35
36
Vaqif – Hə, tanıyıram. Düzdü, onu mən müalicə etmişəm. İndi
necədi?
Məsmə – Yaxşıdı, heç kimə qoşulmur, işləyir, ailəsini saxlayır.
Anası bilsəz Sizə nə qədər dua edir? Elə bura gəlməyi də o məsləhət
gördü. Məni çevir balalarıvın başına. Məzahiri də Pərviz kimi elə,
ver əlimə.
Vaqif – Xala, danışın görüm, oğlunuz nə vaxtdan narkotikə
başlayıb? Burnuna çəkir, yoxsa iynə vurur?
Məsmə – İynə vurur, başıva dönüm, iynə. Allah o iynə
çıxardanın evini yıxsın! Gündə dörd-beş dəfə vurmasa, deyir: “Ana,
bağrım çatlayar”. Tutulandan sonra çox danladım, deyir: “Ana, bez-
mişəm, az qalıram özümü öldürəm!” Deyir: “Mənə kömək elə, bir
qələtdi eləmişəm. Çıxandan sonra bir daha eləməyəcəm”. Mən də
anayam, nə edim? Deyirəm: “Cavandı, birdən özünə qəsd edər,
qalaram yaman günə”. Ondan sonra onun uşağına, ailəsinə kim
baxacaq? Onsuz da ailədə başıpapaqlımız bircə elə Məzahirdi...
(Pauza) Həkim, Məzahir bizi quru yurdda qoyub. Bizim topda-
ğıtmaz evimiz var idi. Evdə nə vardısa, Məzahir hamısını daşıyıb
dəyər-dəyməzinə verib narkotikə. Ta satılası bir şeyimiz də
qalmayıb! (Pauza) Ətraf dükanların hamısına borcluyuq. Gündə bir
adam borca gəlir. Evdə otura da bilmirəm!
Mənim yoldaşım həmişə karlı yelərdə işləyib. On il raykomun
birinci katibi olub, son vaxtlar da tikinti idarəsində rəis idi. Bəlkə
tanıyasız: Aslan Süleymanov. Allahdan gizli deyil, Sizdən nə
gizlədim, atası onun belə-belə əməllərinə dözə bilmədi, ürəyi
partladı, öldü... (Ağlayır) Ürək buna necə dözsün?
Vaqif – Aslan müəllimi tanıyırdım. Allah ona rəhmət eləsin,
yaxşı kişı idi. Hmm... Demək, bu onun oğludu? Yaxşı, xala, bəs
oğlunuz indi haradadı?
Məsmə (ağlaya-ağlaya, ucadan) – Heç bilirəm hansı
cəhənnəmdədi? Yenə qoşulub üzünü mürdəşir yumuş Cibişə, görən,
hara baş alıb gedib? Üç-dörd gündü evə-eşiyə də gəlmir, harada
yatır, harada durur, anası ölmüş, nə yeyir, nə içir – bilmirəm. Elə də
arıqlayıb ki... Bir dəri, bir sümükdü. Belə getsə, öləcək... (Gözünün
37
yaşını silir) Məzahir qabaqlar bir gözəl, bir gözəl oğlan idi: hamı
onun ağlını, qanacağını, qabiliyyətini deyirdi. Elə də əliaçıq idi ki!
Yetənə əl tuturdu, kömək edirdi...
Qonşuluqda Abdulla adında bir oğlan var, hamı ona Qara deyir,
Məzahirlə uşaqlıqdan dost olublar. Beş-altı il bundan qabaq onunla
iş qurdu, pul qazandı, maşın aldı, özünə Bakıda ev aldı. Bu
zəhrimara düşəndən sonra ev də getdi, maşın da, iş də! Bütün
dostları da, Qara da başından dağıldılar. Qara deyir: “Məsmə xala,
narkomana etibar olmaz, kim onunla işləyər ki? Narkotiklə
qurtarsın, xətri nə istəyir eləyim onunçün” (Uzun pauza). Həkim,
indi Qara dönüb olub Abdulla müəllim. O, özünə ikimərtəbəli bir
imarət saldırıb ki, iki göz istəyir tamaşa eləyə! Onun anasına Qara
Fatma deyərdilər, onun-bunun işini görərdi, xalça-palazını yuyardı.
“Ağ gün adamı ağardar, qara gün qaraldar”, – deyiblər. İndi o
Fatma bir ağ ət gətirib ki, görən onu tanımır. Yaslara da gündə bir
təzə paltar geyib gələr. Qara anasını elə saxlayır, amma mənimki?..
“Kiminin əvvəli, kiminin axırı”. Ehh... Bə, mən indi nə edim? Mənə
bir məsləhət verin, həkim.
Vaqif – Məsmə xala, Məzahiri təcili buraya gətirmək lazımdı.
Onu tez tapın, xəstəxanaya gətirin, yoxsa gec olacaq!
Məsmə – Düzdü, doktor. Gedim qardaşım oğluna yalvarım, onu
axtarıb tapsın, bir al-dillə bura gətirsin. Görəsən, o hara baş alıb
gedib? Siz Allah, məni bağışlayın. Məsmə xalan dərdlidi, “dərdli
söyləgən olar”.
Gedir. Əlində balaca dəri çanta olan gözlüklü bir kişi kabinetə
daxil olur.
Müxbir (tez-tez danışır) – Salam, gəlmək olar?
Vaqif – Salam, olar.
Müxbir – Mən radiodan gəlmişəm, müxbirəm. Tanış olaq:
Səməd Kərimbəyli.
Müxbir həkimə yaxınlaşır, onlar görüşürlər.
Vaqif – Xoş gəlibsiz, əyləşin.
Səməd Kərimbəyli – Sizdən narkomaniya mövzusunda müsa-
hibə götürmək istəyirəm. Vaxtınız var?
38
Vaqif (gülümsəyir) – Taparıq. Sizi konkret nə maraqlandırır?
Səməd Kərimbəyli – Mən narkomaniya ilə bağlı bir neçə sual
hazırlamışam. Sizin icazənizlə cavabınızı diktofona yazmaq
istəyirəm. Olar?
Müxbir diktofonu masanın üstünə qoyur. Həkim danışmaq üçün
hazırlaşır: boğazını arıtlayır, kresloda dikəlib oturur, qalstukunu
düzəldir.
Vaqif – Olar, mən hazır.
Səməd Kərimbəyli – Hörmətli dinləyicilər, mən Narkoloji
dispanserdəyəm. İndi dispanserin baş həkimi Vaqif Əlixanlı ilə
söhbət edirik. (Həkimə müraciətlə) Narkomaniya tibbi və sosial
problemdir. Tibbi problem nədir?
Vaqif – Narkotik maddələr ürəyin yığılma qabiliyyəti olan
liflərini məhv edir, damarları daraldır, qanı laxtalandırır. Axırda
qanın hərəkəti ləngiyir, toxumalarda oksidləşmə-bərpa prosesi pozu-
lur;
– Qaraciyərdə narkotikin zərərli təsiri nəticəsində əvvəlcə
hepatit, sonra isə sirroz inkişaf edir. Qeyd etmək lazımdır ki,
narkomanlar arasında qaraciyərin C virus hepatiti geniş yayılıb ki,
bu xəstəlik də müalicəyə çox çətin tabe olur;
– Böyrəklərin fəaliyyəti qənaətbəxş olmur. Cinsi sfera elə
zədələnir ki, narkomanlar arasında impotensiya bir problem kimi
durur;
– Narkotikin zərərli təsirindən immun sistemi zəifləyir, nəticə-
də, infeksion xəstəliklərə tutulma asanlaşır və ağciyərlərdə vərəm
baş qaldırır;
– Həzm və endokrin sistemin işi pozulur. Bu pozğunluqlar öz
növbəsində digər sistemlərə də mənfi təsir edir;
– Qəbul edilən hər bir porsiya narkotik, ya alkoqol azı 1000-
2000 beyin hüceyrəsini məhv edir. Narkotik maddələr beyini necə
deyərlər “qurutduğu” üçün kəskin nevrasteniya, depressiya və psixi
xəstəliklərə çox rast gəlinir;
Dostları ilə paylaş: |