Dərslik Azərbaycan Respublikası Təhsil
|
Yüklə 2.8 Kb.
|
47 işlərin nəticələrini, ölkənin və xarici dövlətlərin qabaqcıl texniki nailiyyətlərini, proqressiv maşın və avadanlıqlar sisteminin təhlilini, patent sənədlərinin, daxili və xarici bazarın tələblərinin öyrənilməsini nəzərə almaqla texniki tapşırığı işləyib hazırlayır. Texniki tapşırıq konkret məmu- lat və ya onların qrupu (tipölçüləri sırası və ya onun hissə- si) üçün işlənib hazırlana bilər. Konstruksiyaları və təyi- natları ümumi olan məmulatlar qrupu üçün tipli texniki tapşırıq işlənib hazırlana bilər. Texniki tapşırıqda texniki təklifin işlənib hazırlan- ması nəzərdə tutula bilər. Burada texniki həllərin müxtəlif variantlarının təhlilini əsasında texniki tapşırıqda göstəril- məmiş texniki xarakteristikalara və keyfiyyət göstəricilə- rinə sonuncu tələblər müəyyənləşdirilir. Sifarişçi ilə razı- laşdırılmış texniki təklif KSVS-nin tələblərinə uyğun konstruktor sənədlərinin (eskiz, texniki layihə və işçi sə- nədlərinin) işlənib hazırlanmasına kömək edir. Sifarişçi işləyici təşkilatla birlikdə texniki tapşırıqda işləmənin nəticələrinin təhvil verilmə və qəbul qaydalarını təyin edirlər: - hazırlanmış nümunələrin növləri (eksperimental, təcrübi, baş); - sınaqların kateqoriyaları; - nəticələrin qəbul komissiyasında baxılması və ko- missiyanın tərkibi; - qəbula təqdim edilən sənədlər. Texniki tapşırığın təsiri qəbul komissiyasının aktının təsdiq edildiyi gündən qurtarır. İstehsalçı məhsulun istehsala hazırlanmasında və is- tehsalında işləyici təşkilatın iştirakının zəruriliyini təyin edir. Zəruri hallarda onlar birlikdə İTITVS əsasında isteh- 48 salatın texnoloji hazırlanmasına daxil olan sənədləri işlə- yib hazırlayır, məhsulun sınaqlarını aparırlar. İstehsal mər- hələsində həll olunan əsas məsələlər aşağıdakılardır: məh- sulun stabil keyfiyyətinin təmin edilməsi, istismarın (is- tehlakın) nəticələri haqqında daxil olan məlumatların təh- lili, məmulatların təkmilləşdirilməsinin mümkün olan isti- qamətlərinin müəyyənləşdirilməsi, sertifikatlaşdırmaya hazırlıq və servis xidmətinin təşkili üzrə işlərin yerinə ye- tirilməsi. 3.2. Keyfiyyət göstəricilərinin baza göstəriciləri ilə müqayisəli qiymətləndirilməsi Ayrı-ayrı keyfiyyət göstəriciləri ölçülü və ölçüsüz qiymətlərlə ifadə olunur. Vahid göstəricilərin keyfiyyət səviyyəsinin kompleks qiymətləndirilməsi üçün müqayisə edilən növdən istifadə etmək məsləhətdir, belə ki, müxtəlif ölçü vahidləri, məsələn, kiloqram və saniyə, metr və faizi öz aralarında tutuşdurmaq qeyri- mümkündür. Ayrı-ayrı keyfiyyət göstəricilərinin növlərini tutuş- durmaq o zaman mümkündür ki, bunların hər birinin qiy- məti verilsin. Ümumiləşdirilmiş xassələrin göstərici-ləri- nin qiymətləndirilməsi özündə onun xassələrini təşkil edən göstəricilərin cəmləşdirilməsindən ibarət olacaqdır. Başqa sözlə, hər bir xassənin göstəricilərinin faydalılığı yüksək- lik səviyyəsindən «ierarxiya ağacı» xassələrindən asılıdır. «Ölçmə» və «qiymətləndirmə» terminlərini fərqlən- dirmək zəruridir. Ölçmə özlüyündə xassələrin göstəricilə- rin rəqəmlə ifadəsindən ibarətdir, amma qiymətləndirmə - tutuşdurma nəticələri, ölçülən xassə göstəricilərinin etalon göstəricilərlə müqayisəsi və ya bu xassə göstəricilərinə 49 verilən tələblərlə müqayisədən ibarətdir. Əgər xassə göstəricilərinin ölçmə nəticələri alət me- todu ilə təyin edilmiş vahidlərlə ifadə olunursa, onda bu göstəricilərin qiymətləndirilməsi nisbi və ölçüsüz hesab olunur. Ayrı-ayrı keyfiyyət göstəricilərinin qiymətləndi-ril- məsi kvalimetriyanın ən mürəkkəb məsələlərindən biridir. Qeyd etmək lazımdır ki, bu o vaxt icra olunur ki, xassə göstəriciləri alət, hesablama metodu və ya təcrübi- istis- mar yolu ilə ifadə olunsun. Xassə göstəricilərinin orqanoleptik, ekspert və sosio- loji metodla təyini, məlum olduğu kimi, xassələrə qeyri- asılı qiymət verir. Vacib odur ki, qəbul edilmiş qiymət şkalası, keyfiyyəti təşkil edən bütün xassə göstəriciləri üçün vahid olsun. Xassə göstəricilərinin qiymətləndirilməsi proble-mi- nin mürəkkəbliyi onunla bağlıdır ki, qiymətləndirmə mü- vəqqəti xarakter daşıyır. Məsələn, geyim silueti vaxt döv- ründən asılı olaraq ən yüksək qiymətə malik ola bilər, am- ma bir neçə vaxtdan sonra modanın tələblərinə cavab verə bilmir. Qiymətləndirmənin təyini zamanı istehlakçıların tə- ləblərini nəzərə almaq lazımdır. Bütün xassə göstəriciləri- nin mütləq qiymətləndirilməsi üçün bir sistem qəbul et- mək mümkün deyil, belə ki, xassə göstəriciləri və onların qiymətləndirilməsi arasında müxtəlif asılılıq mövcuddur. Hər hansı bir xassənin göstəricilərinin qiymətlən-di- rilməsi üçün analoji məmulatlar, onların dəyişmə inter-va- lını ölçmək lazımdır. Məsələn, saya döşəmələrin müx-təlif tozsoranlarla təmizlənmə dərəcəsi 50% ilə 98% ara-sında dəyişir. 50 Adətən normativ-texniki sənədlərdə xassə göstəri-ci- lərinin aşağı və yuxarı hədləri göstərilir. Buna görə də standart tələblərin öyrənilməsi vacibdir, amma xassə gös- təricilərinin mütləq interval dəyişməsinin təyini qəna- ətbəxş deyildir. Adətən xassə göstəricilərinin mümkün intervalını təyin etmək üçün bircinsli məhsulun geniş tədqiqatı apa- rılır. Xassə göstəricilərinə mütləq qiymət verərkən, eks- pertimental psixologiya-psixofızioloji qanun olan Veber- Fexner qrupunun əsas tələblərini nəzərə almaq lazımdır, bu qanuna görə xassə göstəricilərinin, mütləq qiyməti ilə onların qəbulu arasında tənasüb deyil, loqarifmik asılılıq mövcuddur. Hazırki dövrdə xalq istehlakı mallarının xassələrinin vahid keyfiyyət göstəricilərinə əsasən ekspert metodu va- sitəsilə qiymətləndirilir və malların keyfiyyət səviyyəsinin qiymətləndirilməsi metodu ilə ifadə olunur. Müxtəlif qiy- mət şkalaları qəbul edir, məsələn, 0, 1 , 2 , 3, 4, 0. 3, 4, 5; 10-20 və 40 ballı. Yüngül sənaye məhsulları üzrə mütləq qiymətləndir- mə üçün zərurilik hiss olunur, belə ki, xassə göstəricilərinə görə bu mallar üzrə alət metodu ilə təyin olunan bir key- fiyyət kateqoriyası qradiasiyası mövcuddur. Əgər xassə göstəricilərindən biri qeyri-kafı qiymət alarsa, onda keyfiyyət bütövlükdə qeyri-kafi hesab olunur və kompleks göstəricilərinin təyininə zəruriyyət ön plana keçir. : files -> book book -> Kendi Kendine book -> Qabriel Qarsia Markes "Patriarxın payızı" Roman Latın Amerikasının Nobel mükafatı laureatlı dünyaşöhrətli yazı book -> MahirəNərimanqızı book -> Qarabağ müharibəsi (Qısa tarix) book -> Alfred Besterdən “Qoca” əsəri book -> Orxan Bahadırsoy Pyeslər Orxan Elsevər oğlu Bahadırsoy book -> Orxan bahadirsoy orxan Elsevər oğlu Bahadırsoy book -> İntiharın kölgəsi Dr. Əfzələddin Rəhimli Dostları ilə paylaş: |