Azsayli xalqlarin folkloru



Yüklə 365,57 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə23/53
tarix11.03.2018
ölçüsü365,57 Kb.
#31153
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   53

 
 
77 
Mayasa  tənəblxoy  say  pəyə  papatan  şotoxo  “kantal-kiriş”  pi 
kaltune. mər amdarxo nextun: “Ə, kən, çurpe Kantal-kiriş, kinək sa 
əş buka.”
 
 
Kantal-kiriş
 
(Ə: 9, s: 171; Tr: 6) 
 
Dеyirlər  ki,  Nicin  Dərə  məhəlləsində  iki  qardaş  yaşayırmış. 
Böyük  qardaşın  adı  Xaçn,  kiçiyinki  isə  Əkеl  idi.  Tənbəlliklərinə 
görə böyük qardaşa «kantal», kiçiyinə «kiriş» dеyərdilər. 
Haradasa tənbəllərin sayı ikiyə çatarsa, onları «kantal-kiriş» 
dеyə çağırırlar. Bеlə adamlara dеyərlər: «Ə, nə durmusan Kantal-
Kiriş
10
 kimi, bir iş görsənə» 
 
AXŞUMKALA ƏŞRUX, QİMQİN EXLƏTXO, BAKİ 
HAKSABX (
Exlətepi: 2; Taranedi: 7) 
 
LƏTİFƏLƏR, GİMGƏ SÖHBƏTLƏRİ, OLMUŞ 
ƏHVALATLAR
 
(S: 2; Tr: 7)
 
 
Vi səviyinə nu papseymak 
   Sa  udinen  ceşməye  lavksa.  Calxalen  şoto  ceşməylə  aki 
xavare haksa: 
-
 
Hun bip pulan bakı, poy he vaxt bup turla bakalnu? 
İşkarek şotay əyitə fikir nu tadı mere cuğab tadı: 
Zu vi səviyinə papsun tez curesa.    
       
 
Sənin səviyyənə catmamaq üçün 
Bir udi ceşmək taxır. Tanışı onu ceşməkdə görüb soruşur
– Sən dördgözlü oldun, bəs nə vaxt dörd ayaqlı olacaqsan? 
Kişi onun sözlərinə əhəmiyyət verməyib belə cavab verir: 
– Mən sənin səviyyənə çatmaq istəmirəm.
 
                                                           
10
 tənbəl deməkdir 
 


 
 
78 
Çaxmağı yavaş-yavaş zapa 
 
Sa  işkaren  iz  kiye  tüfenq  haki,  xoda  arsala  kəklikə  tüş 
hakatan, coğon seyvanaxun ciritepi: 
Çaxmağı  yavaş-yavaş  zapa.  Lorosa  əyile  baskene,  şoto 
muğurenbon. 
 
Tətiyi yavaş - yavaş çək 
 
Kişi  əlinə  tüfəngi  alıb  ağacdakı  kəkliyə  tuşlayanda,  arvadı 
eyvandan çıgırdı: 
-
 
Tətiyi asta-asta cək, beşikdə uşaq yatıb, onu oyada bilərsən. 
Güzgünə beğsun bəse 
 
Suntin dosta pine: 
– 
Axşumsunez curesa. Kavazki keleca axşumkaz. 
Dosten məslete tasta: 
-
 
Motayna əxil taysun lazim tene. Güzgünə beğayvax bəse. 
 
 
 
Güzgüyə baxmaq kifayətdi 
 
Bi r nəfər dostuna dedi: 
-
 
Yaman gülmək istəyirəm. Nə edim, mən doyunca gülüm? 
Dostu məsləhət verdi: 
-
 
Buna  görə  uzağa  getmək  lazım  deyil.  Güzgüyə  baxmaq 
kifayətdi.
 
 
Zu bez kojas care 
 
Pə  viciğoy  manuki  yakaxtetun  taysay.  Kala  bici  alin  koyane 
baksay,  miciko  okin  koyane  baksay.  Ğımxoy  sa  ğine  kala  vicen 
okaxun  səse  ibaksa,  seyvana  cenesa,  aneksaki,  vicen  iz  kiye  tavar 
tatapsune curesa. 
Xavare haksa: 


 
 
79 
-
 
Hun kən sunen curesa. 
-
 
Bez kojaz tatane, təzə koj bikoz kezər qala. 
Kala vicen me əjitmaqa ibay iz kala karibay manedi: 
-
 
Poy bez koj heter bakala? 
Vicen pine: 
-
 
Zalüğ tene. Zu bez kojaz caze. 
 
Mən öz evimi sökürəm 
 
İki qardaş vardı, hansı kı, yola getmirdilər. Böyük qardaş evin 
yuxarı mərtəbəsində, kiçik qardaş aşağı mərtəbədə yaşayırdı. 
Günlərin  bir  günü  böyük  qardaş  aşağıda  taqqıltı  eşıdıb 
eyvana çıxdı və gördü ki, qardaşı balta əlində evi sökmək istəyir. 
O soruşdu: 
-
 
 Sən nə etmək istəyirsən? 
-
 
Öz evimi sökürəm, yeni evimi başqa yerdə tikəcəyəm. 
Böyük qardaş bu sözləri eşidib yerində donub qaldı. 
-
 
Bəs mənim evim necə dayanacaq? 
Qardaş cavab verdi: 
Bunun mənə dəxli yoxdu. Mən öz evimi sökürəm. 
 
Zoğalna  xodaxun  bitalo  eleme  baqon 
(
Exlətepi:  9; 
Taranedi: 5) 
 
     Sa ği  Qoşin qonşinen  zogalna xodana tapey sadə xodaxun 
binesta.  Ha  te  vaxt  Qoşinen  qonşina  kalene  qonşual  titeri  cape 
baksa. Qoşina qonşin çağone hay tasta. Qoşinene qonşinane xavar 
haksa  cağonenal  nexeki:  Maya  bakain  həysə  eğale.  Qoşinen  yağe 
bexsa te vədine qoşin çoğon çəye eşta samalan çunaksa qonşi hari 
tene ceysa. Sadə qonşinen zogalna xode oqa bakala papakane aksa. 
Əşe  he  kala  baksuna  kamişe  baksa  məlinə  pule  tarasta.  Hayzeri 
tağadan  Qoşinen  qonşin  çoğo  nexeki  vi  işkara  upak:  Şo  eleme. 
Çoğon  tene  kanişəksa.  Qonşinenal  kandirişensa  zoqalna  xodaxun 
hasand  xod  butene  laysaynak  teynal  bitenesa  eleme.  Te  ğinaxunal 
Nije mər sa əyito: Zoqalna xodaxun bitalo eleme bakan. 
 


 
 
80 
Zogal ağacından yıxılan eşşək olar (S: 9; Tr: 5) 
 
 
Bir  gün Qoşi
11
nin  qonşusu  zogal ağacı  çırpırmış  və birdən 
ağacdan  yıxılır.  Həmin  vaxt  Qoşi  qonşusunu  çağırır,  qonşu  isə 
qaçıb  gizlənir.  Qonşunun  yoldaşı  Qoşinin  cagırışına  cavab  verir. 
Qoşi qonşusunu soruşur, yoldaşı da deyir ki: harda olsa bir azdan 
gələr. Qoşi gözləyir, o arada qonşunun yoldaşı çay da gətitir. Bir az 
da  vaxt  geçir,  amma  qonşu  gəlib  çıxmır.  Birdən  Qoşi  zoğal 
ağacının  altında  olan  qonşunun  papağını  görür.  Məsələnin  nə 
yerdə  olduğunu  anlayır,  həyətə  göz  gəzdirir.  Qoşi  durub  gedəndə 
qonşunun  yoldaşına  deyir:  Yoldaşına  deyərsən  ki,  o,  eşşəkdi. 
Qonşunun yoldaşı anlamır. Qoşi izah edir ki, zoğal ağacından asan 
ağac  yoxdu  çıxmaq  üçün,  əgər  ondan  yıxılmısansa,  deməli, 
eşşəksən.  O  gündən  Nicdə  belə  bir  məsəl  var:  Zogal  ağacından 
yıxılan eşşək olar. 
    
 
 
 
Əsgərəvoy dokkaz 
 
Beş  aize  sa  qərəmcuxo  şotoal  Əsgərəvoy  dokkaztunne.  Te 
Katmoqo Əsgərəxoy nəsilə yəşəyinşa. Yan hərgi qimgina kiryənsa. 
Aizim  səksən  yaşlu  qocal  usum-usum  beş  qimqinene  eysay. 
Məlneynəl motay sa- pədənə tay-tuşe buy. Me işkaren nexe:  
– 
A bala, bez tay-tuşxonoy, şotox horebay?  
Nextun: 
– 
Sa-pəxibo  buney,  mandiyoroxal  Əskərobxoy  dokaze  bi 
yakatun bexsa.
 
 
Əsgərovlar qapısı 
 
Kəndimizdə  bir  qəbiristanlıq  var,  ona  da  Əsgərəvoy  doqqaz 
deyirlər.  O  arada  Əsgərovlar  nəsli  yaşayır.  Biz  hər  gün  gimgəyə 
yığışırdıq. Kəndimizin səksən yaşlı qocası da tez-tez bizim gimgəyə 
gəlirdi. Məhlədə də bunun bir-iki tay-tuşu vardı. Bu kişi deyir:  
                                                           
11
 Udi adı 


Yüklə 365,57 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   53




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə