse sinjali mungon në: Dugaivë, Koshutanë dhe Llaz-Bellopaq. Sa i përket vendbanimeve të komunës së Pejës përreth parkut, sinjal GSM ka në Jabllanicë të Madhe, Jabllanicë të Vogël, Radavc, Novosellë, Sigë, Brestovik, Lëvoshë, Bellopojë, Zagërme dhe Lybeniq. Në vendbanimet e komunës së Deqanit që janë brenda parkut kombëtar, Bellej dhe Irzniq 2 nuk ka sinjal, gjë që nuk është rast me vendbanimet përreth si: Deçani, Strellci i Epërm, Lëbusha, Isniqi, Hulaj, Pobërgja, Lloqani dhe Vokshi. Në të dy vendbanimet e komunës së Junikut brenda parkut, Jasiq dhe Gjocaj e natyrisht edhe në Junik që shtëpitë i ka jashtë parkut, ka sinjal të telefonisë mobile GSM. Në Koshare që është brenda parkut dhe në dy vendbanimet përreth parkut Batushë dhe Mulliq, të trija të komunës së Gjakovës ka sinjal GSM, kurse sa i përket komunës së Istogut që nuk ka vendbanime brenda parkut, sinjal të telefonisë mobile ka në vendbanimet përreth: Kaliqan, Studenicë, Vrellë dhe Lubozhdë.
Yüklə 2,16 Mb. Dostları ilə paylaş:
|