Dərs vəsaiti. Bakı, 2012, 325 səh. Rəyçilər: iqtisad elmləri doktoru, prof
Yüklə 2,48 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Göstəricilər Müəssisələr A B C D E I. Balans məlumatlan 1.1. Ehtiyatlar
(195-50 = 145) vəsait çatışmır. Lakin dövriyyədə olan 140,7 min manat sərbəst pul vəsaitləri bu çatışmamazlıqlan demək olar ki, bağlayır və digər məqsədlər üçün istifadə edilə bilməz. MƏSƏLƏ 3.2.5. İlkin verilənlər: Məsələnin həllində məqsəd maliyyə-istismar tələbatının azaldılması imkanlanm axtanb tapmaq, daha doğrusu, ehtiyatlar qalığının və debitor borclanmn azaldılması, habelə kreditor borclanmn artıniması imkanlarını aşkara çıxarmaqdan ibarətdir. Məsələnin həlli: Bu zaman cari aktivlər və cari öhdəliklərin aşağıda göstərilən elementlərinin tərkibini araşdınb qiymətləndirmək lazım gəlir: L Ehtiyatlann tərkibi: 278 min manatdan 47 min manatı lazım olandan artıq, o cümlədən 38 min manatı çətin satılan və likvidli olmayan ehtiyatlar. 2. Debitor borclanmn tərkibi: 187,5 min manatdan 60 min manatı vaxtı keçmiş borclar. 3. Kreditor borclanmn tərkibi: 270,5 min manatdan 51 min manatı vaxtı keçmiş borclar. Fərz edək ki, müəssisə üzrə likvidli olmayan ehtiyatlan satmaq və vaxtı keçmiş debitor bordan ödənilməklə kreditor borclarını ödəmək mümkündr. Bu zaman maliyyə-istismar tələbatı aşağıdakı kimi hesablanacaqdır: 55 Mi = E - E ı + Di,-D,,-Ki,-^K,^b= 278-38+ 187,5- -60-270,5 + 51 = 148 min manat Deməli, müəssisə üçün ən yaxşı halda onun maliyyə-istismar tələbatı 148 min manatdan aşağı ola bilməz. Bu zaman dövriyyədə olan sərbəst pul vəsaitləri cəmisi 42,7 min manat [140,7-(148-50)-42,7] təşkil edəcəkdir. MƏSƏLƏ 3.2.6. tikin verilənlər: Məsələnin həllində məqsəd maliyyə-istismar tələbatı göstəricisini formalaşdıran amilləri qiymətləndirməkdən ibarətdir. Məsələni həll etmək üçün ilkin məlumatlar aşağıdakı cədvəldə verilmişdir. Cədvəl 3.1 Maliyyə-istismar tələbatı göstəriciləri Göstəricilər Müəssisələr A B C D E I. Balans məlumatlan 1.1. Ehtiyatlar 300 300 300 300 300 1.2. Debitor bordan 250 250 250 250 250 1.3. Kreditor bordan 400 400 400 400 400 II. Əlavə informasiyalar 2.1. Zəruri ehtiyatlar 200 100 300 400 150 2.2. Vaxtı keçmiş debitor bordan 200 - 100 — 150 2.3. Vaxtı keçmiş kreditor bordan 100 - 200 — 300 m. Maliyyə-istismar tələbatı 3.1. Balans məlumatlanha görə (sət. 1.1+sət. 1.2- sət. 1.3) 150 150 150 150 150 3.2. Balans qalığı vəziyyətinə görə (sət.2.1+set. l .2-sət.2.2-sət. 1.3+sət.2.3) -50 -50 250 250 150 56 Cədvəl məlumatlannın təhlili göstərir ki, balans məlumatlanna görə hesablanmış maliyyə-istismar tələbatı göstəricisi bütün müəssisələr üzrə eynidir. Bu şəraitdə belə bir suala cavab vermək tələb olunur. Doğrudanmı bütün müəssisələrdə xüsusi dövriyyə vəsaitlərinə olan real tələbat 150 min manata bərabərdir? Cavab : 1. Əgər A müəssisəsi vaxtı keçmiş debitor borclannı geri ala bilirsə, bunun hesabına iki dəfə az məbləğə malik olan kreditor borclannı ödəyə bilirsə, bu zaman müəssisəyə ehtiyat fondu yaratmaq üçün əlavə xüsusi dövriyyə vəsaitləri lazım gəlmir. Çünki müqavilə və ödəmə şərtlərinə uyğun olaraq kreditor bordan müəssisəyə lazım olan cari aktivlərin dəyərinə nisbətən 50 min manat çoxdur. 2. Maliyyə-istismar tələbatı göstəricisinin səviyyəsi A\ Q B müəssisəsi üzrə eynidir. Lakin B müəssisəsində vaxtı keçmiş debitor və kreditor borclannm olmadığı bir şəraitdə maliyyə-istismar tələbatı göstəricisinin dəqiqləşdirilmiş səviyyəsi mənfi olmuşdur. Ona görə də bu göstəricinin real səviyyəsi balans ehtiyatlan hesabına dəqiqləşdirilməlidir. 3. C müəssisəsində maliyyə-istismar tələbatının qiymətləndirilmiş məbləği balans məlumatlanna görə hesablanmış göstəricidən çoxdur. Bunun yeganə səbəbi yalnız ondan ibarətdir ki, vaxtı keçmiş debitor borclarının tam ödənilməsi şəraitində bu məbləğ vaxtı keçmiş 57 kreditor borclarının ləğv edilməsi üçün kifayət etmir. Çatışmayan 100 min manat şəxsi maliyyələşdirmə mənbəyinin artıniması hesabına təmin edilməlidir. Ona görə də müəssisəyə 100 min manat əlavə xüsusi dövriyyə vəsaitləri lazımdır. 4. D müəssisəsi üzrə maliyyə-istismar tələbatının balans və dəqiqləşdirilmiş məbləğləri C müəssisəsi üzrə olan göstəricilərin səviyyəsi ile üst-üstə düşür. Lakin D müəssisəsi davamlı fəaliyyət göstərməsi üçün lazımi ehtiyatlarla 100 min manat təmin edilməmişdir. 5. E müəssisəsində maliyyə-istismar tələbatının hər iki göstəricisi eyni səviyyədədir. Lakin onun konkret maliyyə mahiyyəti fərqlidir. Müəssisədə artıq ehtiyatlar vaxtı keçmiş kreditor borclannın vaxtı keçmiş debitor borclarının nisbətən iki dəfə çox olması hesabına formalaşmışdır. Debitor və kreditorlann vaxtı keçmiş borclannın nisbətində hər hansı bir dəyişikliyin baş verməsi balans ehtiyatlannın maliyyələşdirmə mənbəyinin çatışmaniası problemini yarada bilər. Zəruri ehtiyatları maliyyələşdirmək üçün müəssisəyə 150 min manat şəxsi dövriyyə vəsaitləri lazımdır. MƏSƏLƏ 3.2.7. İlkin verilənlər: Məsələni həll etməkdə məqsəd debitor borclannın dövretməsinin kreditor borclarına nisbətən daha yavaş dövretməsi şəraitində əlavə maliyyələşdirmə mənbələrinin cəlb edilməsi üsullannın seçilməsindən ibarətdir. 58 Yüklə 2,48 Mb. Dostları ilə paylaş:
|