Azerb dili 6-01 Layout 1
Yüklə 40,85 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Çap üçün deyil
- Yadda saxla!
İNCƏSƏNƏT 113 Nəhayət, Mirəli 1-ci sinfə getdi. Kifayət qədər hazırlıqlı olduğuna görə dərslərində çətinlik çəkmirdi. Uşaqların da ona münasibəti yaxşı idi. Hamı ona kömək etməyə çalı şırdı. Ceyran xa nım sinfə gələndə uşaqlar onu əhatəyə alır, bir-birinin sözünü kəsərək Mirəlidən danışırdılar: müəllim ondan nə so ruşdu, o necə cavab verdi, ne çə aldı... Ana ona zillənən bu müxtəlif, amma eyni zamanda belə oxşar, tə miz, təmənnasız gözlərə minnətdarlıqla baxır, bu körpə balaların hamısını birdən qucaqlayıb öpmək istəyirdi!.. İllər ötdü. Yuxarı siniflərdə Mirəlinin incəsənətə böyük marağı, rəs sam - lığa və heykəltəraşlığa meyli valideynlərin də, müəllimlərin də gözündən ya yınmadı. Mirəli artıq özünə həyat yolu seçmişdi. Bu yol onu Azərbaycan İncəsənət məktəbinin heykəltəraşlıq şöbəsinə gətirib çıxardı. İncəsənət məktəbini “əla” qiymətlərlə bitirən Mirəli təhsilini davam etdirmək üçün Sankt-Peterburqdakı İncəsənət Akademiyasına daxil oldu. Oğluna görə narahatlıq hissi ananı bir an belə tərk etmirdi. İndi o, Mirəli ilə yalnız məktubla əlaqə saxlaya bilirdi. Mirəli anasını sakitləşdirirdi: “Ana - can, sən narahat olma , mən özümə nəzarət edirəm: danışıram və “din lə - yirəm”, mənim çoxlu yaxşı dostlarım var”. Təhsil illəri arxada qaldı. Mirəli Vətənə heykəltəraşlıq üzrə ali təhsil al - mış ilk azərbaycanlı kimi qayıtdı. Qarşıda onu gərgin əməklə, yara dı cılıq uğurları ilə dolu həyat gözləyirdi. Həyatda öz yerini tapmaq, sevimli pe - şəsinə yiyələnmək üçün Mirəli başqalarının rastlaşmadığı böyuk ma ne ə - lə rə sinə gərməli oldu. Nəticədə onun yaratdığı əsərlər nəinki Azər bay canda, eləcə də xaricdə yüksək qiymətləndirildi. 1955-ci ildə Var şavada keçirilən Gənclərin V Ümumdünya festivalında Mirəlinin “Qız portreti” əsəri bürünc medala layiq görüldü. İndi Azərbaycanın xalq rəssamı, əməkdar incəsənət xadimi Mirəli Mirqasımovun yaratdığı heykəllər paytaxtımızın və başqa şəhərlərin küçə və meydanlarını bəzəyir, muzeylərdə nümayiş etdirilir. Onların arasında bir heykəl xüsusi yer tutur. Bu, yenilməz ana məhəbbəti və fədakarlığının təcəssümünə çevrilən “Ananın portreti” əsəridir. Ceyran xanım Mirqasımovanın “Bir ananın qeydləri” kitabı əsasında Söz ehtiyatı 3. Lüğ td n istifad ed r k “t m nnasız”, “festival”, “t c ssüm” söz l - ri nin m nalarını araşdırın. 2. Sizc , n üçün valideynl ri Mir linin adi m kt b getm sini ist yirdil r? Çap üçün deyil Düşün və cavab ver 4. N üçün m tnd “eşidirdi”, “dinl yir m” sözl ri dırnaq iç ri sin d verilmişdir? Dil qaydaları 5. M tnd göy r ngl verilmiş feill rin hansı m na çaları yaratdığını söyl yin. 6. Oxuyun. Feilin ş kill rind n asılı olaraq cüml l rin m na çalarları arasındakı f rqi göst rin. T hsil diqq t artırılacaqdır. T hsil diqq ti artırın. T hsil diqq t artırılmalıdır. T hsil diqq t artırılsa, ... Kaş t hsil diqq t artırıla. T hsil diqq t artırılasıdır. 7. Feill ri uyğun ş kild yazmaqla cüml l ri d ft riniz köçürün. oxumaq, gönd rm k, qayıtmaq, keçm k, getm k, g lm k 1. Biz mütl q bu kitabı ... 2. Kaş atam m zuniyy td n tez ... 3. Növb ti m rh l d n kim ..., olimpiadaya o ... 4. Sabah m kt bimiz xarici qonaqlar ... 5. kdiyiniz ş kill ri müsabiq y ... Danışanın münasib tind n asılı olaraq feilin ifad etdiyi h r k t mr v ya arzu olunur, lazım v ya vacib sayılır, ş rt kimi qoyulur, yaxud, sad c , x b r verilir. Bunlara feilin ş kill ri deyilir. Feilin h r bir ş kli mü yy n qrammatik formaya malikdir: Yalnız x b r ş klind olan feil h m zamana, h m d ş xs gör d yişir: bax-dı-m, bax-ır-san, bax-acağ-ıq. Feilin dig r ş kill ri mü- vafiq ş kilçi q bul etdikd n sonra yalnız ş xs gör d yişir: bax- sa-m, bax-sa-nız, bax-sa-lar. Yadda saxla! FEİLİN Ş KİLL Rİ. X B R Ş KLİ Feilin ş kli Nümun mr Bunu b bil. arzu Kaş bunu b bil s n. lazım Bunu b bil sis n. Feilin ş kli Nümun vacib Bunu b bilm lis n. ş rt Bunu b bils n... x b r Bunu b bilirs n. IV BÖLMƏ 114 Çap üçün deyil X B R Ş KLİND OLAN FEİLL RİN YAZILIŞI V T L FFÜZÜ 1. “Oxumaq” feilini -mış 4 ş kilçisi artırmaqla ş xs v k miyy t gör d yişin. 2. Nöqt l rin yerin uyğun ş kilçil ri işl d r k oxuyun. Siz biz xoş g l..., s fa g tir... Müzakir sabah davam etdiril... 3. “Getm k” feilini -ıb 4 , -acaq 2 ş kilçil rini artırmaqla ş xs v k miy - y t gör d yişin. II ş xsd olan feill r keçmiş zaman ş kilçisi -mış 4 artırıldıqda ş kilçinin son samiti (ş) düş bil r: qaç-mı(ş)-san, g l-mi(ş)-siniz. Keçmiş zaman ( -ıb 4 ), g l c k zaman ( -acaq 2 ) ş kilçisi q bul etmiş feill r III ş xsin t kin aid olanda çox zaman -dır 4 ş kilçisiz işl nir: qaçıb(dır), g l c k(dir). Yadda saxla! 115 İNCƏSƏNƏT * 4. Sxeml r sas n indiki v g l c k zaman feill rinin inkar for - ma sının yaranma qaydasını izah edin. 5. Altından x tt ç kilmiş feili qrammatik qaydaya uyğun işl din. Bilinm yir yaşın s nin, N l r ç kmiş başın s nin. (S m d Vurğun) 6. “Apar(maq)” feilin -ar 2 g l c k zaman ş kilçisi artırmaqla t sdiqd v inkarda ş xs v k miyy t gör d yişin. İndiki zaman təsdiq inkar yanlış doğru gedir getməyir getmir Gələcək zaman təsdiq inkar yanlış doğru gedərəm getməyərəm getmərəm gedərik getməyərik getmərik gedərsən getməyərsən getməzsən gedərsiniz getməyərsiniz getməzsiniz gedər getməyər getməz gedərlər getməyərlər getməzlər Çap üçün deyil Yüklə 40,85 Mb. Dostları ilə paylaş:
|