Azərbaycan təqribən doqquz milyon əhalisi olan və hökumətə prezidentinin rəhbərlik etdiyi bir respublikadır
Yüklə 0,54 Mb. Pdf görüntüsü
|
bildirilmişdir ki, ABŞ təhsil müəssisələrinə qəbul edilmiş və hökumət tərəfindən təqaüdə layiq görülmüş tələbələr gənc fəallar Emin Milli və Adnan Hacızadə həbs edildikdən sonra bundan məhrum olmuşlar (bax bölmə 1.e.). Hacızadə Birləşmiş Ştatların ali təhsil müəssisəsində təhsil almış və sonradan Riçmond Universitetinin məzunu olmuşdu. Hökumət iddia edirdi ki, xaricdə təhsil üçün seçim prosesi şəffafdır və siyasi mənsubluq əsas amil deyil.
Müxalifət partiyalarının üzvləri məktəb və universitetlərdə müəllimlik işi tapmaqda çətinliklər çəkdiklərini bildirmişlər. Dövlət təhsil müəssisələrində dərs deyən əksər tanınmış müxalifət partiya üzvləri ötən illərdə işdən çıxarılmışdılar.
2008-ci il prezident seçkiləri kampaniyası zamanı bir neçə universitetlərdə təhsil alan tələbələr dekanları tərəfindən onlara təzyiq göstərilərək seçkiləri izləyən müstəqil QHT ilə əməkdaşlıq etməməyə məcbur edildiklərini bildirmişdilər. Bəzi tələbələr bildirirdi ki, fakültə dekanları onlara göstəriş vermişdi ki, universitetdə səs verə bilmək üçün qeydiyyatda olduqları yerdən seçici qeydiyyatının yerini dəyişsinlər. Digərləri bildirirdi ki, universitetlərdə tələbələrdən prezident yönümlü yürüşlərdə iştirak etmək tələb olunmuşdu. Bunun üçün onlar nəqliyyat vasitələri ilə təmin edilmiş və iştirak etmədikləri halda isə universitetdən qovulacaqları ilə onlara hədə-qorxu edilmişdi. Həmçinin tələbələr seçki monitorinqində iştirak etdikləri halda yataqxanadan qovulacaqları ilə hədələnmişdir.
Mədəniyyət tədbirlərə hökumət məhdudiyyətlərinin qoyulmasına dair heç bir məlumatlar olmamışdı.
b. Sərbəst toplaşma və Birləşmə azadlığı Toplaşma azadlığı
Qanunla toplaşma azadlığı təmin edilsə də hökumət bu hüququn praktiki tətbiqini kəskin surətdə məhdudlaşdırmışdı. Qanunda qrupların yalnız müvafiq hökumət orqanlarının ilkin razılığından sonra sərbəst toplaşmasına icazə verilsə də hökumət bu müddəanı Bakı meriyasından əvvəlcədən icazə alınmasına dair tələb kimi şərh etməyə davam etmişdir. 2008-ci ilin iyun ayında sərbəst toplaşma azadlığına dair qanuna yeni düzəlişlər qüvvəyə mindi. Beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən düzəliş edilmiş qanuna baxışda bildirilirdi ki, o, əksər beynəlxalq standartlara cavab verir və bir çox beynəlxalq müşahidəçilər hökuməti onu tam şəkildə şərh etməyə çağırırdılar. Bununla belə, hökumət faktiki olaraq, bütün yürüşlərin əvvəlcədən təsdiqlənməsini və şəhər mərkəzindən kənarda yerləşən məntəqələrdə keçirilməsinə dair tələbini davam etdirmişdir. Bu şərti əksər siyasi partiyalar və QHT-lər qeyri-məqbul hesab etmişdi. Əksinə, hakim Yeni Azərbaycan Partiyası prezidentin təkrar seçilməsini qeyd etmək üçün 2008-ci ilin oktyabr ayında mərkəzi meydanda böyük mitinq təşkil etmişdi. Müxalifət partiyalarına həmin meydanda yürüş keçirilməsinə icazə verilməmişdi. Hökumət müxalifət və bəzi digər QHT-lərin siyasi yürüşlər keçirməsinə dair tələblərini rədd etmiş və çox vaxt yürüş iştirakçılarını bir neçə saatlıq saxlamaqla, bir sıra icazəsiz piket və nümayişləri dağıtmışdı.
2 yanvar tarixində təxminən 150-200 nəfər İsrailin Qəzza zolağındakı hərəkətlərinə qarşı Bakıdakı İsrail Səfirliyinin yaxınlığında etiraz etməyə cəhd etmişdi. Polis bunlardan təqribən 150 nəfəri müvəqqəti saxlamış və 25 nəfəri həbs edərək bir neçə gün ərzində həbsdə saxlamışdı. Jurnalistlər bildirmişdi ki, nümayişi dağıtmaq üçün gücdən istifadə edilmişdi.
21 yanvar tarixində müxalifətdən olan Müsavat partiyasının gənclər qrupu Amerikanın Səsi Radiosu, Azadlıq Radiosu və BBC-nin bağlanmasına etiraz əlaməti olaraq, Milli Televiziya və Radio Yayım Şurasının yaxınlığında etiraz nümayişi keçirmişdi (bax 2.a. bölməsi). Qrupun qanunda tələb edildiyi kimi, Bakı meriyasına əvvəlcədən bildiriş təqdim etməsinə baxmayaraq, polis nümayiş zamanı qrupun yeddi üzvünü həbs etmiş və müvəqqəti olaraq, həbsdə saxlamışdı.
22 iyun tarixində təxminən 50 nəfərdən ibarət tanınmış vətəndaş cəmiyyətinin fəalları Milli Məclis yaxınlığında QHT-lərə dair qanuna planlaşdırılan dəyişikliklərlə əlaqədar etiraz nümayişi keçirməyə cəhd etmişdi. Həm uniformalı və həm də adi geyimli onlarla polis işçisi nümayişçiləri Milli Məclisin binasından uzaqlaşdırmaq üçün onları b bir neçə məhəllə uzaqlıqdakı yerə aparmış və nümayişlərini həmin yerdə keçirməyə icazə vermişdi.
Oktyabrın 6-da təxminən 20 gənc Bakı metrosunda gediş haqqının qiymətindəki üç qat artıma etiraz əlaməti olaraq, Bakı Dövlət Universitetinin qarşısında etiraz nümayişi keçirmişdi. Oktyabrın 13-də gənclərdən ibarət daha böyük qrup eyni yerdə buna bənzər başqa bir nümayiş keçirməyə cəhd göstərmişdir. Bu qrup şüarlar səsləndirmiş və onlardan səkkiz nəfər dərhal həbs edilərək bir neçə saat həbsdə saxlanılmışdır. Onlar yalnız cərimə ödədikdən sonra axşam azadlığa buraxılmışlar.
Qanunda birləşmə azadlığı təmin edilməsi nəzərdə tutulsa da, təcrübədə hökumətin bu hüquqa qoyduğu məhdudiyyətin il ərzində sərtləşmişdir. Qanunun bir sıra müddəası hökumətə icazə verir ki, siyasi partiya, dini qrup, biznes və QHT-lərin fəaliyyətlərini tənzimləsin. Buraya həmçinin, bütün təşkilatların Ədliyyə Nazirliyi və ya Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsində (DQİDK) qeydiyyatdan keçməyə dair tələb də daxildir. Qanunda qeydiyyatərizələrinəhökumət tərəfindən 30 gün ərzində baxılması tələb olunsa da, qeyri- müəyyən, ağır və qeyri-şəffaf qeydiyyat prosedurları uzunmüddətli ləngimələrə səbəb olmuşdur ki, bu da vətəndaşların birləşmə azadlığını effektiv şəkildə məhdudlaşdırmışdır.
30 iyun tarixində Milli Məclis birləşmə azadlığına yeni məhdudiyyətlər qoymaq üçün QHT-lərə dair qanuna düzəliş etdi. Rəsmilər düzəliş edilmiş qanunun ilkin layihəsinin əksər problemli müddəalarını qanundan çıxarsa da, yeni düzəlişlərdə bəzi məhdudiyyətlər qaımışdır. Buraya QHT filiallarının rəhbərlər müavinlərinin Azərbaycan vətəndaşları olması və xarici QHT-lərdən ofis açmazdan əvvəl hökumətlə razılaşma imzalamasına dair tələb də daxildir. 25 dekabr tarixində Prezident İlham Əliyev QHT-lərə dair qanuna əlavə dəyişiklikləri nəzərdə tutan sərəncamı imzaladı. Beynəlxalq və yerli QHT-lər onlardan əldə etdikləri bütün qrantları Ədliyyə Nazirliyində qeydiyyatdan keçirməyə dair bu fərmanda nəzərdə tutulan yeni müddəadan narahatlıqlarını bildirmişlər. Hökumət ilin sonunda bu qeydiyyat prosesinə dair prosedurları elan etməmişdi.
İl ərzində nazirlik 162 qeyri-kommersiya hüquqi şəxsi qeydiyyata almışdır. Nazirlik il ərzində qəbul və ya rədd edilmiş QHT ərizələrinin cəmi sayına dair məlumatı təmin etməmişdir. Bir neçə QHT-lər Ədliyyə Nazirliyində qeydiyyatdan keçməklə bağlı problemlərlə üzləşdiklərini bildirmişlər. Məsələn, 2008-ci ildə nazirlik tərəfindən qeydiyyatıı ləğv olunmuş keçmiş Seçkilərin Monitorinq Mərkəzi QHT-sinin bir neçə üzvü yeni təşkilat, Seçkilərin Monitorinqi və Demokratik Araşdırmalar Mərkəzi kimi qeydiyyatdan keçməyə cəhd etmişdir. Müşahidəçilər bu Yüklə 0,54 Mb. Dostları ilə paylaş:
|