Azərbaycan Mədəniyyətində Ata Babalar Sözləri



 Copyright 2003, Şǝhriyar Rǝhnǝmayan vǝ Vǝhid Gǝrusli 

94

İgidim igid olsun, kol dibi evim olsun. 

İgidin axmağı qılınjını dayısında sınar. 

İgidin başı qalda gǝrǝk! 

İgidin ǝli işdǝ gǝrǝk. 

İgidin igiddǝn nǝyi artıqdır? 

- 

Ehtiyatı! 

İgidin (mǝrdin) mǝnzili bir olar, namǝrdin mǝnzili olmaz. 

İgidin xǝnjǝri qınında qalmaz. 

İgidliyin dǝ yeri var. 

İmam ǝzizdir, qara pul imamdan da ǝzizdir. 

İmam tǝk-tǝk tapılar, tin başı şümürdür. 

İmam şaftalı ağajı deyil ki, hǝr yerdǝ bitǝ. 

İmamzadǝ piy gǝtirǝni tanıyar. 

İl baharından bilinǝr. 

İl var bir günǝ dǝyǝr, gün var bir ilǝ. 

İl ötǝr, ay dolanar, şǝnbǝ düşǝr novruza. 

İldǝ başa gǝlmǝyǝn, dildǝ başa gǝlǝr. 

İl xırmansız olmaz. 

İlan ağzından qurtardı, qurbağa ağzına düşdü. 

İlan adamın topuğunu gözlǝr, adam ilanın başını. 

İlan balasını da çalar. 

İlanın boğazına girǝn çıxmaz. 

İlan boğan vaxtıdır. 

İlan vuran ala çatıdan qorxar. 

İlan vuran yatar, aj yatmaz. 

İlan qabığını dǝyişǝr, xasiyyǝtini dǝyişmǝz. 

İlan deyǝr: - Mǝn adamı sanjmaram, sanjanda elǝ sanjaram ki, eşşǝk 

buynuzunda sǝrçǝnin südü dǝrman olsun. 

İlan ǝvvǝl ovsun qızdıranı sanjar. 

İlan ilanı vurmaz. 

İlan yatar, düşmǝn yatmaz. 

İlan yolu ǝyri  gedǝr, yuvasına düz  gedǝr. 

İlan yeddi qardaş olar. 

İlan yeyib ǝcdaha olub. 

İlan yerisin, balası da dalınja. 

İlan kimi qıvrılır. 

İlan öz qonşusunu sanjmaz. 

---



 Copyright 2003, Şǝhriyar Rǝhnǝmayan vǝ Vǝhid Gǝrusli 

95

İlan torpağı mürur ilǝ yeyǝr. 

İlan ulduz görmǝsǝ ölmǝz. 

İlan üzdǝn xal-xal olur, insan içǝridǝn. 

İlan çıxdığı bajanı yaxşı tanıyar. 

İlana ağunu kǝrtǝnkǝlǝ verǝr. 

İlana balası qǝnim olar. 

İlanı yaralı buraxmazlar. 

İlanı yuvasında  öldür. 

İlanı görǝnǝ  lǝnǝt, görüb öldürmǝyǝnǝ  lǝnǝt, öldürüb basdırmayana 

lǝnǝt! 

İlanı özgǝ ǝli ilǝ tutur. 

İlanı sǝn tut, mǝn gözünü çıxardım. 

İlanın ağına da lǝnǝt, qarasına da. 

İlanın ayağını, qarışqanın gözünü, mollanın çörǝyini, heç kǝs 

görmǝyib. 

İlanın başı ağrıyanda, yolun ortasında yatar. 

İlanın başını özgǝ ǝli ilǝ ǝz. 

İlanın quyruğunu basmasan sanjmaz. 

İlanın quyruğunu yox, başını ǝzǝrlǝr. 

İlanın zǝhlǝsi yarpızdan gedǝr, o da bitǝr yuvasının ağzında. 

İlqar imandadır. 

İlqarından dönǝn namǝrddir. 

İlk atılan daş uzaq gedǝr. 

İlkin var – mülkün var. 

İlin axır çǝrşǝnbǝsi kimiyǝ düşǝr, kimiyǝ yox. 

İllǝr qojaltmaz insanı, qüssǝ qojaldar. 

İlmǝnin ujunu tutanda iş yoluna düşǝr. 

İnsan qojaldıqja aynaya baxmağı az istǝr. 

İnsan daşdan bǝrk, güldǝn zǝrifdir. 

İnsan dostunu, düşmǝnini tanımalıdır. 

İnsan döyüş meydanında tanınar. 

İnsan insana lazım olar. 

İnsan gǝrǝk insana gǝrǝk olsun,  

İnsan gǝrǝk hǝr an gǝrǝk olsun. 

İnsan olmayan insan qǝdrini bilmǝz. 

İnsan mǝxluqatın ǝşrǝfidir. 

İntelligent Hǝsǝn! 

---



 Copyright 2003, Şǝhriyar Rǝhnǝmayan vǝ Vǝhid Gǝrusli 

96

 

İnsan sǝy vǝ qeyrǝti ilǝ tanınar, bǝzǝyi ilǝ tanınmaz. 

İnsan xain olmasa, heyvan damğanı neylǝr? 

İnsan çiy süd ǝmib. 

İnsanı yaşadan arzu ilǝ ümiddir. 

İnsanı şöhrǝtlǝndirǝn ǝmǝlidir. 

İnsanın bir özü, bir sözü. 

İnsanın dǝlisi daşa güj eylǝr, öküzün dǝlisi – başa. 

İnsanın dili sandıq, dodaqları qıfıl olmalıdır. 

İnsanın ǝti yeyilmǝz, dǝrisi geyilmǝz, anjaq şirin dili gǝrǝk! 

İnsanın zillǝti dǝ, izzǝti dǝ öz ǝlindǝdir. 

İnsanın gözünü bir ovuj torpaq doyurar. 

İnsanlar danışmaqdan qalanda, daşlar danışmağa başlar. 

İntiqam almağa tǝlǝsmǝ. 

İlxıçının qazanjı havayı minmǝkdir. 

İndi itǝr, yengǝdǝ bitǝr. 

İndiyǝjǝn yeddi kǝfǝn çürüdüb. 

İndi ki, nisyǝdir, astarını gülü-xǝndan elǝ. 

İnǝyi itǝn soraq eylǝr. 

İnǝyi olana nisyǝ dol verǝrlǝr. 

İnǝyin buynuzuna baxarlar, qızın – üzünǝ. 

İnǝyin üzünǝ bax, südünü sağ. 

İnǝk kimi süd vermǝyǝn, öküz kimi kotan sürǝr. 

İnǝk su içǝr – süd olar, ilan su içǝr – zǝhǝr. 

İnsaf qanunların anasıdır. 

İnsaf dilin yarısıdır. 

İnsafı olmayanın imanı da olmaz. 

İpǝk nejǝ xar olub, eşşǝyǝ çuval olub! 

İpin uzunu yaxşıdır, dilin qısası. 

İpini eşiblǝr. 

İrz (ismǝt) insanın qanbahasıdır. 

İrz puldan qiymǝtlidir. 

İsa öz yerindǝ, Musa öz yerindǝ. 

İsa tǝk kişiyǝ, verib bir eşşǝk, eşşǝk tǝk kişiyǝ verib min köşǝk. 

İslandıq, quruduq, sel bizǝ neylǝr?  

Qarlı dağdan aşsaq yel bizǝ neylǝr? 

İslanmışın yağışdan nǝ arı (pakı)? 

---



 Copyright 2003, Şǝhriyar Rǝhnǝmayan vǝ Vǝhid Gǝrusli 

97

İslanmış jüjǝyǝ dönüb. 

İsraf haramdır. 

İstǝdi qaşın düzǝldǝ, vurdu, gözün çıxartdı. 

İstǝdiyim yar idi, yetirdi pǝrvǝrdigar. 

İstǝdiyini söylǝyǝn, istǝmǝdiyini eşidǝr. 

İstǝyǝnin bir üzü qara, vermǝyǝnin iki üzü. 

İstǝyirsǝn bal-çörǝk, al ǝlinǝ bel-kürǝk. 

İstǝyirsǝn qojalıqda hörmǝtin olsun javanlıqda qojalara hörmǝt elǝ. 

İstǝk gözdǝ olar. 

«İstǝmirǝm» deyǝndǝn qorx. 

İstǝmirǝm heyvasını, narını, qoy desinlǝr: «Şahbudağın bağı var!» 

İstǝrǝm dosta varam, ǝlim boş, üzüm qara. 

İsti sevǝn tüstüsünǝ dözǝr. 

İsti-soyuq bilmir. 

İsti çörǝk tǝndirdǝn, minnǝti yox pendirdǝn. 

İt adına alır, özü yeyir. 

İt aya hürǝr, başına bǝla gǝtirǝr. 

İt aparan olsun! 

İt araba kölgǝsindǝ yatar, elǝ bilǝr öz kölgǝsidir. 

İt ardına düşǝn, leş üstünǝ çıxar. 

İt balası it olur. 

İt bilir xurjunda nǝ var, çoban da bilir itǝ nǝ verǝjǝk. 

İt bir olar, yoxsa bir sürü?! 

İt bir parça çörǝyǝ dǝ qane olar. 

İt qorxduğu yerǝ hürǝr. 

İt quduranda yiyǝsini dǝ qapar. 

İt qulağını kǝsǝndǝn qorx. 

İt qursağı yağ götürmǝz. 

İt dǝvǝyǝ hürǝr, dǝvǝ eşitmǝz. 

İt dǝ getdi, ip dǝ getdi. 

İt dǝm vuran ayranı kim içǝjǝk?! 

İt dǝmirçi dükanından nǝ aparar? 

İt dǝftǝrindǝ adı yoxdur. 

İt dǝ öz qapısında ağadır. 

İt ǝzabı çǝkir. 

İt ǝlindǝn sümük gǝmirmǝk olmur. 

İt ǝl çǝkdi, molla ǝl çǝkmǝdi. 

---