Асиф Ъялил оьлу Кянэярли (Мяммядли) 1954-ъц илдя Нахчыван шящяриндя анадан олуб вя 1971-ъи илдя 1№-ли орта мяктяби битириб
Yüklə 5,11 Mb. Pdf görüntüsü
|
71 Mir Həsən – Niyə ki? Elə bizim evin dalında Əsgər İsayev adında bir kişi var idi. Onda mən cavan idim, o vaxt biz hələ kənddə yaşayırdıq. Bir gün xəbər çıxdı ki, Əsgər kişi öldü. Bilirsən o niyə öl- dü? Fətulla (istehza ilə) – Birdən siqaretdən ölər ee… Mir Həsən – Sən heç lağ-zad eləmə, qardaşoğlu. Bəli, elə siqaretdən ölmüşdü! Səhər-səhər durub gedirlər çölə, ot yığmağa. Çöldən ot yığası, gətirib evə çıxardası saat olur on iki. Ona qədər də Əsgər kişi bəlkə on siqaret çəkir, özü də ac-susuz. Vurub zə- hərləmişdi onu. Rəhmətlik elə onunla da getdi. Fətulla – Yaxşı, əgər desəz ki, siqaret ağciyərdə, nə bilim, xər- çəng əmələ gətirir, buna inanmaq olar. Bəs, siqaretin ayağa nə dəxli var? Siqaret hara, ayağın qanqreni hara? Aydın – Elə məsələ də orasındadı ki, siqaret təkcə ağciyərlərə zərər verməklə qurtarmır, o, damarları da daraldıb qanın hərəkətinə mane olur. Axırda da qan işləmədiyinə görə, qanqrena əmələ gəlir. Sən bir gün bizim xəstəxanaya gəl. Mənim üç-dörd belə xəstəm var, birinin adı Nüsrətdi, otuz dörd yaşı var – keçən ay onun sol ayağını diz oynağından amputasiya etdik. İndi yazıq şikəst olub, heç yerə gedə bilmir. Səbəbi də ki, siqaretdi, bildin? Fətulla – Doktor, deyirsiz, deməyinə, amma o qədər də ağlıma batmır. Professor (nəsihətlə) – İndi qulaq as, oğul, deyim. Mən institutu təzə qurtaranda Respublika xəstəxanasının cərrahiyyə şöbəsinə bir kişi gətirdilər. Onun sağ ayağında qanqrena başlamışdı. O vaxt xəstənin sağ ayağını dizdən amputasiya etdik, dedik ki, siqareti atsın. Atmadı. Bir üç-dörd ildən sonra onu yenə gətirdilər. Bu dəfə bud-çanaq oynağından götürdük. Yenə dedik ki, siqareti mütləq atsın. Yenə atmadı. Beş-altı ildən sonra onu təzədən gətir- dilər – bu dəfə sol ayağını dizdən kəsdik. Yenə dedik, izah elədik ki, əgər siqareti atmasa, daha pis olacaq. Elə də oldu: onu iki-üç ildən sonra dördüncü dəfə gətirdilər. Axırıncı dəfə onun sol ayağını dib- dən kəsdik. Yalnız bundan sonra o, siqareti atdı, amma artıq çox gec idi! İndi çuval kimi evin bir küncündə qalıb! (Həyəcanla) Təsəvvür edirsinizmi bu nə deməkdi? Siz siqaretin zərərini bir dərindən düşü- 72 nün. Özünüzü bir anlığa həmin adamın yerində hesab edin. On beş- on altı ilə həmin kişini dörd dəfə amputasiya etmişik. Hətta innən belə siqareti atmasa idi, yəqin ki, daha pis ola bilərdi. Özü də çox qoca da deyil – cəmi əlli yeddi yaşı var. Hamı susur. Teymur yenə öskürür. Teymur – Balam, qoyun görək bu radio nə deyir də? Radio: “Siqaret çəkməyin sizin ailə büdcənizə vurduğu zərəri heç hesablamısınız? Siqaretə xərclənən pulu aya, ilə vursaq, çox böyük bir rəqəm alınar. Sizin çətinliklə qazandığınız pullar gözünüz görə-görə yanıb kül olur. Axı, bu israfçılıqdır! Mir Həsən – Müqəddəs kitabımızda deyilir: «Yeyin, için, israf etməyin, çünki Allah israf edənləri sevməz». Teymur (astadan) – Ona qalsa, mən iki maşının pulunu yandırıb kül eləmişəm. Radio. “İndi isə gəlin, siqaretin ətrafımıza və ekologiyaya vurduğu zərəri araşdıraq. Ata evdə siqaret çəkir: görəsən, bu onun ailə üzvlərinə, qadın və uşaqlara necə təsir edir? Bayaq deyilənləri siqaret çəkənlə bir yerdə olan «zərərdidələrə» də aid etmək olar. Özü də belə zərər uşaq və yeniyetmə orqanizmi üçün daha çox ziyanlıdır! Üstəlik, atanın öz övladı üçün pis örnək olması da nəzər- dən qaçırılmamalıdır. Vay o günə ki, evdə hamilə qadın olmuş ola! Daha pisi isə əgər hamilə qadın, ya da süd verən ana siqaret çəkir- sə”… Mir Həsən – Qurani-Kərimdə deyilir ki, “Allahın qulu qiyamət günündə dörd şeydən hesabat verməlidir. Birincisi, özünü nəyə həsr etməsi barədə, ikincisi, elmi ilə nə iş gördüyü barədə, üçüncüsü, malını nəyə sərf etməsi barədə və dördüncüsü isə canına necə baxması barədə hesabat”. Necə bilirsiz, siqaret çəkən bu hesabatı verə biləcək?Ay verdi ha... Qurandan daha bir ayə: “Sağlamlıq qay- dalarına riayət edərək qüvvətli olan mömin həmin qaydalara əməl etmədiyi üçün gücsüz və zəif düşən mömindən Allah qarşısında daha xeyirli və sevimlidir”. 73 Fətulla (rişxəndlə gülür) – Bu Mir Həsən də lap molla imiş ki?! Radio. “Dörd yüz il bundan qabaq Amerikadan Avropaya gətirilən tütün bitkisi indi bütün dünyaya yayılıb. Milyonlarla hek- tar münbit torpaqları “zəbt” edən tütünün əkilib becərilməsinə, za- vod və fabriklərdə istehsalına, hazır məhsulun dünyanın hər yerinə daşınıb aparılmasına və satışına görün nə qədər insan zəhməti, nə qədər xərc tələb olunur. İstifadə olunmuş siqaret isə öz «bəd əməlini» yerinə yetirdikdən: havamızı, suyumuzu korladıqdan, get- diyi hər yeri zibillədikdən sonra öz “missiyasını” başa vurmuş olur. İstirahətə gedən siqaret həvəskarlarının ildə minlərlə hektar ağac və bitki örtüyünü puça çıxardıqlarını hesablamaq mümkündürmü?” Məhəmməd (təsbehini çevirə-çevirə) – Mən özüm buralara Keçili kəndindən gəlmişəm. O vaxtı bizim kənddə bir kişi var idi. Adı Hüseynqulu idi, amma hamı ona Pəhləvan Hüseynqulu deyərdi. Ucaboy, zəbərdəst * bir kişi idi, bir oturuma dörd adamın yeməyini yeyərdi. Müharibəyə gedib gələndən sonra başladı tənbəki çəkməyə. O vaxtlar belə siqaretlər hələ yox idi, hamı tənbəki çəkərdi. Hüseynqulu əmi hara getsə idi, tütün torbası da yanında olardı. So- vetin vaxtı «Kommunist» qəzeti çıxardı. Götürərdi o qəzeti hər səhi- fəni on yerə bölər, tənbəkini ovub içinə doldurar, eşmə hazırlayardı. Çəkdiyi də elə eşmə olardı. O vaxtı ən yaxşı tənbəki Qarabağlar, Şahtaxtı tənbəkisi hesab olunardı. Şahtaxtında da onun Mir Ələsgər adlı bir seyid dostu vardı. Payızda gedib ondan illik tənbəki payını alardı. Əvəzində də ona ya iki-üç toğlu * , ya da pul verərdi. Nə isə, sözüm onda deyil… Hüseynqulu kişi bir gün başladı öskürməyə. Hara apardılar dərdinə əlac eləyən olmadı. O vaxtı heç həkimlər də xərçəngin nə olduğunu bilmirdilər. Əlqərəz, kişi düşdü ölüm yatağına. O boyda kişi əridi oldu bir ovuc, paltarının biri də əynində durmadı. Onun dörd oğlu, iki qızı var idi. Oğlanlarının hamısı da siqaret çəkirdilər. Dədələrinin yanında çəkməsələr də o, bunu bilirdi. Ona görə də, Hüseynqulu əmi oğlanlarını yanına çağırıb belə dedi: «Bizim tayfamıza Pəhləvanlar tayfası deyərlər. Özüm dörd ada- ma dov gəlmişəm, hələ indiyə qədər bir adam mənim dizimi yerə vura bilməyib. Müharibədə qurşağa kimi qarın, suyun içində yatmı- şam, xəstələnməmişəm. Amma bu tütün görün nə «köpəyoğlu» şey- Yüklə 5,11 Mb. Dostları ilə paylaş:
|