33
larına görə, bulud serverlərində saxlanılan verilənlərin ümumi
h
əcmi 2013-cü ilin sonunda artıq bir ezabayta (1 mln. Tbayt)
çatıb. Cisco şirkətinin proqnozlarına görə 2017-ci ilə kimi
buludlardan keç
ən trafikin həcmi artaraq 2,6 Zbayt-dan
7,7 Zbayt-a çatacaq [38].
Bulud
texnologiyası fiziki resursları (məsələn: prosessor və
disk yaddaş fəzasını) miqyaslaşdırmağa, internet vasitəsi
ilə bu
resurslardan istifad
ə etmək imkanları verir. Bu halda,
m
əlumatların emalı və yadda saxlanması prosesinə bir xidmət
növü kimi baxılır.
Bulud texnologiyaları müəssisələrdə yerləşən server
kompüterl
ərinin yaddaş sisteminin və proqram resurslarının
buludlar üz
ərinə köçürülməsini təmin edir, yəni, onların ümumi
qrup halında birləşdirilməsidir. Ümumilikdə, bu texnologiya
istifad
əçinin tələbinə uyğun olaraq onu öz daxili resursları
hesabına hesablama və yaddaş resursları ilə təmin edir.
Aparılan tədqiqatlar göstərir ki, müəssisələr bulud
texnologiyalarından istifadə etsələr öz daxilində böyük məsrəf
x
ərcləri tələb edən VEM-in yaradılması üçün tələb olunan
kompüterl
ərin, yaddaş sistemlərinin və proqram təminatlarının
alınıb-quraşdırılmasına ehtiyac yaranmayacaq. Bu texnologiya-
dan istifad
ə edən böyük kompaniyalar proqram-texnika
avadanlığının alınmasına və elektrik enerjisinə sərf etdiyi
m
əsrəf xərcləri ekspertlərin fikrincə beş dəfə azalmış olur.
Bulud
texnologiyasında istifadəçilər öz resurslarına nəzarəti
itirir v
ə resursların ”buludlar üzərində” virtual yerləşməsinə razı
olur. Bu texnologiyadan istifad
ə etməklə proqram resurslarını
da virtual formada yaratmaq olar, y
əni müxtəlif proqram
t
əminatları üçün ümumi serverin yaradılması mümkündür. Bu
halda, serverl
ərdən daha effektiv istifadə etmək olar. Bulud
sisteml
ərində yerləşən bir serverlərdə bir neçə əməliyyat sistemi
v
ə proqram təminatı yerləşdirməklə sistemdə istifadə olunan
serverl
ərin sayının azaldılmasına və bu isə enerjidən az istifadə
olunmasına gətirib çıxarır.
34
Bulud sistemind
ə istifadəçinin müraciətinin emalı aşağıdakı
ardıcıllıqla həyata keçirilir. [39].
1.
İstifadəçinin (müştərinin) xidmət üçün göndərdiyi sorğu.
2.
İdarə sistemi lazımi resursları müəyyən edir.
3.
Resursların ayrılması sistemi lazımi resursları müəyyən
edir.
4.
Lazımi resurslar ayrıldıqdan sonra, xidmətə göndərilən
müraci
ət emal olunur.
5.
N
əticə müştəriyə göndərilir.
Bulud
texnologiyasında istifadəçiləri cəlb edən əsas üç
faktoru qeyd etm
ək olar [39]:
hesab
lama resurslarının imkanlarının sonsuz olması,
y
əni istifadəçilərin lazımi resursların əvvəlcədən
sifarişindən və proqnozlaşdırılmasından azad olması;
layih
ələrin ilkin mərhələlərində böyük xərclərin
olmaması;
faktiki xidm
ətə görə ödəmə (pay-as-you-go);
Eyni zamanda mür
əkkəb məsələlər həll edən kompaniyalar
üçün bulud texnologiyas
ından istifadə olunması tövsiyə olunur.
Bu texnologiya q
ısa müddət ərzində mürəkkəb məsələlərin həlli
üçün laz
ım olan hesablama və yaddaş resurslarını müəyyən
edib, formala
şdıra bilir.
Bulud
texnologiyalar
ı şəbəkəsində xidmət göstərən
kompaniyalara misal olaraq Google, Amazon, IBM, Microsoft,
SAP v
ə Oracle şirkətlərini göstərə bilərik (şəkil 6) [41].
Aparılan tədqiqatlar göstərir ki, nəhəng kompaniyaların
(İntel, İBM, Google və s.) kompüterlərinin hesablama və
yaddaş resurslarının 60-80 % -i səmərəli istifadə olunur.
35
Şəkil 6. Bulud xidmətləri göstərən
kompaniyalar
Lakin bulud
texnologiyası imkan verir ki, kompaniyaların
kompüterl
ərinin hesablama resurslarından daha səmərəli
istifad
ə edilsin. Məsələn,
Amazon kompaniyası yalnız yeni il
bayramı ərəfəsində istifadə olunan hesablama və yaddaş
resurslarından digər vaxtlarda istifadə etmək üçün bu
texnologiya
nın köməyi ilə “Amazon Web Services” xidməti
yaratmışdır.
Google kompaniya
sı 2008-ci ildə veb-əlavələrin yaradılması
v
ə hostinq xidmətlərinin yerinə yetirilməsi üçün bulud
texnologiyası əsasında Google App Engine platformasını
yaratmışdır. Google kompaniyasının hal-hazırda təklif etdiyi
Gmail online poçt xidm
əti bulud texnologiyasına əsaslanır.
Elektron poçt xidm
ətlərini həyata keçirən proksi-kompüterlərin
bulud sisteml
ərində yerləşdirilməsi istifadə edilən məlumatların
v
ə sənədlərin tamlığının yoxlanmasına, kənar müdaxilədən
müdafi
ə olunmasına və sistemin zəif yerlərinin axtarıb
tapılmasına imkan verir.
Amazon kompaniya
sı 2006-ci ildən Amazon Web Services
(
AWS) platformasını yaratmaqla, İnternet istifadəçilərinə
Amazon
Google
Intel
IBM