Qeyri-fəal danıĢıq üzvləri isə bunlardır: diĢlər,
yuvaqlar, ön damaq, nəfəs borusu və ağciyərlər.
Qırtlaq, udlaq boĢluğu, ağız boĢluğu və çənələr
avazlayan üzvlərdir.
DANIġIQ SƏSLƏRĠ
Fizikadan bilirik ki, hər cür səsin yaranması üçün
iki cismin bir-birinə toxunması lazımdır.
Bu həm
akustik, həm də ictımai- fonetik səslərə aiddir. DanıĢıq
səsi dedikdə nitq üzvlərinin fəaliyyəti nəticəsində
meydana gələn hər hansı bir mənanın yaradılmasında
iĢtirak edən, ictimai mahiyyət daĢıyan
səslər nəzərdə
tutulur. Adi danıĢıq prosesində adam müxtəlif və çoxlu
səs tələffüz edir. Bu səslərin hamısı dil üçün eyni
əhəmiyyətə malik deyil. Bu,
səslərin özünün bir dildə
müxtəlif olmasından baĢqa, müxtəlif dillərdə də müxtəlif
cür olur. Məsələn,
z
səsim götürək
– zalim
.
Azərbaycan,
Zeynəb
sözlərinin tərkibində bu səslər müxtəlif
vəziyyətlərdə olduğundan müxtəlif cür səslənir Səslərin
bu xüsusiyyəti ərəb əlifbasında nəzərə alındığı halda,
Azərbaycan, rus və baĢqa dillərdə nəzərə alınmır.
Xüsusila samit səslərin müxtəlif
dildə ifadəsi müxtəlif
olur. Məsələn,
ç, ş, q, b
vo s. səslər hər dilin səs və
səslənmə sistemindən asılı olaraq
müxtəlif cür tələffüz
edilir. Ġndi artıq bunları sübut etmək üçün çətinlik
çəkmək lazım gəlmir.
Fonolaboratoriyada səslərin
akustik keyfiyyətlərini çox asan müəyyənləĢdirmək olar.
Dostları ilə paylaş: 
