Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi folklor institutu
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
82 Bunnan xavar aler kın, ağız, sən hara, bura hara, haralı- san ı , nə inni-cinnisən ı ? Bu da başına ələni söylüyür, ələci nə- di. Oğlan götür-qoy eleer, deer: – Mən səni alajam, öylənəh. Qız razılaşer, ələci nədi. Təzdənnən oğlan munu aparer öylərinə. Munu aler. Bu pəçcaha xavar geder ki, öyün yıxıl- masın, sənin ı gəlinin ı filan dağın başındadı. Pəçcah qəzəfləner: – Nə danışersan ı ? Xavarçı deer: – Allah hakqı, oğlun ı da yekələnif, mal hayleer. Gəlin də yaxça geder-gəler. Oğlanın da bircə anası varıydı, o da ölüfdü. Qızın əri – pəçcahın oğlu başına beş-altı atdı yığer, az gə- ler, üz gəler, dərə-təpə düz gəler. Düz gəler buların qapısına çı- xer. Qapıya çıxanda görör həmən gəlindi, həmən oğlandı. Əri də naxırdadı. Munnan danışer, deer ki, belə-belə gedərsən ı mi? Qız deer: – Qurvan da olaram. Təzdənnən pəçcahın oğlu oğlunu da, munu da götürör də, haydı. Naxırçı gələndə görör heş nə yoxdu. Gətirer təzdənnən qurvan kəser, burda yaxça yaşeellar. Bu belə. 5. SƏBİR DAŞI, QUM BIÇAĞI Keşmiş zamanda bir ər-arvat varıymış. Bunnarın bir qız- darı varıymış. Bu qız həmişə eşiyə çıxmağa həsrətiymiş. Havax eşiyə çıxırmış dağların arxasınnan belə bir səs-səda gəlirmiş: – Ay qız, yaxşı qızsan ı , xub qızsan ı , hayıf ki, bir ölüyə qismət olajan ı . Bir gün belə, iki gün belə. Axırda qız bu əhvalatı anası- na söylüyür. Nəhayət, belə razılığa gəlillər ki, elə bir yerə köşsünnər ki, bu xatadan uzaxlaşsınlar. El-el, oba-oba gedif bir çöllü-biyabannığa çıxıllar. Görüllər burda bir öy var. Atası 83 gedif qapını itəliyir, qapı açılmır, anası da itəliyir, qapı açıl- mır. Axırda qız qapını itəliyəndə açılır. Qız içəri keçəndə qapı bağlanır. Nə qədər itəliyir, açılmır. Ana-atası çöldə, qız da içəridə ağlaşıllar. Atası deer ki, gör otaxda nə var? Qız otuz dokquz otağın qapısını açır görür ki, heş nə yoxdu. Qırxıncı otağı açanda görür ki, bir oğlan yataxda uzanıf. Oğlan o qədər gözəl oluf ki, yimə, işmə, xətti-xalına, gül camalına tamaşa elə. Qız görür ki, oğlanın baş tərəfində yazıflar ki, hər hansı bir qız qırx gün bu oğlanın çivinini qorusa, o ayılıf həmin qızı alajax. Qız əhvalatı atasına danışır. Ata-anası ağlaya-ağlaya geri qayıdır. Onnar gedənnən son ı ra qapı açılır. Qız otuz dokquz gün oğlanın çivinini qoruyur. Otuz dokquzuncu günü qız fikirrəşir ki, başını-zadı yusun. Qapıya çıxır. Görür ki, yolnan köç gedir. Həmin köçdə bir qaraçı qız olur. Qıza yalvarır ki, mən başımı yuyana qədər bu oğlanın çi- vinini qoru. Qız başını yuuf gələnə kimi oğlan asqırıf ayılır. Oğlan görür ki, bunun çivinni qoruyan bir çirkin qaraçı qızıdı. Soruşur ki, sənmi qırx gün mənim çivinimi qoruyufsan ı ? Qız deer: – Hə. Oğlan həmin qızı alır. O biri qız gəlir görür ki, oğlan ayılıf, qaraçı qızını alıf. Daha heş bir söz demir. Qaraçı qız bu qızı özünə qulluxçu götürür. Bir gün oğlan başqa bir şəhərə gedir. Qaraçı qızı oğlana tafşırır ki, man ı a yaxşı paltarrar alarsan ı . Oğlan qulluxçunun yanına gəlif soruçur: – Bə san ı a nə alım? Qız deer: – Man ı a savır daşı, qum puçağı. Oğlan gedir arvadının dedihlərini alır. Son ı ra da qullux- çusunun dediyini almağa gedir. Bunu alanda tükançı deer ki, sən bunu neynirsən ı ? Bunnarı kimə alırsan ı sa, ona göz qoy. O, 84 özünü öldürə bilər. Oğlan şeyləri alıf öyə qayıdır. Qaraçı qızı nazdana-nazdana əri aldığı şeyləri alıf geyinif soyunur. Oğla- nın fikri o biri qızın yanındaydı kı, görüm qız bunu neyniyir. Oğlan aldığı şeyləri qulluxçu qıza verif onu güdür. Qız puçağı götürüf başqa otağa keçir. Gədə də onu güdür. Görür ki, qız səvir daşınnan pıçağı götürüf, puçağı daşa sürtə-sürtə deer: – Mən bir qızıydım, öyü-eşiyi yığıf yığışdırannan son ı ra qeyifdən bir səs eşidərdim. Yaxşı qızsan ı , xub qızsan ı , hayıf ki, bir ölüyə qismətsən ı . Anam, atam mənim dərdimnən eldən, obadan ayrı tüşdüh. Gəlif bu elə rast oldux. Atam, anam qapı- nı nə qədər itələdilərsə, qapı açılmadı. Mən itəliyən kimi qapı açıldı. İçəri keşdim, o dəyqə də qapı örtüldü. Nə qədər elə- dimsə, qapı açılmadı. Ata-anam kor-peşman öz yerrərinə qa- yıtdılar. Mən bu öydə oğlanın meyidinə rast gəldim. Mən onun otuz dokquz gün nazını çəkdim. Qırxıncı gün başımı yü- məyə getdim, qaraçı qızıynan rasdaşdım. Onu gətirif meyidin yanında qoydum. Oğlan ayılıf qaraçı qızını başının üsdündə görüf onu aldı, elə bildi ki, qaraçı qızı onun çivinini qırx gün qoruyuf. Səvir daşı, qum puçağı – deef qız özünü öldürməh isdiyəndə oğlan içəri girif pıçağı onun əlinnən alır. Qırx gün, qırx gejə toy eliyif həmin qızla öylənir. Qara- çı qızını da qatırın quyruğuna bağlıyıf öydən qoalıyır. Son ı ra da qızın ata-anasını öz yanına gətirif şad-xürrəm yaşıyıllar. 6. MƏLİKMƏHƏMMƏDLƏ MƏHƏMMƏD Bir arvadın uşağı-zadı olmormuş. Arvat fikirrəşer. Bir dərviş gəler deer: – Ay arvat, niyə belə qəmginsən ı ? Deer: – Belə-belə, uşağım olmor, ona görə. Deer: Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|