Dərslik Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin 24. 07. 2014-cü il tarixli 842 nömrəli əmri ilə təsdiq
Yüklə 0,71 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Öyrəndiklərinizi tətbiq edin.
- Öyrəndiklərinizi yoxlayın. Mövzunu necə mənimsədi- yinizi müəyyən etməyə imkan verəcəkdir. Nə öyrəndiniz.
6 DƏRSLİYİNİZLƏ TANIŞ OLUN! 1. İlk coğrafi biliklərin toplanması 2. Yeni dünyanın kəşfi 3. Avstraliya və Antarktidanın kəşfi 4. Debat dərs. Yeni materiklərin kəşfi nə verdi? 5. Coğrafiya elmi müasir dövrdə · Ümumiləşdirici tapşırıqlar 7–18 YER HAQQINDA BİLİKLƏRİN İNKİŞAFI 1 1 M . Mövzu maraqlı situasiya, hadisə və faktların təsviri ilə başlayır və suallarla yekunlaşır. Bu suallar öyrənəcəyiniz mövzu haqqında düşünməyə kömək edəcək. araqoyatma Fəaliyyət. Təcrübə və təd- qiqatlar aparmaq, hadisələr arasında əlaqələri müəy- yən etmək bacarıqlarını for- malaşdırır. İzahlar. Fəaliyyət zamanı yaranan sualların cavabları və dərsin əsas məzmunu ilə tanış olacaqsınız. Öyrəndiklərinizi tətbiq edin. Yeni biliklərinizi tətbiq edəcəksiniz. Bu, maraqlıdır. Mövzuya aid maraqlı məlumat və tarixi faktlar verilir. Yada salın. Aşağı siniflər- də keçilən mövzuya istinad edilir. Açar sözlər. Mövzuya aid öyrənəcəyiniz əsas anlayış- lardır. 1 Öyrəndiklərinizi yoxlayın. Mövzunu necə mənimsədi- yinizi müəyyən etməyə imkan verəcəkdir. Nə öyrəndiniz. A sözləri buraxılmış yerlərə əlavə etməklə mövzunun qısa xülasəsini tərtib edə- cəksiniz. çar 8 9 Dərsdən sonra. Qazan- dığınız biliklərin gündəlik həyatınıza tətbiqi və alınan nəticələri təqdim etmək üçün nəzərdə tutulub. 10 Ümumiləşdirici tapşırıqlar. Hər fəslin sonundakı sual və tapşırıqlar öyrəndiklərinizi ümumiləşdirmək imkanı verəcəkdir. 11 2 5 4 6 3 7 AÇAR SÖZLÄR Səyahət Coğrafiya elmi Xəritə İnsanlar ən qədim zamanlardan ətraf təbiəti öyrənməyə çalışmışlar. Onlar bu bilikləri müxtəlif yollarla gələcək nəsillərə ötürmüşlər. · ədimdə insanlar hansı biliklərə malik idilər? · Onlar bu bilikləri necə əldə edirdilər? Q 1. İLK COĞRAFİ BİLİKLƏRİN TOPLANMASI 9 8 Minilliklər ərzində insanlar təbiətdə məskunlaşaraq, onu öyrənməyə və tədqiq etməyə nail olmuşlar. Q ədim ovçular heyvan sürülərini izləməklə, əkinçilər yeni əkin sahələri əldə etməklə, maldarlar isə otlaq sahələrini genişləndirməklə yeni ərazilər mənimsəmişlər. Digər ərazilərə maraq onların tələbatlarından irəli gəlirdi. Yeni məhsuldar torpaq sahələri və təbii sərvətlərin əldə edilməsinə, digər ölkələrlə ticarət əlaqələrinin qurulmasına və s. ehtiyaclar artırdı. İnsanlar istiqamətləri təyin etməyi öyrənir və ondan istifadə edərək daha uzaq səfərlərə çıxırdılar. Səyahətlər zamanı insanlar əldə etdikləri məlumatları tikililərin, müxtəlif əşyaların üzərində simvol və işarələrlə göstərmişlər. Bəzi biliklər isə əfsanə və nağıllar vasitəsi ilə müasir dövrə gəlib çatmışdır. Yazı meydana gəldikdən sonra coğrafi biliklərin ötürülməsi kitablar və sadə xəritələrin köməyi ilə mümkün olmuşdur. Qədim Çin, Hindistan, Misir, Yunanıstan və digər ərazilərdə yaşayan xalq- ların coğrafi biliklərin inkişafında xidmətləri böyük olmuşdur. Məsələn, eramızdan əvvəl Çində kompasdan istifadə edilməsi haqqında məlumatlar var. Yer haqqında ilkin biliklər toplanaraq, tədricən coğrafiya elminin yaran- masına və inkişafına səbəb olmuşdur. Öyrändìklärìnìzì tätbìq edìn Müxtəlif dövrlərə aid olan xəritələri müqayisə edin. Coğrafi obyektlərin təsvirindəki dəyişikliyi izah edin. Nä öyrändìnìz İlk coğrafi biliklər __ inkişafına səbəb olmuşdur. İnsanlar yeni ərazilər mənimsəmək üçün __ edirdilər. Əldə olunan biliklər əsasında __ tərtib olunurdu. Öyrändìklärìnìzì yoxlayın 1. Йер щаггында илкин биликлярин toplanmasının инсанлара щансы мягсядlər üçün la- zım olduğunu izah edin. 2. Məntiqi ardıcıllığı müəyyən edin. Mənimsəmə və öyrənmə A. Biliklərin toplanması B. ələbat C. Elmin inkişafı D. T Coğrafi biliklərin toplanması və ötürülməsi yollarının tarixi ardıcıllığını müəyyən edin. Müzakirə edək: 1. Yer haqqında biliklərdən insanlar nə məqsədlə istifadə edirdilər? 2. İlkin coğrafi biliklər müasir dövrə necə gəlib çatmışdır? Fäaliyy t ä Fäaliyy t ä 1 2 3 4 5 AÇAR SÖZLÄR Səyahət Coğrafiya elmi Xəritə İnsanlar ən qədim zamanlardan ətraf təbiəti öyrənməyə çalışmışlar. Onlar bu bilikləri müxtəlif yollarla gələcək nəsillərə ötürmüşlər. · ədimdə insanlar hansı biliklərə malik idilər? · Onlar bu bilikləri necə əldə edirdilər? Q 1. İLK COĞRAFİ BİLİKLƏRİN TOPLANMASI 9 8 Minilliklər ərzində insanlar təbiətdə məskunlaşaraq, onu öyrənməyə və tədqiq etməyə nail olmuşlar. Q ədim ovçular heyvan sürülərini izləməklə, əkinçilər yeni əkin sahələri əldə etməklə, maldarlar isə otlaq sahələrini genişləndirməklə yeni ərazilər mənimsəmişlər. Digər ərazilərə maraq onların tələbatlarından irəli gəlirdi. Yeni məhsuldar torpaq sahələri və təbii sərvətlərin əldə edilməsinə, digər ölkələrlə ticarət əlaqələrinin qurulmasına və s. ehtiyaclar artırdı. İnsanlar istiqamətləri təyin etməyi öyrənir və ondan istifadə edərək daha uzaq səfərlərə çıxırdılar. Səyahətlər zamanı insanlar əldə etdikləri məlumatları tikililərin, müxtəlif əşyaların üzərində simvol və işarələrlə göstərmişlər. Bəzi biliklər isə əfsanə və nağıllar vasitəsi ilə müasir dövrə gəlib çatmışdır. Yazı meydana gəldikdən sonra coğrafi biliklərin ötürülməsi kitablar və sadə xəritələrin köməyi ilə mümkün olmuşdur. Qədim Çin, Hindistan, Misir, Yunanıstan və digər ərazilərdə yaşayan xalq- ların coğrafi biliklərin inkişafında xidmətləri böyük olmuşdur. Məsələn, eramızdan əvvəl Çində kompasdan istifadə edilməsi haqqında məlumatlar var. Yer haqqında ilkin biliklər toplanaraq, tədricən coğrafiya elminin yaran- masına və inkişafına səbəb olmuşdur. Öyrändìklärìnìzì tätbìq edìn Müxtəlif dövrlərə aid olan xəritələri müqayisə edin. Coğrafi obyektlərin təsvirindəki dəyişikliyi izah edin. Nä öyrändìnìz İlk coğrafi biliklər __ inkişafına səbəb olmuşdur. İnsanlar yeni ərazilər mənimsəmək üçün __ edirdilər. Əldə olunan biliklər əsasında __ tərtib olunurdu. Öyrändìklärìnìzì yoxlayın 1. Йер щаггында илкин биликлярин toplanmasının инсанлара щансы мягсядlər üçün la- zım olduğunu izah edin. 2. Məntiqi ardıcıllığı müəyyən edin. Mənimsəmə və öyrənmə A. Biliklərin toplanması B. ələbat C. Elmin inkişafı D. T Coğrafi biliklərin toplanması və ötürülməsi yollarının tarixi ardıcıllığını müəyyən edin. Müzakirə edək: 1. Yer haqqında biliklərdən insanlar nə məqsədlə istifadə edirdilər? 2. İlkin coğrafi biliklər müasir dövrə necə gəlib çatmışdır? Fäaliyy t ä Fäaliyy t ä 1 2 3 4 5 Yüklə 0,71 Mb. Dostları ilə paylaş:
|