Асиф Ъялил оьлу Кянэярли (Мяммядли) 1954-ъц илдя Нахчыван шящяриндя анадан олуб вя 1971-ъи илдя 1№-ли орта мяктяби битириб

 
12 
Mənim  məqsədim  –  şahidi  olduğum  hadisələrdən  birini 
mümkün  qədər  yığcam  danışmaqla  “ağ  ölüm”ün  insanlara  və 
ailələrə gətirdiyi bəlalarla Sizi tanış etmək və Sizi Xeyrin Şərə qalib 
gəlməsi üçün səsləməkdir. Bilirəm ki, Sizin qohumlarınız, qonşula-
rınız,  ya  tanışlarınız  arasında  belələri  var.  İstəyirəm  biləsiz  ki, 
narkomaniya  və  ya  alkoqolizm  –  əgər  vaxtı  keçməyibsə  –  uğurla 
müalicə  oluna  bilər.  Mən,  həkim-narkoloqa  vaxtında  müraciət 
edənlərin hələ heç birinin peşiman olduğunun şahidi olmamışam. 
Əziz  oxucum!  Gəlin,  belə  Şərə  qalib  gəlmək  üçün  yollar 
axtaraq. Onun yolları isə çoxdu. Ən sadə və asanı isə narkomaniya 
və alkoqolizmdən  əzab çəkənləri tezliklə  həkim-narkoloqun  yanına 
gətirmək, ya da ona zəng etməkdir. 
Müalicə  olunmaq  qərarına  gələn  pasiyentlərə  bir-iki  kəlmə 
sözüm var. Qoyun, mən deyim, onlar eşitsin: 
– Hörmətli pasiyent! 
Siz  ömrünüzdə  bəlkə  də  ən  vacib  qərarlardan  birini  qəbul  et-
misiz.  Sizi  bu  cəsarətli  qərara  görə  təbrik  edirəm.  Bu  gündən  Siz 
narkotiklərdən tam imtina etməklə, yeni həyata qədəm qoyursuz. 
Müalicəyə  başlayırsız...  Onun  uğurlu  olması  isə  ən  çox  Sizin 
özünüzdən asılıdır. 
...Amma  narkomanların  çoxu  qarşılarına  yaxın  adamlarını 
“müalicə  olunuram”  adı  ilə  aldatmaq,  vaxt  qazanmaqla  manevr 
etmək, ölməmək üçün qanını “yudurtmaq”, həbsdən yaxa qurtarmaq, 
dozanı azaltmaq və sair  kimi məqsədlər  qoyurlar. Belələri sonradan 
tezliklə “büdrəyir” və  yenidən öz bəd  əməllərinə  davam edirlər. Bə-
ziləri  isə  dözümsüz  və  iradəsiz  olduqları  üçün  təkrar  narkotikə 
“düşürlər”
*
... 
Uzun  müddət  narkotik  maddə  qəbulu  fiziki  və  psixi  asılılıq 
əmələ  gətirir.  Dərmanlarla  müalicə  xəstəni  yalnız  fiziki  asılılıqdan 
çıxarır:  “lomka”
*
  ağrıları  keçir,  yuxu  bərpa  olunur,  iştaha  açılır, 
ovqat  yaxşılaşır,  daxili  üzvlərdə  olan  patologiya  aradan  qalxır  və 
sair. Psixi asılılıqdan çıxmağa isə aylar və illər tələb olunur... 
Bu bəladan həqiqətən yaxa qurtarmaq istəyənlərin xoş məramı, 
iradəsi  və  kişiliyi  olmalıdır.  Narkotikdən  “qırılmaq”
*
  istəyənlər 

---

 
13 
Şeytana qalib gəlir kimi böyük bir qəhrəmanlıq etməlidirlər. Siz, bu 
qəhrəmanlığa hazırsınız? 
Onu da bilin  ki, müalicə  prosesi uzun və  əziyyətli bir işdir: bu 
yolun  əvvəlində  iztirab  və  çətinliklər,  sonunda  isə  sevinc  və  xoş-
bəxtlik  var.  Bu  çətinliklərə  tab  gətirməyənləri  isə  ya  qəbir,  ya  da 
“Sibir”
*
 gözləyir. 
Müalicəyə başlayırsız... Bir anlığa öz keçmişinizi,  işinizi,  ailə-
nizi və dostlarınızı xatırlayın. Narkotik maddə qəbulundan əvvəlki o 
gözəl həyatınızı indiki “qara günlər”inizlə müqayisə edin, özünüzlə 
bərabər, yaxınlarınızın da ömrünü “çürütdüyünüzü” düşünün, satıb-
sovduqlarınızı, maddi və mənəvi itkilərinizi bir daha hesablayın... 
Onu  da  unutmayın  ki,  Siz  Şeytanın  şərəfsiz  yolundan  Allahın 
buyurduğu halal yola tərəf gəlmisiz. 
Xoş gəlmisiz, Allah özü Sizə kömək olsun! 
 
Bakı, 2007 

---

 
14 
 
 
 
 
 
 
I
I
 
 
h
h
i
i
s
s
s
s
ə
ə
 
 
 
 
 
P
P
Y
Y
E
E
S
S
L
L
Ə
Ə
R
R
 
 
 

---

 
15 
 
B
B
Ə
Ə
L
L
A
A
 
 
 
Altı pərdəli bədii-sənədli pyes 
 
 
Bu hadisələr Azərbaycan rayonlarının 
birində cərəyan edir,  
amma dünyanın hər yerində ola bilər. 
 
 
İŞTİRAKÇILAR: 
 
Vaqif – Narkoloji dispanserin baş həkimi, 40 yaşında 
Mezi, Məzahir – narkoman, 25 yaşında 
Məsmə  – Məzahirin anası, 55 yaşında 
Sevda – Məzahirin həyat yoldaşı, 25 yaşında 
Cibiş – narkoman, 30 yaşında 
Qıllı – narkotik alverçisi, 35 yaşında 
Zazan – narkoman, 30 yaşında 
Bəxtiyar – narkomanlığa təzə başlayan gənc, 20 yaşında 
Viloş – narkoman, 30 yaşında 
Əbili – alkoqolik, 40 yaşında 
Səfər – Məzahirin dostu, 25 yaşında 
Qara – Məzahirin dostu, 25 yaşında 
Səməd Kərimbəyli –  müxbir, 35 yaşında 
Leyli – alkoqolikin həyat yoldaşı,45 yaşında 
Nəcibə  – müəllimə, Məzahirgilin qonşusu, 50 yaşında 
Günay – tibb bacısı, 30 yaşında 
Müstəntiq – 40 yaşında 
Katibə, polis, həkim və uşaq.  
 
 
 

---

 
16 
 
BİRİNCİ PƏRDƏ 
 
Narkotikə pul çatsa, can çatmaz, 
Can da çatsa, pul çatmaz. 
Müəllif 
 
Şəhərin  dördmərtəbəli  binası  yanında  iki  narkoman:  Cibiş  və 
Mezi  ayaq  üstə  durublar.  İkisi  də  arıq,  üzləri  tüklü,  üst-başları 
səliqəsiz.  Yerlərində  dura  bilmir,  büzüşür,  ora-bura  boylanır  və 
siqaret çəkirlər. 
Cibiş (xırıltılı səslə) – Mezi, nə var, nə yox? 
Mezi  (xırıltılı  səslə)  –  Əh!  Bütün  bədənim  ağrıyır,  ölürəm…, 
gecə bir «qram»
*
 da yatmamışam. 
Cibiş – Mən də. «Bir şey»
*
, «mir şey» var? 
Mezi  –  Yoox…  Dükandan  borc  almağa  ta  üzüm  qalmayıb. 
Evdəki  xrustal  vazanı  götürmüşəm,  iki  «çetə»
*
  dəyişəcəm.  Anamla 
Sevda bilsə, yenə dəli olacaqlar. Bəs sən? 
Cibiş – Məndə iki «çet»lik pul var, bir «list»
*
 də diazepam. 
Mezi – Pulu haradan tapdın? 
Cibiş  –  Dünən  mamam  “pensiyası”nı
*
  almışdı,  onun 
«sumka»sından
*
 götürdüm. Bu gün heç, birtəhər ötüşərik. Sabah nə 
edəcəyik – bilmirəm.., yenə qırılacağıq. (Pauza. Alçaq səslə). Mezi, 
gəl  belə  edək:  qonşumuzda  bir  gəlin  var,  üstündə  çoxlu  qır-qızıl 
gəzdirir.  O,  «podyez»ə
*
  girəndə  qaranlığa  salıb,  ondan  bir  şey 
çırpışdırım,  sən  də  qorxma,  Səfərgilə  gir.  Kalandırlar.  Bir  müddət 
belə ötüşək… 
Mezi – Mən yox, qardaş. Mən qələt elərəm. 
Cibiş – Bə evinizdən niyə oğurlayırsan? 
Mezi – O başqa.., «Şeytan ayrı, Cin ayrı». Özü də mən Səfərlə 
dost olmuşam, çörək kəsmişik. 
Cibiş – Özün bil! Onda sabah başıvın çarəsini qıl. Mən sənə heç 
bir «desil»
*
 də «mal» verməyəcəm. 
Mezi  –  (Ağır-ağır,  düşüncəli)  Düz  deyirsən,  başımın  çarəsinə 
baxmalıyam. (Birdən qızışır. Ucadan) Bu da bir işdi? Ordan-burdan  

---