Dərslik Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin 24. 07. 2014-cü il tarixli, 842 №-li əmri ilə
Yüklə 3,74 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Elektron kitab
- Çap üçün deyil
- Çap üçün deyil 165 KKİTABIN TARİXİ Söz ehtiyatı
- Düşün və cavab ver
EELEKTRON KİTAB Azərgil yay tətili günlərində Gəncə yə gedəcəkdilər. Bir ay orada qal malı idi lər. Çoxlu kitab oxumağı plan laşdıran Azər əvvəlcədən həmin kitabları seçib yığmışdı. Atası maşının yük yerini açdı. Anası oraya ailənin isti fa də edəcəyi əşyaları yığmağa başladı. Azər kitab la rının hamısını yerləşdirə bilmədi. Yolboyu Azərin fikri götürə bilmədiyi kitabların yanında qalmışdı. Amma nə etmək olar? Axı əşyaları da götür mək vacib idi. Yadına düşdü ki, informatika müəllimləri onlara elektron kitablar dan danışmışdı. Demişdi ki, bəzi saytlarda kitabların hazır elektron variantları olur. Hətta onların nümu nə lərini də nümayiş etdirmişdi. Bu fikir onda bir az toxtaqlıq yaratdı. Çox güman ki, qalacaqları yerdə internet ola caq. Həmin saytlara daxil olub la zım olan kitabları tapa bilsə, əla olar! Elə də oldu. Bilsə idi, gətirdiyi kitabları da evdə qoyar, hamısını saytdan oxuyardı. Azər internetdən tapdığı kitabları kompüterinin yaddaşına yük lədi. Özlüyündə fikirləşdi ki, artıq o, müasir oxucudur. Onun elektron ki tabxanası var. Tətildən sonra Azər, ilk növbədə, informatika müəllimi ilə görüşmək, təəssüratlarını onunla bölüşmək istəyirdi. İnformatika kabinetinin qapısını açanda həmişəki kimi Maqsud müəllimi kompüterin arxasında gördü. Sa lam laşdıqdan sonra cibindən yaddaş kartını çıxarıb müəllimə göstərdi. – Maqsud müəllim, mənim artıq elektron kitabxanam var, – dedi. Maqsud müəllim kartı notbuka taxıb orada yerləşdirilmiş kitabların kata lo qunu nəzərdən keçirdi, deyəsən, şagirdindən razı qaldı: – Afərin , oğlum, sən çox ağıllı bir iş görmüsən! – dedi. – Müasir infor masiya texnologiyaları oxucuların işini yüngülləşdirmək üçün xeyli nailiyyət əldə edib. Son vaxtlaradək “elektron kitab” deyiləndə kompüterdə yığılan kitab nəzərdə tutulurdu. İndi isə “elektron mətni oxuyan qurğu” an layışını da özünə birləşdirib. Elektron kitab, əslində, kitabların elektron formatda saxlanması və oxunması üçün istifadə olunan qurğudur. Xarici görünüşü 1. Elektron kitabxana yaratsa idiniz, ora, ilk növb d , hansı ki - tabları yerl şdir rdiniz? Onların qovluqlar üzr t sni fatını nec t rtib ed rdiniz? 163 KİTABIN TARİXİ Çap üçün deyil kitaba oxşayan bu qurğular internetdən kitab yük lə yib istənilən vaxt istifadə etməyə imkan yaradır. – Onda mən bu kitabları oxumaq üçün ayrıca qurğu da almalıyam, eləmi? – Yox, Azər, sən bu kitabları öz kompüterində də oxuya bilərsən. Amma kompüterdən hər yerdə istifadə edə bilmirsən. Elektron kitablar isə bu im ka nı yaradır. Onlar planşet kompüterlərin inkişafı və ix ti sas laş ması nəticəsində yaranıb. Birekranlı və ikiekranlı olur. Azəri maraq götürdü: – Bəs kitabları bu qurğudan oxumaq gözü çox yormur ki, müəllim? – Elektron kitabların təsvir imkanları müxtəlifdir. Mayekristal ekranlı eki tablar planşetə bənzəsə də, onlar kimi çoxfunksiyalı deyil. Belə ekrandan oxuyarkən gözlər planşetlərdə olduğu kimi çox tez yorulur. Amma elektron kitabların elə tipləri var ki, ekranı gözü yormur. – Bəs bu qurğuların yaddaş imkanı necədir? – Onlar oxucuya böyük bir kitabxananı heç bir çətinlik çəkmədən özü ilə gəzdirməyə imkan verir. Həmçinin elektron kitablarda axtarış aparmaq, mənasını bilmədiyin sözlərin izahını tapmaq və müəy yən dillərə tərcümə etmək də mümkündür. Axtarış prosesi istifa də çinin verdiyi sorğuya əsasən avtomatik olaraq həyata keçirilir. – Onda daha kağız kitablara ehtiyac qalmır ki... – Mən elə deməzdim. Hər zaman köhnə ilə yeni arasında mövqe mü barizəsi gedir. Amma bu mübarizələrin çoxunda tam qələbə heç kimə qismət olmur. Kino və televiziyanın yaranması ilə teatrın tədricən aradan çıxacağı haqqında illərlə gedən mübahisələrin nəticəsi də bunu təsdiq edir. Teatr bu gün də yaşayır, inkişaf edir. Kağız kitabların da öz üstünlükləri var. Məsələn, bədii əsərləri, romanları oxumaq üçün nəfis çap olunmuş kitab la rın yerini heç nə verə bilməz. Amma sorğu ədəbiyyatı – lüğət və ensiklo pediyalar, eləcə də tədris materialları ilə işləyərkən elektron formatın üstünlükləri açıqaşkar hiss olunur. Çoxcildli qalın sorğu kitablarını hər ye rə özünlə daşımaq çətindir. Bundan əlavə, adi lüğətdə və ya ensiklope diyada hər hansı bir sözü axtarmaq da xeyli vaxt aparır. Xüsusi proq ramla yığılmış elektron lüğətdə isə istənilən sözün izahını tapmaq üçün o sözü yazmaq kifayət edir. Eyni zamanda elektron informasiya mate riallarında multimedia imkanlarını – audio və videonu da unutmaq olmaz. Onlar mə lumatın, biliyin daha dərindən qavranılmasına kömək edir. Bir sözlə, Azər, texnoloji yeniliklərlə ayaqlaşmaq, onları mənimsəmək lazım dır. Bunsuz inkişaf mümkün deyil. Hidayәt Fehruzoğlu 164 VVII BÖLMƏ Çap üçün deyil 165 KKİTABIN TARİXİ Söz ehtiyatı 2. “Notbuk”, “yaddaş kartı”, “format”, “multimedia”, “audio” sözl rini kontekst gör izah edin. Düşün və cavab ver 3. Sizc , t dris materiallarının elektron formatda t qdimatının hansı üstünlükl ri ola bil r? 4. Kağız v elektron kitabların bir-biri il müqayis d üstünlükl ri bar d daha n dey bil rsiniz? Dil qaydaları 5. Altından x tt ç kilmiş cüml d modal sözü el d yişin ki, oxucu mü llimin Az rd n tam razı qaldığı q na tin g lsin. 6. Göy r ngl verilmiş sözün hansı nitq hiss si olduğunu mü yy n - l şdirin v sinonimi il v z edin. 7. “Axı şyaları da götürm k vacib idi” cüml sind datı aşağıda ve - rilmiş datlardan hansı il v z ets k, sual cüml si yaranacaq? A) m hz B) ancaq C) m g r D) b li 8. “M n ona demişdim ki, hamını öz arşını il ölçm sin” cüml sind “ki” bağlayıcısı “m n” v zliyind n sonra işl n rs , hansı qramma - tik m na d yişikliyi yaranar? 9. Durğu işar l rini artırıb cüml l ri d ft riniz köçürün. 1. g r inkişaf yoxdursa dem li durğunluq gözl nilir. (Seneka) 2. B li kommersiyada dostluq yoxdur. 3. Axı m n h miş deyirdim ki bu la ideyadır. 4. Bağışlayın vallah m n s hv etmiş m. 5. g r eksperiment baş tutmayıbsa dem li n s qaydasında deyil. 6. Kim ki öyr tm yi bacarır o da idar edir. Cüml l rin qrammatik sasını göst rm kl onları quruluşca nö - vün gör f rql ndirin. Çap üçün deyil Yüklə 3,74 Kb. Dostları ilə paylaş:
|