Daha güclü, daha etibarlı bir bp qururuq
Yüklə 0,93 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- BP tərəfindən Azərbaycanda suya atılmış qazma şlamları
37 Qazma şlamları Su əsaslı qazma şlamları (quyu qazma işləri nəticəsində formalaşan dağılmış süxurun və qazma məhlullarının qarışığı) toksik olmadığından Xəzər dənizinə atılır. Tərkibində sintetik əsaslı qazma məhlulu (SiQM) olan potensial toksikliyə malik qazma şlamları isə ya dənizdə uyğun geoloji formasiyalara vurulur, ya da emal və utilizasiya olunmaq üçün sahilə daşınır. Qazma şlamlarının dənizdə laya vurulması Azəri və Dərinsulu Günəşli platformalarından çıxan qazma şlamlarına müntəzəm tətbiq olunur. Çıraq, Şahdəniz və mobil dəniz qazma qurğularındakı qazma şlamlarını laya vurmaq mümkün olmadığından, onlar təmizlənmək, regenerasiya olunmaq (tərkibindəki baza yağı regenerasiya edilərək istifadə oluna bilər) və ləğv edilmək üçün müntəzəm olaraq sahilə daşınır. a
2012-ci ildə Azərbaycanda BP tərəfindən 32 920 ton qazma şlamı və onunla əlaqədar mayelər (SuQM, yəni su əsaslı qazma məhlulu) Xəzər dənizinə atılıb. Bu atılmalar Azəri-Çıraq-Dərinsulu Günəşli üzrə hasilatın pay bölgüsü haqqında sazişə uyğun olub. 2011-ci ilə nisbətən atılmalarda qeydə alınan ikiqat artım əsasən İstiqlal qazma qurğusu tərəfindən Şahdəniz Mərhələ 2 üzrə aparılan qazma işləri ilə bağlı olub. 2012-ci ildə Azəri və Dərinsulu Günəşli platformalarından ümumilikdə 68 254 ton tullantı laya vuruldu ki, bu da 2011-ci ilə nisbətən 6% azalmadır. Tullantıların idarə edilməsi 2012-ci ildə Azərbaycandakı əməliyyatlarımız zamanı cəmi 138 367 ton bərk və maye tullantı formalaşıb ki, bunun 118 435 tonu təhlükəli tullantılar (o cümlədən çirkab sular) və 19 932 tonu təhlükəsiz tullantılar olub. Bu, 2011-ci ilə nisbətən təhlükəli tullantıların həcmində 28% artım təşkil edir və əsasən artmış qazma işləri ilə bağlıdır. 2011-ci ilə nisbətən təhlükəsiz tullantıların həcmində isə 89% artım olub və bu, əsasən yeni layihələrin (məsələn, Şahdəniz Mərhələ 2 və s.) başlanması ilə bağlıdır. Təhlükəsiz tullantıların müəyyən hissəsi (5 793 ton – 29%) və bəzi təhlükəli tullantılar (3 923 ton – 3,3%) yerli şirkətlər tərəfindən təkrar emal edilib və ya yenidən istifadə olunub. Tullantıların qalan hissəsi tullantıların utilizasiyası üzrə BP-nin təsdiq etdiyi podratçılar tərəfindən müvafiq təsdiq edilmiş metodlar və marşrutlardan istifadə etməklə təmizlənib və ya utilizə edilib, tənzimləyici orqan tərəfindən təsdiqlənmiş Sumqayıtdakı təhlükəsiz tullantılar poliqonuna və ya hazırda yeri razılaşdırılan müvafiq təhlükəli tullantı poliqonuna daşınmasına a Çırağın qazma şlamlarını (tərkibində sintetik əsaslı qazma məhlulları olan) Xəzər dənizinə atmaq üçün qanuni icazəsi var, lakin bu platforma 2012-ci ildə qazma işləri aparmayıb. b Qazma şlamları və lay sularının filtrasiyasından yaranan tullantılar daxildir. c Şirkət xaricində utilizasiya edilən təmizlənməmiş çirkab suları daxil deyil. d Bu, ərazisində çirkab sularının emalı qurğusu (ÇSEQ) olmayan və ya çirkab suları təmizləmək üçün kifayət qədər həcmə malik olmayan qurğulardan gətirilən bütün çirkab sularını əks etdirir – buna görə də çirkab suları şəhər ÇSEQ-inə göndərilir. e 2011-ci ilin davamlı inkişaf haqqında hesabatında qeyd edilmiş 260 667 tonun əvəzinə. Bu rəqəmə yalnız təmizlənmək məqsədilə şəhər ÇSEQ-lərinə daşınan çirkab suları daxildir. Tullantıların idarə olunması BP tərəfindən Azərbaycanda suya atılmış qazma şlamları (ton)
Yataq / qurğu SuQM-li qazma şlamları SiQM-li qazma şlamları Qazma şlamlarının cəmi Mərkəzi Azəri 10 452 0
Qərbi Azəri 1 078
0 1 078
Şərqi Azəri 74 0 74 Çıraq, Dərinsulu Günəşli və Şahdəniz 0 0
Dədə Qorqud qazma qurğusu 3 756
0 3 756
İstiqlal qazma qurğusu 17 560
0 17 560
Cəmi 32 920 0 32 920 BP-nin Azərbaycanda tullantı həcmləri (ton)
2011 2012 Təhlükəli tullantılar (çirkab suları istisna olmaqla) b 40 672
73 001 c Təhlükəsiz tullantılar 10 533
Lay suyu
1 632 353 2 617 897 Təmizlənməmiş çirkab suları d 51 762
e 45 434 Əməliyyatlarımızda tullantıların meydana gəlməsini aradan qaldırmağa, onları azaltmağa və təkrar istifadə etməyə, tullantıların idarə edilməsində bütün layihə dövrünü əhatə edən yanaşmanı tətbiq etməyə çalışırıq. Qaradağ rayonunda sənaye tullantılarının utilizasiyası sahəsi. Ətraf mühit BP Azərbaycanda. Davamlı inkişaf haqqında hesabat 2012
38 qədər Sərəncədəki təhlükəli tullantıların idarə edilməsi obyektinə (TTİEO) göndərilib. 2012-ci ildə təhlükəsiz tullantılardan əlavə 4 080 ton qazma şlamı təhlükəsiz tullantılar poliqonunda basdırılıb. Dənizdən gələn təxminən 35 611 ton qazma şlamı Sərəncə TTİEO-da dolayı termal desorbsiya prosesindən istifadə etməklə emal olundu və proses nəticəsində təkrar istifadəyə yararlı 3 751 ton regenerasiya olunmuş baza yağı və sonradan yuxarıda qeyd edildiyi kimi, Sərəncə TTİEO-ya göndərilmiş əsasən təhlükəli bərk tullantılar əldə olundu. Çirkab suları Biz suyu texnoloji proseslərimizdə necə istifadə etdiyimizə və çirkab sularını necə emal etdiyimizə təsir göstərəcək yeni texnologiyalara mümkün gələcək investisiyaları qiymətləndiririk. 2012-ci ildə biz qurudakı çirkab sularının emalı qurğularımıza təkmilləşdirmələr etməyə davam etdik, o cümlədən Səngəçal terminalında daha bir (yeddinci) bioreaktoru istismara verdik. 2012-ci ilin avqust ayında Səngəçal terminalında insan sağlamlığına fəsadların olmamasını təmin etmək üçün tələb olunan ehtiyat tədbirləri həyata keçirilərək, uyğun təmizlik standartlarına cavab verməsi yoxlandıqdan sonra təmizlənmiş çirkab suları terminal ərazisi ətrafında dekorativ bitkilərin suvarılmasında təkrar istifadə olunmağa başlandı. İxrac boru kəmərlərində sahədəki ÇSEQ-lərin əksəriyyəti il ərzində səmərəli və etibarlı şəkildə fəaliyyət göstərdi – ilk yağıntıdan dərhal sonra yekun biotəmizləmə nohurlarından götürülən nümunələrdə aşkar edilmiş bağırsaq çöpü bakteriyalarının yüksək səviyyələri (müvafiq standartlardan yüksək) ilə bağlı araşdırma davam edir. ÇSEQ-dən biotəmizləmə nohurlarına daxil olan suyun nümunələrində bağırsaq çöpü bakteriyalarının səviyyəsi yüksək olmadığına görə, emal qurğusunun layihəyə uyğun işlədiyi hesab olunur. Təchizat gəmiləri və dəniz qurğularından çirkab sularının vakuum nasoslu avtosisternlərlə toplanması və Hövsan şəhər ÇSEQ-də utilizasiya edilmək üçün sahədən kənara daşınması davam etdirilib. 2012-ci ildə bütün obyektlərdən şəhər ÇSEQ-ə emal edilmək üçün göndərilən təmizlənməmiş çirkab suları 12% azalıb. Bunun əsas səbəbi Səngəçaldakı qurğuların təkmilləşdirilməsi olub. Dənizdə göstəricilər, məsələn, Çıraq platformasında asılı bərk hissəciklərin ümumi miqdarı (ABHÜM) və oksigenə bioloji tələbat (OBT5), habelə Şahdəniz platformasında ABHÜM, bağırsaq çöpü bakteriyaları və OBT5 səviyyələri bəzi hallarda təmizlənməmiş çirkab sularının atılması standartlarından artıq olub. 2011-ci ildə dənizdə qeydə alınmış 17 ÇSEQ dayanması ilə müqayisədə 2012-ci ildə 44 belə hal qeydə alınıb. Nəticədə, Xəzər dənizinə 386 430 litr təmizlənməmiş məişət-təsərrüfat çirkab suları axıdılıb. Bu artımı aradan qaldırmaq üçün BP Azərbaycanda mövcud ÇSEQ qurğularının membran bioreaktorlu texnologiya ilə işləyən yeni ÇSEQ qurğuları ilə əvəz olunması proqramına başladı. Bu yeni qurğular aşağı duzluluq səviyyəsinə malik Xəzər dənizi mühitinə daha uyğundur, daha az texniki xidmət tələb edir və nasazlığa daha az meyillidir. Belə yeni qurğunun 2013-cü ilin sonuna/2014-cü ilin əvvəlinə qədər Dərinsulu Günəşlidə istismara veriləcəyi, Azəri platformalarındakı ÇSEQ-lərin isə 2014-cü ildə dəyişdiriləcəyi nəzərdə tutulur. Bu tədbirlər nəticəsində gözlənir ki, ÇSEQ dayanmaları daha az baş verəcək və atılmaya dair texniki şərtlər üzrə istismar göstəriciləri yaxşılaşacaq. Hasil edilmiş lay suyu 2012-ci ildə Səngəçal terminalında neft və qaz axınlarından ümumilikdə 2 617 897 ton lay suyu separasiya edildi – 2 594 467 tonu Azəri-Çıraq- Dərinsulu Günəşli (AÇG) və 23 430 tonu Şahdəniz dəniz sahələrindən. Bu, 2011-ci ildə hasil olunmuş lay sularından 60% çoxdur, proqnozlaşdırılmış lay suyu səviyyəsinə uyğundur və terminala gələn lay suyunda AÇG payının artması ilə əlaqədardır. AÇG-yə aid lay suyu terminalın lay sularının emalı qurğusunda təmizlənərək Azəri platformalarında yenidən laya vurulmaq üçün dənizə qaytarıldı. 2012-ci ildə biz AÇG lay sularının laya geri vurulması həcmini 95,5%-ə (2 476 721 ton) çatdırdıq. 117 746 ton lay suyu Xəzər dənizinə axıdıldı. Lay sularının əksər hissəsi Şərqi Azəri platformasında istiqamətləndirici klapandakı sızmalara görə atılıb. Xəzər dənizinin suyu ilə qarışmış bütün lay suyu atılmaları 40 metrdən çox dərinlikdə sualtı kessonlar vasitəsilə həyata keçirilib. Şahdənizdən gələn lay suyu Səngəçal terminalındakı saxlama hovuzlarında yığılır. Dənizdə ətraf mühit tədqiqatı zamanı nümunələrin toplanması. Ətraf mühit BP Azərbaycanda. Davamlı inkişaf haqqında hesabat 2012 Yüklə 0,93 Mb. Dostları ilə paylaş:
|