Azərbaycan Mədəniyyətində Ata Babalar Sözləri



 Copyright 2003, Şǝhriyar Rǝhnǝmayan vǝ Vǝhid Gǝrusli 

82

Heyvası yox, narı yox, qoy desinlǝr Şahbudağın bağı var. 

Heydǝrü-Sǝfdǝrdi bizim pirimiz, qırxınıza taydı bizim birimiz. 

Heyrǝtdǝ ağıl, yolda – salam, qǝmdǝ – tǝsǝlli. 

Hesab bilmǝyǝnlǝ durub-oturma. 

Hesab bilmirsǝn, yoxsa yanın çubuq görmǝyib? 

Hesab var dinar-dinar, bǝxşiş var xalvar-xalvar. 

Hesabda doğru ol, hesabdar olma,  hesab bilmǝyǝnlǝ durub oturma. 

Hesabı tǝmiz olanın üzü ağ olar. 

Hesabsız gǝlǝn zǝrǝrlǝ gedǝr. 

Hesabı doğru olanın alnı açıq olar. 

Hesablıya dağlar da ǝyilǝr. 

Hesabın böyük-kiçiyi olmaz. 

Heç bǝndǝnin yaralı balası gözü qabağında olmasın. 

Heç bilmir, harada bişib, deyir: - Bir çömçǝ dǝ mǝnǝ ver! 

Heç igidin yatmasın baxtı, yanı üstǝ çevrilmǝsin taxtı. 

Heç kǝs ana qarnından gǝtirmǝyib. 

Heç kǝs arxasız olmasın. 

Heç kǝs qurdnan qiyamǝtǝ qalmaz. 

Heç kǝs yalqız  qalmasın. 

Heç kǝs öz ayranına turş demǝz. 

Heç kǝs öz eybini bilmǝz. 

Heç kǝs heç kǝsin kitabını oxumur. 

Heç kǝsǝ bel bağlama. 

Heç kǝsin qara papağı yanmasın. 

Heç kǝsin xoruzu sabaha kimi banlamayıb. 

Heç kǝsin çörǝyi heç kǝsin qarnında qalmaz. 

Heç kǝsin şamı sǝhǝrǝjǝn yanmayıb. 

Heç kimin adı vayqanlı olmasın. 

Heç kim adama müftǝ quş tutmaz. 

Heç neyǝ – heç nǝ ala bilmǝzsǝn. 

Heç toy görmǝmisǝn, bajasından da baxmamısan? 

Heçi heçǝ vurarsan, yenǝ dǝ heç çıxar. 

Hǝvǝsdir – bǝsdir. 

Hǝqiqǝt bir şeydir, onu hǝr kǝs dürlü anlar. 

Hǝddini bilmǝyǝnǝ hǝddini qandırarlar. 

Hǝrdǝn sözün mǝrǝzi gǝlǝr. 

Hǝya imandandır. 

---



 Copyright 2003, Şǝhriyar Rǝhnǝmayan vǝ Vǝhid Gǝrusli 

83

Hǝyası olmayanın insafı da olmaz. 

Hǝyasıza salam ver, keç. 

Hǝyasızda insaf olmaz, insafsızda – hǝya. 

Hǝyasızdan hǝyanı qoru. 

Hǝyatı ölǝnǝ qǝdǝr sev. 

Hǝkim qapısı – el qapısı. 

Hǝkim mǝhrǝmdir. 

Hǝkim hǝkim deyil, başına gǝlǝn hǝkimdir. 

Hǝkim jeyran ǝti buyurubdur. 

Hǝkimdǝn sorma, çǝkǝndǝn sor. 

Hǝkimǝ getsǝn – dava verǝr, falçıya getsǝn – dua. 

Hǝkimi hǝkim eylǝyǝn xǝstǝdir. 

Hǝkimsiz, hakimsiz şǝhǝrdǝ qalma. 

Hǝlǝ arxanla qapı açmamısan? 

Hǝlǝ boynu qoltuq görmǝyib. 

Hǝlǝ döyülmǝmiş dǝnlǝri var. 

Hǝlǝ quyruğu qapı arasında qalmayıb. 

Hǝlǝ yarası sağalmayıb. 

Hǝlǝ görmǝli günüm qabaqdadır. 

Hǝlǝ saqqalı ǝlǝ vermǝmişǝm. 

Hǝlǝ sǝfrǝsi namǝhrǝm üzü görmǝyib. 

Hǝlǝ halvaxor olmayıb. 

Hǝlǝ harasını görürsǝn? 

Hǝllǝm-qǝllǝm  adamdır. 

Hǝm ziyarǝt, hǝm tijarǝt. 

Hǝmyaşlıqda ölǝn şǝhiddir. 

Hǝmid xǝstǝ, Hǝsǝn xǝstǝ, Nadirqulu jan üstǝ. 

Hǝmişǝ bağda-bağatda! 

Hǝmişǝ biz görürük, bir yolda sǝn gör. 

Hǝmişǝ bülbül ötmǝz. 

Hǝmişǝ sǝn gǝlǝsǝn! 

Hǝmişǝ şaban, bir kǝrǝ dǝ Ramazan. 

Hǝmnişini bab elǝ, görǝn desin hǝ belǝ. 

Hǝmsayǝnin arvadı göyçǝk. 

Hǝmxana – dǝmxana. 

Hǝmjinsini tanımayan ayağa düşǝr. 

Hǝmşǝridǝn kǝndxuda hansı vilayǝtdǝ var? 

---



 Copyright 2003, Şǝhriyar Rǝhnǝmayan vǝ Vǝhid Gǝrusli 

84

Hǝnǝk-hǝnǝk, axırı dǝyǝnǝk. 

Hǝnǝyin axırı savaşdır. 

Hǝr adam öz eybini bilmǝz. 

Hǝr adamın öz yeri var, hǝr yerin dǝ öz adamı. 

Hǝr adamın ǝkdiyi bitmǝz. 

Hǝr ağaj kötüyündǝn çürüyǝr. 

Hǝr ağaj meyvǝsi ilǝ tanınar. 

Hǝr ağaja söykǝnmǝk olmaz. 

Hǝr ağajın kölgǝsi olmaz. 

Hǝr ağajda bar olmaz. 

Hǝr ağlar gözlüyǝ aşiq demǝzlǝr. 

Hǝr ağız bir deyil. 

Hǝr ağızda bir dua var. 

Hǝr ağızdan bir söz çıxar. 

Hǝr ağıl bir deyil. 

Hǝr ağıl bir olsa, keçiyǝ çoban tapılmaz. 

Hǝr almağın bir qaytarmağı var. 

Hǝr anın bir hökmü var, bir mǝlalı var. 

Hǝr arvad öz evinin hǝm xanımı, hǝm qulluqçusudur. 

Hǝr arvad saqqız çeynǝr, amma Ayişǝ kimi çeynǝyǝ bilmǝz. 

Hǝr atalar sözünün bir yeri var. 

Hǝr atasının gözü çıxarılana Koroğlu demǝzlǝr. 

Hǝr atılan daşın dalınja getmǝzlǝr. 

Hǝr axan su içmǝli olmaz. 

Hǝr axan suya Araz demǝzlǝr. 

Hǝr ajının bir şirini var. 

Hǝr aşiqin bir dövranı var. 

Hǝr bağçanın öz bağbanı var. 

Hǝr başın bir dǝrdi var. 

 Hǝr binanın bir ustası var. 

Hǝr bir adam işi ilǝ tanınar. 

Hǝr bığı burma meydana girǝ bilmǝz. 

Hǝr vaxt bazara gedǝr – yağış yağar, dǝyirmana gedǝr qırğın olar. 

Hǝr vaxt «dü şeş» gǝlmǝz. 

Hǝr vaxt fürsǝt ǝlǝ düşmǝz. 

Hǝr qaba bir qapaq qoyarlar. 

Hǝr qazanda qaynayar. 

---



 Copyright 2003, Şǝhriyar Rǝhnǝmayan vǝ Vǝhid Gǝrusli 

85

Hǝr qazılan yerdǝn su çıxmaz. 

Hǝr qatırçı Murad olmaz. 

Hǝr qaşığın qismǝti bir olmaz. 

Hǝr qǝbahǝti özündǝ bil. 

Hǝr qǝbahǝti üzǝ vurmazlar. 

Hǝr qoz girdǝdir, hǝr girdǝ – qoz deyil. 

Hǝr quş şahin olmaz. 

Hǝr quş öz dǝstǝsiylǝ uçar. 

Hǝr quş öz yuvasının ağasıdır. 

Hǝr quş öz tayı ilǝ uçar. 

Hǝr quşa – öz yuvası, hǝr kǝsǝ – öz vǝtǝni. 

Hǝr quşun ǝti yeyilmǝz. 

Hǝr quruldayan sulu qǝlyan deyil. 

Hǝr qışın bir yazı var. 

Hǝr dağ olsa çǝkilǝr, bala dǝrdi çǝkilmǝz. 

Hǝr dağın öz ǝtǝyi var. 

Hǝr damjı qüvvǝtdir bir daşqın selǝ. 

Hǝr danışana javab versǝn boğazın yırtılar. 

Hǝr daşın dibindǝ bir Koroğlu var. 

Hǝr dǝlinin bir ağıllısı olmalıdır. 

Hǝr dǝllǝyin ǝlinǝ saqqal vermǝk olmaz. 

Hǝr dǝrdin bir dǝrmanı var, tapanı gǝrǝk. 

Hǝr dǝrǝdǝ bir at öldürüb baytar olub. 

Hǝr divarın qulağı var. 

Hǝr evin bir adǝti var. 

(Hǝr elin bir adǝti var). 

Hǝr eybi üzǝ vurmazlar. 

Hǝr enişin bir yoxuşu, hǝr yoxuşun bir enişi var. 

Hǝr yetǝni eylǝdilǝr kǝndxuda, girami Şüvalan getdi bada. 

Hǝr zaman bir aşiqin dövranıdır. 

Hǝr zamanın bir fironu var, hǝr fironun da bir Musası. 

Hǝr zamanın bir  hökmü var. 

Hǝr zǝrǝr bir ağıl artırar. 

Hǝr zǝrǝrdǝ bir xeyir var. 

(Hǝr ziyan bir xeyirdir) 

Hǝr igid öz adıyla tanınar. 

Hǝr iri gözün işığı olmaz. 

---