Dərslik Azərbaycan Respublikası Təhsil

 
 
167 
 
VIII FƏSİL. KEYFİYYƏT  SAHƏSİNDƏ 
MÜƏSSİSƏ  SİYASƏTI 
 
8.1. Müəssisələrin  keyfiyyət  sahəsində  fəaliyyət 
istiqamətləri 
 
Müəssisənin keyfiyyət sahəsindəki siyasəti onun fəa-
liyyətinin istiqamət və  məqsədlərini təşkil edir. Keyfiyyət 
sahəsindəki  fəaliyyətin  əsas  istiqamətləri  keyfiyyətin 
müəyyən olunması üzrə işlərin inkişaf etdirilməsi yolları-
nın müəssisə rəhbərliyi tərəfindən müəyyən edilməsindən 
ibarətdir, keyfıyyət sahəsində müəssisənin istənilən, yaxud 
ehtimal olunan mövqeləri isə məqsəd rolunu daşıyır. 
Müəssisənin fəaliyyətinin başlıca məqsədi istehlakçı-
ların tələb və gözləmələrini ödəyən məhsul və xidmətlərin 
keyfiyyətinin sabit surətdə təmin edilməsindən ibarətdir. 
Baş  məqsəd  əsasında  keyfiyyətin  aparıcı  xüsusiy-
yətlərinə  aid  olan  funksional  yararlılıq,  təhlükəsizlik  və 
etibarlılıq  kimi  məqsədlər,  istismar  xarakteristikaları  konk-
retləşdirilir.  Konkret  məqsədlərdən  biri  də  aşağı  keyfiy-
yətli  məhsulun buraxılışı nəticəsində  risklərin və  itkilərin 
azaldılmasından  ibarətdir.  Əgər  müəssisədə  formallaşdı-
rılmış ümumi məqsədlər yoxdursa, bu da ona gətirib çıxa-
rır ki, hər bir bölmə öz məqsədlərinə xidmət edir, ümumi 
məqsədləri öz anladığı kimi şərh edir. 
Keyfiyyət  sahəsində  şüar  (çağırış,  deviz)  müəssi-sə-
nin siyasətinin konsentrasiya olunmuş ifadəsidir. O, təkcə 
müəssisənin  keyfiyyətə  qarşı  konseptual  münasi-bətini 
qeydə almır, həm də işçilərin həvəsləndirilməsi siyasətinə 
müəyyən  istiqamət  verir.  Demək  olar  ki,  şüar  (çağırış) 

---

 
 
168 
 
müəssisənin bütün heyətindən ötrü daxili vəziyyətin əsası 
kimi  irəli  çıxır.  Bununla  birlikdə  şüar  eyni  zamanda  həm 
də istehlakçılara, tədarükçülərə, sertifıkatlaşdırma təşkilat-
larına,  ictimaiyyətə  ünvanlanmışdır.  Şüardan  üz  döndər-
mək  firmanın  nüfuzunun,  simasının  itməsinə  səbəb  olur. 
Şüardan  lazımi  səmərənin  əldə  edilməsindən  ötəri  o,  də-
qiq, anlaşıqlı, lakonik və təsirli olmalıdır. 
Keyfiyyət sahəsində müəssisənin siyasəti bəyannamə 
kimi sənədləşdirilir və müəssisənin rəhbəri tərəfindən im-
zalanır.  Müəssisənin  siyasəti  rəhbərliyin  öhdəliyi  kimi 
müəssisənin hər bir işçisinin nəzərinə çatdırılmalıdır. 
-
 
Siyasətin  müddəalarının  kollektivlərin,  funksional 
və istehsal bölmələrinin müşavirələrində müzakirə edilməsi. 
-
 
Keyfiyyət  üzrə  təhsilin  gedişində  siyasətin  mahiy-
yətinin şərh (izah) olunması. 
-
 
İşə  qəbul  zamanı  yeni  işçinin  siyasətlə  tanış  edil-
məsi. 
-
 
Kütləvi  informasiya  vasitələrində,  xidməti  binalar-
da və s. əyani təşviqat. 
Keyfiyyət siyasətinə nəzarət və həmin siyasətin təh-
lili müəssisə rəhbərliyinə həvalə olunur. Əgər lazım gələr-
sə,  keyfiyyət  sahəsində  rəhbərlərin  fəaliyyətinə  ümumi 
qiymət  verilməsindən  ötəri  siyasətin  ayrı-ayrı  müddəaları 
təshih  edilir,  bu  zaman  keyfiyyət  üzrə  Avropa  mükafatı 
tərəfindən müəyyən olunan meyarlardan istifadə oluna bilər: 
  1)  TQM  metodunun  tətbiqi  yolu,  üzrə  müəssisənin 
hərəkatında rəhbərlərin bilavasitə iştirakı; 
2)  keyfiyyət  mədəniyyətinin  səviyyəsinə  rəhbərlərin 
təsiri; 

---

 
 
169 
 
  3)  ayrı-ayrı  icraçıların  və  qrupların  səylərinin  və 
müvəffəqiyyətlərinin rəhbərlər tərəfindən vaxtında təsdiq-
lənməsi və qiymətləndirilməsi; 
  4) müvafiq ehtiyatlarla təmin etmək və kömək gös-
tərmək yolu ilə keyfiyyət sahəsindəki fəaliyyətin rəhbərlik 
tərəfindən dəstəklənməsi; 
  5) rəhbərlərin sifarişçilər və tədarükçülərlə qarşılıq-
lı əlaqələri; 
  6) keyfiyyətin inzibati qaydada idarə olunması üzrə 
fəaliyyətin inkişafında rəhbərlərin iştirakı. 
Keyfiyyət  sahəsində  siyasətin  və  strategiyanın  qiy-
mətləndirilməsinin meyarları: 
-
 
müəssisənin  siyasət  strategiyasında  TQM-in  meto-
dologiyasından istifadə olunması; 
-
 
siyasət  strategiyasının  işlənib  hazırlanması  zamanı 
keyfiyyətin  təmin  edilməsinə  aid  olan  informasiyanın 
uçotu; 
-
 
biznes  –  planlarda  strategiya  və  siyasətdən  istifadə 
edilməsi; 
-
 
siyasətin və strategiyanın heyətin nəzərinə çatdırıl-
ması; 
-
 
keyfiyyət sisteminin əsasları 
 
8.2. Müəssisənin  məhsul  keyfiyyətinin  
yüksəldilməsi  siyasəti 
 
Müəssisənin  məhsulun  keyfiyyətinin  yüksəldilməsi 
siyasəti və strategiyası ilə yanaşı keyfiyyəti idarəetmə sis-
teminin sənəd təminatı kimi bir vasitənin planlaşdırma sa-
həsində  xüsusi  rolu  var.  Bu  zaman  keyfiyyəti  idarəetmə 

---

 
 
170 
 
sisteminin işlənib hazırlanmasına və tətbiqinə dair texniki 
tapşırıq, habelə sistemin texniki və işçi layihələri əsas plan 
sənədləri hesab edilirlər. 
Texniki  tapşırıqda,  bir  qayda  olaraq,  aşağıdakı  əsas 
bölmələr olur: 
  1.keyfiyyəti idarəetmə sisteminin xüsusiyyətləri; 
  2.işlərin  mərhələləri  və  onların  yerinə  yetirilməsi 
müddətləri; 
3.müəssisədə məhsulun keyfiyyətini idarəetmə siste-
minin işlənib hazırlanmasının və tətbiqinin məqsədi; 
  4.müəssisənin ümumi xarakteristikası; 
  5.keyfiyyəti  idarəetmə  sisteminin  qurulmasının 
prinsipləri 
  6.işlənib hazırlanan sistemə dair müəssisə standart-
ları; 
  7.təşkilat - texniki tədbirlər. 
Sadalanan  bölmələrin  hər  birinin  işlənib  hazırlanan 
məzmununa  və  quruluşuna  qarşı  reqlamentləşdirici  tələb-
lərin əsas normativ və metodik mənbələri aşağıdakılardan 
ibarətdir. 
Birinci  bölmədə  keyfiyyəti  idarəetmənin  yaradılma-
sının başlıca məqsədi adətən aşağıdakı vəzifələr kimi kon-
kretləşdirilir: 
-
 
rəqabət  qabiliyyətliyinə  malik  yeni  məhsul  növlə-
rinin mənimsənilməsi; 
-
 
sertifikatlaşdırılmış  məhsulun  istehsalının  artması 
(ayrı- ayrı növlər və adlar üzrə); 
-
 
buraxılan  məhsulun ayrı-ayrı keyfiyyət göstəricilə-
rinin  (etibarlılığının,  qənaətcilliyinin,  tətbiqinin  təhlükə-
sizliyinin) yaxşılaşdırılması; 

---