B Ü T Ü N U Ş A Q L A R A Ü M İ D B Ə X Ş E D Ə K
41
U N I C E F @ 7 0 : 1 9 4 6 − 2 0 1 6
qidalanmanı təşviq və təbliğ etmişdir. Təşkilat, xüsusilə də,
körpənin doğulduqdan sonra bir saat ərzində ana südü ilə
qidalanmağa başlamasını, ən az ilk altı ay ərzində ancaq ana
südü ilə qidalanmasını, ümumilikdə ana südü ilə qidalan-
manın körpə ən az 2 yaşa çatana qədər davam etdirilməsini
təşviq edir. Ana südü ilə qidalanma
və böyümənin nəzarət
altında saxlanması UNICEF-in keçən əsrin
80-ci illərində
uşaq ölümlərinin sayının azaldılması məqsədilə tətbiq etdiyi
protokolda göstərilən başlıca vasitələr siyahısına daxil
edilmişdir.
1981-ci ildə UNICEF və Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı
(ÜST) birlikdə ana südü əvəzləyicilərinin satış qaydalarının
beynəlxalq məcəlləsini işləyib hazırlamışdır. Ana südü
əvəzləyicilərinin əhali arasında və səhiyyə müəssisələrində
təbliğini qadağan edən məcəllə ailələrin yanlış məlumat-
landırılmasının qarşısını almaq və kommersiya şirkətlərinin
təzyiqinə qarşı müdafiə olunmasını
təmin etmək məqsədini
güdür, çünki bu fəaliyyət ana südü ilə qidalandırma prakti-
kasına, dolayısı ilə körpələrin sağlamlığına mənfi təsir edir.
1991-ci ildə UNICEF yenə ÜST ilə əməkdaşlıq çərçivəsində
körpələrin istisnasız olaraq ana südü ilə qidalanması,
doğuşdan sonra anaların sağlamlığının mühafizəsi məqsə-
dilə “Uşaqların ehtiyaclarının nəzərə alındığı xəstəxana”
layihəsini başlatdı. Bu günə qədər 150-dən çox ölkədə çox
sayda xəstəxana həmin təşəbbüsə qoşulmuşdur.
1990-cı ildə keçirilmiş Ümumdünya Uşaq Sammiti,
1991-ci ildə “Gizli aclığa son qoymaq” mövzusunda
keçirilmiş konfrans və Qidalanma
üzrə beynəlxalq konfrans
çərçivəsində qəbul edilmiş öhdəliklər bir başqa məsələnin,
əsas qidalandırıcı mikroelementlərin, xüsusilə də, yod,
dəmir və A vitamini çatışmazlığının aradan qaldırılması
üçün qidalanma sahəsində müdaxilələrin intensivliyinin
artırılmasının vacibliyini ön plana çıxardı.
Uşaqlarda beynin bərpa oluna bilən zədələnməsinin əsas
səbəbi yod çatışmazlığıdır. Yodlaşdırılmış duzdan istifadə
etməklə bu xəstəliyin qarşısını asanlıqla
almaq müm-
kündür. UNICEF və onun tərəfdaşları duzun kütləvi surətdə
yodlaşdırılması istiqamətində fəaliyyətə başladıqdan
sonra yod çatışmazlığının yayğın olduğu ölkələrin sayı 75
faiz azalmışdır.
A vitamini uşaqların xəstəliklərə qarşı müqavimətini artırır.
A vitamininin çatışmazlığından əziyyət çəkən uşaqlara qida
əlavələrinin verilməsi onların immunitetini gücləndirə və
uşaq ölüm göstəricilərinin əhəmiyyətli dərəcədə azalma-
sına səbəb ola bilər.
1999-cu ilə aid məlumatlara görə,
yod çatışmazlığı probleminin mövcud olduğu 100-dən
çox ölkədə uşaqların sadəcə 16 faizi A vitaminin tövsiyə
olunan illik iki dozasını qəbul edə bilmişdir.
2007-ci ildə isə
kifayət qədər A vitamini qəbul edən uşaqların sayı 76 faizə
çatmışdır.
UNICEF öz tərəfdaşları ilə birlikdə hər bir uşağın
mümkün
olan ən yüksək səviyyədə qidalanmasını təmin etmək
istiqamətində fəaliyyət göstərdiyinə görə, məqbul qida-
lanma praktikası ilə bağlı öz tövsiyələrini sosial müdafiəsi ən
zəif olan ailələrə də verə və onları bu barədə məlumatlandıra
bilmək üçün icmalarla əməkdaşlığa əsaslanan yanaşma
tərzinə üstünlük verir. Bu yanaşma tərzi yerli icmalardan
olan əməkdaşların təlim almasını,
yerli şəraitə uyğun
tövsiyələrin verilməsini nəzərdə tutur. Mövcud səhiyyə
sisteminin zəif olduğu ərazilərdə bu yanaşma tərzi xüsusilə
böyük əhəmiyyət kəsb edir.
Bundan başqa, UNICEF kəskinlik dərəcəsi çox yüksək olan
qida çatışmazlığından (ingiliscə “Severe Acute Malnutrition”
və ya “SAM”) əziyyət çəkən uşaqların icma əsaslı müali-
cəsinin geniş miqyasda tətbiqində lider olmuşdur. Ancaq
2007-ci ildə UNICEF və ÜST icma əsaslı müalicədə xüsusi
olaraq müalicəvi məqsədlərlə hazırlanmış, istifadəyə
hazır qidaların tətbiqinə üstünlük verməyə başlamışdır. Bu
strategiya müalicə vasitələrindən və səhiyyə xidmətlərindən
məhrum olmuş uşaqlar və ailələr üçün onların həyatlarını
xilas edə biləcək müalicə xidmətlərini daha əlçatan etmişdir.
Müalicəvi qidanın və digər ərzaq məhsullarının satın
alınmasında qlobal səviyyədə
lider olan UNICEF iri həcmli
satınalmaları ilə yerli istehsalın təşviqində, eləcə də həmin
məhsulların əlçatanlığı, qiyməti və keyfiyyəti ilə əlaqədar
müsbət dəyişikliklərin meydana gəlməsi üçün mənbələrin
AQAMEMNON
Aqamemnon Stefanos 1953-cü ildə
Yunanıstanda anadan olmuşdur.
O doğulduqdan qısa müddət sonra ya-
şadığı adada böyük dağıntılar törədən
və 1000-dən çox insanın həyatına son
qoyan zəlzələ baş vermişdir. Aqa-
memnon UNICEF-in humanitar yardım
fəaliyyəti
çərçivəsində göndərdiyi süd
və paltarların vaxtlı-vaxtında adaya
çatdırılması sayəsində sağ qalmışdır.
Zəlzələ baş verəndə Aqamemnon
südəmər körpə idi. Anasının südü
olmurdu, ona görə də onun sağ qal-
maq şansı çox az idi. “UNICEF mənim
köməyimə vaxtında çatdı — deyə o
izah edir. — Onlar bizə paltar və süd
payladılar. Sizinlə bu gün söhbət edə
bilməyimin səbəbi həmin yardımdır.”
© UNICEF/UN034018/TORGOVNIK
BÜTÜN UŞAQLARA ÜMİD BƏXŞ EDƏK