64
Z
Z
Ə
Ə
H
H
R
R
İ
İ
M
M
A
A
R
R
Üç pərdəli bədii-sənədli pyes
İŞTİRAKÇILAR:
Teymur – siqaret düşkünü, 55 yaşında
Fatma – Teymurun arvadı, 50 yaşında,
Məhəmməd – ağsaqqal kişi, 70 yaşında
Mir Həsən – dindar şəxs, 65 yaşında
Əli – müəllim, 40 yaşında
Aydın – həkim, 45 yaşında
Professor – həkim, 50 yaşında
Fətulla – gənc, 25 yaşında
Mahir – çayçı, 30 yaşında
Gəlin, uşaq və qonşular
BİRİNCİ PƏRDƏ
Siqaretin əvvəli qazılıqdı, sonrası tazılıq.
Deyim
Teymurgilin həyət evi. Zal otaqda mebel və televizor qoyulub.
Teymur siqaret çəkə-çəkə divanda oturub televizora baxır. Bir
tərəfdə gəlin uşağı yedizdirir. Uşaq tütün iyindən boğulur, öskürür
və ağlamağa başlayır. Səsə nənəsi Fatma xanım gəlir.
Fatma –
Uşaq niyə ağlayır?
(Gəlin əli ilə qayınatası Teymuru
göstərir) – A kişi, görmürsən uşaq boğulur? O zəhrimarı
çıxıb
eşikdə çəksən olmaz?
Yeddi ildən sonra nə müsibətlə
bir uşaq
tapmışıq,
onu da sən zəhərləmək
istəyirsən? Dur, dur çıx eşiyə.
65
Teymur – Ay arvad
, rədd ol başımdan. Qoy,
kinomuza baxaq.
Fatma – Yox, yox, dur ayağa, dur çıx eşiyə. (
Onu kürəyindən
itələyib salır həyətə)
Teymur – “Lənət sənə kor Şeytan” haa... Belə olur bax, söyü-
lürsən, tünbətün qızı, toxumunuz kəsilsin sizin! (
Siqaret kötüyünü
tez-tez sümürür, onun ardınca yeni bir siqaret yandırır)
Fatma (
qarğış edir) – Səni görüm öz odunda yanasan, harayına
gələn olmasın! Sən məni bu neçə ildə dəli eləyibsən.
Teymur (
hədə ilə) – Get, qurban ol
ki, gəlin evdədi, yoxsa sənə
bir Həzrət Abbas şilləsi çəkərdim,
mis dadı verərdi.
Teymur hirslə hasar qapısına tərəf gedir,
qapı çırpılır.
Pərdə
İKİNCİ PƏRDƏ
Ağzınızdan çıxan siqaret tüstüsü təkcə tütünün
yox, həm də sizin yanan toxıımalarınızın, hüceyrələ-
rinizin tüstüsüdü.
Bu, hələ alışmayan, lakin yavaş-yavaş, için-için
yanan canınızın və cibinizin tüstüsüdü.
Müəllif
Çayxana. Orada dörd stol və stullar qoyulub. Birinci stolda
Məhəmməd kişi ilə Mir Həsən oturub çay içir, söhbət edirlər. Qalan
stollar boşdur.
Çayxana təmiz və səliqəlidir. Çayçı Mahir iri mis samovar,
çaynik, stəkan-nəlbəki, qənddan, limon, şirniyyat və s. düzülmüş
piştaxtanın arxasında durub öz işilə məşğuldur.
Məhəmməd – Keçən bazar günü getmişdim Bakıya,
qardaşoğlunun toyuna. Toy evidi deyə evdə çoxlu adam var idi.
66
Mənim də yerimi sənin o qonşun “Tütün Teymur” ilə bir otağa
salmışdılar. Bütün gecə ilan vuran yatdı, o yatmadı, elə hey
öskürdü, elə hey öskürdü... Səhərə yaxın bəlğəm gəldi – haşa məc-
lisdən – hayxırdı, tüpürdü, tualetə girdi, otağa keçdi – qərəz toya gə-
lənləri də bidar
*
elədi, qoymadı yatmağa... Səhərisi gün hamı onu
danladı. Hara yetəcək?! Bu yaşda siqaret üstə ərlə arvadın sözü
çəpləşdi. Hamı da Fatma bacıya kömək çıxdı. Axırda qardaşı dedi
ki, "Teymur, gəl, səni xeyir işdən sonra bir həkimə aparım". Guya
razılıq verdi, amma aradan çıxdı.
Deyirəm: “Sən seyidsən, Allah adamısan, bəlkə səni eşitdi. Sən
onu
bir danla, boynuna qoy getsin həkimə, yazıqdı”.
Mir Həsən – Bir dəfə onunla bu barədə bir ayaqüstü
söhbətimiz
olub. Teymura dedim ki, “nə görmüsən bu zəhrimarda, rədd elə
getsin də onu?!” Mənə nə desə yaxşıdı? Deyir: “Mən qırx illik dos-
tuma xəyanət edim?” Daha bu sözdən sonra ona nə deyim, bığlı,
saqqallı kişidi, adam özü də xəcalət çəkir axı?! Amma Məhəmməd,
yenə də araya salıb ona bir dəlil-nəsihət eləyərəm, onun bir boş
damarı var, onu tutsam nə desəm, eləyəcək.
Əli müəllimlə Fətulla daxil olurlar. Salam verib ikinci stola əy-
ləşirlər. Çayçı onlara çay və domino gətirir.
Əli – Nədən oynayaq, Fətulla?
Fətulla – Bir çaynik çaydan.
Əli – Dünənki kimi cığallıq eləməyəcəksən?
Fətulla – Mən nə vaxt cığallıq
eləmişəm, Əli müəllim?
Əli (
lağ ilə) – Yox əşşi, “kürdün nəyi də olsa, oğurluğu olmaz”.
Görən deyər: “Bu heç Cığal Cəfərin oğlu Danqa Fətulla deyil”.
Teymur yavaş-yavaş gəlir. Başı ilə salam verib üçüncü stola
oturur. Müştük, siqaret və kibrit qutusunu qabağına qoyur. Fi-
kirlidir. Mahir çay və siqaret gətirir. Teymur təzə bir siqaret yan-
dırır.
Axırda Aydın həkimlə Professor daxil olurlar. Hamıya salam
verib dördüncü stola əyləşirlər. Aydın həkim işarə ilə Mahiri yanına
çağırır.