Azərbaycan respublġkasi təHSĠl nazġRLĠYĠ azərbaycan döVLƏT ĠQTĠsad unġversġtetġ magġstratura məRKƏZĠ

 

40 

Cədvəl 2.2.3 

Ġqtisadiyyatın fəaliyyət növləri üzrə əsas kapitala yönəldilmiĢ daxili 

vəsaitlər 

(qeyri-neft sektoru) 

 

2009 

2010 

2014 

Milyon 

manat 

Xüsusi 

çəki %-lə 

Milyon 

manat 

Xüsusi 

çəki %-lə 

Milyon 

manat 

Xüsusi 

çəki %-lə 

Cəmi 

6079,9 

100 

7499,1 

100 

12715 

100 

O cümlədən 

 

 

 

 

 

 

Kənd təsərrüfatı 

256,9 

4,2 

430,0 

5,7 

349 

2,8 

sənaye 

1821,5 

30 

2358,9 

31,5 

5021,8 

39,5 

Mədənçıxarma 

816,8 

13,4 

1068,9 

14,3 

1763 

13,9 

Emal sənayesi 

332,8 

5,5 

509,0 

6,8 

643 

5,1 

tikinti 

30,4 

0,5 

52,8 

0,7 

1922 

15,1 

Ticarət 

234,5 

3,9 

218,1 

2,9 

586 

4,6 

İnformasiya 

və 

rabitə 

140,5 

2,3 

211,9 

2,8 

157,5 

1,2 

rabitə 

129,1 

2,1 

201,5 

2,7 

145,7 

1,1 

nəqliyyat 

1499,7 

24,7 

2054 

27,4 

2127 

16,7 

* Azərbaycanın statistik göstəriciləri. 2015. 

 

Cədvəl  məlumatları  Azərbaycan  iqtisadiyyatının  ayrı-ayrı  fəaliyyət 

sahələrində (qeyri-neft sektoruna) əsas kapitala yönəldilmiş daxili vəsaitin həcmini 

xarakterihzə  edir.  Cədvəl  məlumatlarından  göründüyü  kimi,  2009-cu  illə 

müqayisədə  2014-cü  ildə  qeyri-neft  sektorunun  bütün  sahələrinə  qoyulan  daxili 

vəsaitin həcmi iki dəfə artmış, yəni 2009-cu ildəki 6079,9 milyon manatdan 2014-

cü ildə 12715 milyon manata çatmışdır. 

Cədvəl  məlumatlarından  göründyü  kimi,  qeyri-neft  sektorunda  2014-cü  ildə 

əsas  kapitala  yönəldilən  vəsaitin  böyük  hissəsi,  39,5%  sənayeyə,  16,7  faizi 

---

 

41 

nəqliyyata, 15,1 faizi isə tikintiyə yönəldilmişdir. Lakin kənd təsərrüfatına isə 2,8 

faiz ayrılmışdır ki, bunu da qənaətbəxş hesab etmək olmaz. 

Qoyuluş  obyektindən  asılı  olaraq  investisiya  kapital  yaradan  real,  maliyyə, 

portfel investisiyalarına ayrılır. 

Real investisiya yeni obyektlərin təşkilinə,  müəssisələrin rekonstruksiyası və 

texniki cəhətdən silahlandırılmasına ayrılan vəsaitdən ibarətdir. 

Real investisi yalar maddi istehsal sahələrinə uzunmüddətə qoyulan vəsaitdir. 

Kapital  yaradan  investisiya  –  əsas  kapitala,  yəni  tikintiyə,  maşın  və  avdanlıq 

alınmasına və s. yönəldilir. 

İnvestisiyanın  təsnifləşdirilməsi  yolu  ilə  onun  quruluşunu  qiymətləndirmək 

olar. 

Hal-hazırda 

iqtisadiyyatda  investisiyanın  maliyyələşmə  mənbələrinin 

mövcudluğu investisiya fəaliyyətində əsas məsələlərdən biridir. 

İnvestisiya  prosesinin  maliyyələşməsi  investisiya  fəaliyyətinin  maliyyələşmə 

mənbələri ilə investisiyalaşmanın metodları vəhdət təşkil edir. İnvestisiyalaşmanın 

metodlarına  büdcə,  özünümaliyyələşmə,  kreditləşmə  və  eləcə  də  kombinəedilmə 

daxildir. 

«İnvestisiya  fəaliyyəti»  haqqında  Azərbaycan  Respublikasının  Qanununda 

(1994-cü  il)  göstərilir.  İnvestisiya  fəaliyyəti  aşağıdakı  mənbələrdən  maliyyələşə 

bilər: 

-  investorun  özünün  maddi  və  intellektual  sərvətləri,  maliyyə  vəsaiti  və 

təsərrüfat  daxili  ehtiyatları  (mənfəət,  amortizasiya  ayırmaları,  hüquqi  və  fiziki 

şəxslərin pul yığımları, əmanətləri, sığorta ödənişləri və s.); 

- investorun borc-maliyyə vəsaiti (bank krediti, istiqrazlar və s.); 

- investorun cəlb edilmiş maliyyə vəsaiti (əmək kollektivlərinin, vətəndaşların 

və hüquqi şəxslərin payları, səhmlərin satışından əldə edilən vəsait); 

- büdcə və büdcədənkənar fondların investisiya məqsədli vəsaiti; 

- xarici investisiyalar; 

- fiziki və hüquqi şəxslərin əvəzsiz və xeyriyyə haqları və s. 

---

 

42 

Cədvəl 2.2.4 

2014-cü ildə əsas kapitala yönəldilmiĢ vəsaitdən maliyyə mənbələri üzrə 

istifadə edilməsi 

Cəmi 

Milyon manat 

Ümumi həcmdə xüsusi 

çəkisi faizlə 

Cəmi 

468,9 

100 

Müəssisə və təşkilatlar 

116,2 

24,6 

Əhalinin vəsaiti 

122,8 

26,2 

Bank kreditləri 

73,1 

15,4 

Büdcə vəsaiti 

82,9 

17,5 

Büdcədənkənar fondlar 

71,9 

15,1 

Sair vəsaitlər 

2,0 

0,2 

Azərbaycanın statistik göstəriciləri. 2015. 

Cədvəl məlumatlarından göründüyü kimi, kapital qoyuluşunun maliyyələşmə 

mənbələrində  əhalinin  vəsaiti  26,2%-i,  bank  kreditləri  15,4%,  büdcə  vəsaiti  isə 

17,5 faizi təşkil etmişdir. 

 

Cədvəl 2.2.5 

Ġqtisadiyyata uzunmüddətli kredit qoyuluĢları 

(ilin axırına mln.manatla)* 

 

2000 

2005 

2010 

2014 

İqtisadiyyata kredit qoyuluş-ları  466,4 

1440,9 

9163,4 

18542 

O cümlədən 

 

 

 

 

uzunmüddətli 

130 

527,7 

6596,3 

14611 

Yekuna görə faizlə 

28 

36,6 

72 

78,8 

* Azərbaycanın statistik göstəriciləri. 2015. 

Yuxarıdakı  cədvəl  məlumatlarından  göründüyü  kimi,  2000-2005-ci  illərdə 

kapital  qoyuluşunun  maliyyələşməsinə  verilən  kreditlərin  həcmi  iqtisadiyyata 

kredit  qoyuluşlarının  həcmində  çox  da  böyük  xüsusi  çəkiyə  malik  olmamışdır. 

Belə  ki,  bu  rəqəmlər  2000-ci  ildə  28%,  2005-ci  ildə  isə  36,6%  olmuşdur.  Lakin 

---