BüTÜn uşaqlara üMİd bəXŞ edəK
Yüklə 2,58 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 1990-cı ildən 2000-ci
- Qananın şimal-qərbində yerləşən bir tibb məntəqəsində UNICEF tərəfindən təmin edilmiş tərəzidə uşağın çəkisini ölçən mama (1960).
- Uşağına peroral üsulla poliomielit əleyhinə vaksin verən bir Cənub-qərbi Asiyalı ananın əks etdirildiyi plakat (1991).
B Ü T Ü N U Ş A Q L A R A Ü M İ D B Ə X Ş E D Ə K 3 0 U N I C E F @ 7 0 : 1 9 4 6 − 2 0 1 6 İCRAÇI DİREKTORU CEYMS QRANTIN (JAMES GRANT) ARTIQ “UŞAQ ÖLÜMLƏRİ ÜZRƏ GÖSTƏRİCİLƏRDƏ İNQİLABIN” VAXTININ GƏLİB ÇATDIĞINI ELAN ETMƏSİ İSƏ UNICEF-İN TARİXİNDƏ, ELƏCƏ DƏ MÜASİR DÖVRDƏ UŞAQ SAĞLAMLIĞININ QORUNMASI SAHƏSİNDƏ DÖNÜŞ NÖQTƏSİ OLMUŞDUR. yenilikdən ya da sosial-iqtisadi siyasətdən daha irəli apara biləcəyini iddia edirdi. Tarix Qrantın haqlı olduğunu göstərdi. Hesablamalara görə, 1990-cı ilə qədər bu dörd istiqamətdə atılan addımlar bir-birinin təsirini daha da gücləndirərək 5 yaşdan kiçik təxminən 12 milyon uşağın ölümünün qarşısını almışdır. Xüsusilə də, peroral rehidratasiyadan alınan nəticələr hətta sadə müdaxilənin belə necə effektiv ola biləcəyini göstərdi. Duz və şəkərin suda məhlulundan ibarət peroral rehid- ratasiya preparatın tətbiqi 1968-ci ildə başlamışdır. Üç il sonra Banqladeşin öz azadlığı uğrunda başlatdığı müharibə müddətində preparat özünü vəba xəstəliyinin müalicəsində çox effektiv vasitə kimi göstərmişdir. Belə ki, ölümcül dehidratasiyanın qarşısı alınaraq xəstəliyə tutulmuş 3700 insanın 96 faizini müalicə etmək mümkün olmuşdur. İshala səbəb olan vəba kimi xəstəliklərdən ölən uşaqların sayının bütün digər səbəblərdən ölən uşaqların sayı ilə müqayisədə çox böyük olduğu nəzərə alınarsa, bu heyrə- tamiz nəticədir. 1990-cı ildən 2000-ci ilə qədər peroral rehidratasiya preparatından istifadə bütün dünyada ishaldan qaynaqlanan ölüm hallarının sayını iki dəfə azaltmışdır. Profilaktikası mümkün olan digər uşaq xəstəliklərinin qarşısını almaq üçün UNICEF və onun tərəfdaşları universal immunizasiya kampaniyasına start vermişdir. 1985-ci ildə Türkiyə hökuməti kütləvi vaksinasiya prosesini başlatmış, bunun üçün bütün ölkə ərazisində 45 000 vaksinasiya məntəqəsi qurulmuş, prosesə 77 mindən artıq səhiyyə işçisi cəlb edilmişdir. 5 milyondan çox valideyni difterit, göyöskürək və tetanus kimi xəstəliklərə qarşı kombinə vaksinin uşaqlara vurulmasına inandırmaq üçün hökumət ictimaiyyətin ən nüfuzlu nümayəndələrini, ulduzları və KİV- ləri səfərbər etmişdir. İki ay ərzində hədəf əhalinin 84 faizinə vaksin vurulmuşdur ki, bu da hökumətlərin bütün uşaqların kütləvi vaksinasiyasının mümkün olacağına inanması baxımından mühüm göstəricidir. 80-ci illərin sonuna qədər digər ölkələrdə kütləvi immu- nizasiya sahəsində əldə edilən nailiyyətlər “sülh dövründə B Ü T Ü N U Ş A Q L A R A Ü M İ D B Ə X Ş E D Ə K 31 U N I C E F @ 7 0 : 1 9 4 6 − 2 0 1 6 Qananın şimal-qərbində yerləşən bir tibb məntəqəsində UNICEF tərəfindən təmin edilmiş tərəzidə uşağın çəkisini ölçən mama (1960). © UNICEF/UN04149/UNICEF/UN04149 B Ü T Ü N U Ş A Q L A R A Ü M İ D B Ə X Ş E D Ə K 3 2 U N I C E F @ 7 0 : 1 9 4 6 − 2 0 1 6 hökumətlərin dinc məqsədlərlə apardığı səfərbərlik” adlandırılan səyləri nəticəsində mümkün olmuşdur. Bu nailiyyətlər əvvəlki onilliyin iqtisadi durğunluğu və köklü dəyişikliklərin təsiri nəticəsində maliyyələşdirmədə çox ciddi problemlərin mövcud olmasına baxmayaraq əldə edilmişdir. 1990-cı illərin əvvəllərinə qədər uşaqların immunizasiyanın qlobal göstəricisi 80 faizə çatdı. Türkiyənin kütləvi immunizasiya kampaniyasında əldə etdiyi təcrübədən indiyə qədər istifadə edilir. Cari əsrin əvvəllərində İraqda baş verən müharibə, silahlı münaqişələr, zorakılıq kimi hallar UNICEF və onun tərəfdaşları tərə- findən 5 yaşdan kiçik milyonlarla uşağın poliomielitə qarşı vaksinasiyasına mane olmamışdır. Daha sonra UNICEF bu sətirlərin yazıldığı tarixə qədər poliomielitin tüğyan etdiyi üç ölkədə — Əfqanıstan, Nigeriya və Pakistanda yerli və mərkəzi səviyyədə resursları cəlb edərək bu xəstəliyin qlobal miqyasda qarşısının alınması üçün başladılmış təşəbbüsün hərəkətverici qüvvəsinə çevrilmişdir. Təşkilatın xəstəliyə qarşı immunizasiyanın lehinə təkidlə çıxış etməsi nəticəsində 2009-cu ildə sadəcə Nigeriyada 3 milyon uşağa vaksin vurulmuş, ölkənin xəstəliyin ən çox yayılan bölgələrində ölüm göstəriciləri tarixi minimuma qədər azalmışdır. İmmunizasiyanın daima diqqət mərkəzində saxlanması sayə- sində bəşəriyyət ölümlə nəticələnən bir başqa xəstəliyin, ana və uşaqların yoluxduğu tetanus xəstəliyini demək olar ki, birdəfəlik aradan qaldırmağa müvəffəq olmuşdur. Ana və körpənin həyatı üçün təhlükə törədən bu xəstəlik hamiləlik və doğuş zamanı hökm sürən antisanitar şərait nəticəsində meydana gəlir. 1989-cu ilin başlanğıcında xəstəliyin bütün dünyada ləğv edilməsi üçün kampaniya başladılmışdır. “Kiwanis International” təşkilatı ilə uzun müddətdir davam edən əməkdaşlığı çərçivəsində UNICEF xəstəliyin bir çox ölkədə tamamilə aradan qaldırılmasını mümkün edən proqramlara dəstək vermişdir. Bu gün 19 ölkədə bu xəstəliyə hələ də rast gəlinir. UNICEF-in son onilliklər səhiyyə sahəsində reallaşdırdığı proqramlar arasında uşaqların sağlamlığına çox böyük zərər UNICEF-İN SƏHİYYƏ SAHƏSİNDƏ HƏYATA KEÇİRDİYİ TƏDBİRLƏRİN TARİXİ GÖSTƏRİR Kİ, ÜÇ ONİLLİK ƏVVƏL UŞAQ ÖLÜMLƏRİ ÜZRƏ MÜƏYYƏNLƏŞDİRİLMİŞ HƏDƏF GÖSTƏRİCİLƏRƏ NAİL OLMAQ MÜMKÜNDÜR. B Ü T Ü N U Ş A Q L A R A Ü M İ D B Ə X Ş E D Ə K 3 3 U N I C E F @ 7 0 : 1 9 4 6 − 2 0 1 6 Uşağına peroral üsulla poliomielit əleyhinə vaksin verən bir Cənub-qərbi Asiyalı ananın əks etdirildiyi plakat (1991). © UNICEF/UNI29914/DAVEY Yüklə 2,58 Mb. Dostları ilə paylaş:
|