“Bal ayı” kimi bir anlayış yoxdur, belə ki, toyun ertəsi gün adi
iş günüdür, gətirilən hədiyyələr də birgə həyata başlamaq üçün
onlara lazımdı.
Toylardan başqa, qeyd etdiyimiz şənliklər də var. Bunlar
təqvimə hansısa səbəbdən salınmış elə-belə bayramlar deyil.
Uzun müddətdir həsrətlə gözlənilən yağış insanlara şənlik
etməyə səbəb verir. Su həyatın cövhəri olsa da, Somalidə az
tapılır. Səhrada yaşayan köçərilər suya həddən artıq böyük
dəyər verirlər. Hər damlasma çox qiymətli bir daş kimi
yanaşırlar, buna görə mən bu gün də suyu çox sevirəm. Ona,
sadəcə, baxmaq mənə inanılmaz sevinc bəxş edir.
Aylarla sürən quraqlıqdan sonra biz ümidimizi itirməyə
başlayırdıq. Belə quraqlıqlar zamanı hamı bir yerə toplaşır və
yağış arzusuyla Allaha dualar edirdi. Bu dualar bəzən işə
yarayırdı, bəzənsə yox. Bir il yağışlı mövsüm olacağı
gözləndiyi halda, yerə bir damcı da olsun su düşməmişdi.
Heyvanlarımızın yarısı qırılmışdı, qalanlan da susuzluqdan zəif
düşmüşdülər. Anam dedi ki, hamımız toplaşıb yağış yağması
üçün dua edəcəyik. Hamı yığışdı və dua edib, mahnı oxuyaraq,
rəqs edərək özümüzü şən və xoşbəxt göstərməyə çalışdıq.
Ertəsi gün hava tutuldu və yağış yağmağa başladı. Ardınca
həmişə yağarkən qeyd etdiyimiz əsl şənlik başladı. Həmişə
yağış yağarkən paltarlarımızı çıxardaraq yağışın altına qaçar,
suda oynayar, aylar ərzində ilk dəfə çimərdik. Adamlar bunu
ənənəvi rəqslərlə qeyd edərdilər: qadınlar əl çala-çala, həzin
səsləri ilə səhra gecələrinin sakitliyində əks-səda verərək
mahnı oxuyar, kişilərsə bacardıqca hündürə tullanaraq rəqs
edərdilər. Hər kəs yemək gətirərdi və biz təbiətin bu sovqatını
tərifləyə-tərifləyə krallar kimi yeyərdik.
downloaded from KitabYurdu.org
47
Yağışdan sonrakı günlərdə savannalarda qızılı güllər çiçək
açar və otlar yaşıllaşardı. Heyvanlar doyunca yeyər, su içər,
beləcə, bizə də dincəlməyə, təbiətdən zövq almağa şərait
yaradardılar. Biz yağışdan sonra yaranmış göllərə gedər, orada
üzər, çimərdik. Təmiz havada quşlar cəh-cəh vurmağa başlayar
və köçərilərin səhrası cənnətə dönərdi.
4 Amedeo Modigliani - Məşhur italyan heykəltəraşı, əsəri bu
vaxta kimi satılan ən bahalı incəsənət nümunəsi hesab edilir.
5 Xristian dini ayinləri zamanı yandırılan ətirli qətran
4.
QIZLIQDAN QADINLIĞA
Bacım Amanın sünnət yaşı çatmışdı. O, qapısı mənə hələ də
bağlı olan böyüklərin aləminə daxil olurdu deyə bütün kiçik
bacılar kimi, mən də ona həsəd aparır və qısqanırdım. Aman
yeniyetmə idi, sünnət vaxtı üçün gecikmişdi, amma vaxt
anlayışı olmadığından bunun elə bir fərqi yox idi. Ailəmiz
ilboyu Afrikada köç etdiyindən bu qədim ayini həyata keçirən
qaraçı qadını tuta bilmirdik. Atam, axır ki, onu tapdı və böyük
bacılarım Aman və Halemonu sünnət etmək üçün evə gətirdi.
Lakin qaraçı qadın alaçığımıza gələndə Aman su axtarmağa
getdiyindən o təkcə Halemonu sünnət etdi. Aman ərlik yaşma
çatdığından atam getdikcə narahat olmağa başlamışdı, o,
əməlli-başlı “bərkidilməmiş” heç bir evlilik ola bilməzdi.
Somalidə belə bir xalq hikməti var ki, qızlar doğularkən
qıçlarının arasında lazımsız bir hissə ilə doğulurlar və bu, heç
nəyə yaramayan, murdar bir şeydir. Bu hissələr kəsilib
götürülməlidir - klitor, kiçik dodaqlar və böyük dodaqlann çox
hissəsi kəsilir və cinsiyyət orqanının olduğu yerdə tikişdən
sonra yalnız bir çapıq qalır. Lakin bu kəsmə ayininin detalları
sirr olaraq saxlanılır və heç vaxt əvvəlcədən qızlara izah
downloaded from KitabYurdu.org
edilmir. Sadəcə, bilirsən ki, vaxtın çatanda olduqca
əhəmiyyətli bir şey baş verəcək.
Bunun nəticəsi olaraq Somalidəki bütün qızlar səbirsizliklə
qızlıqdan qadınlığa keçmə mərasimini gözləyirlər. Əvvəllər bu
proses qızlar cinsi yetkinlik yaşlanna çatanda baş verirdi,
ayinin müəyyən mənası da var idi ki, qızlar “məhsuldar”
olsunlar və çoxlu uşaq dünyaya gətirə bilsinlər. Lakin zaman
keçdikcə qadın sünnəti azyaşlı qızların da üstündə aparılmağa
başladı. Çox vaxt da bu, qızların öz istəyi ilə həyata keçirilir.
Çünki Qərb dünyasında uşaqlar ad günlərini, Yeni il ərəfəsində
Şaxta babanın gəlişini gözlədikləri kimi, Somalidə də onlar
“böyük vaxt”m çatmasını səbirsizliklə gözləyirlər.
Qaraçı qadının Amanı sünnət etməyə gələcəyini eşidəndə
mən də sünnət olunmaq istədim. Aman pərəstiş etdiyim və
olduqca gözəl böyük bacım idi, o nə istəyirdisə, ona nə
olurdusa, mən də eyni şeyi istəyirdim. “Böyük hadisə”dən bir
gün əvvəl anamın qollarına sarılaraq yalvardım: “Mama,
ikimizi də eyni vaxtda elətdir. Nə olar, Mama, sabah məni də
elətdir!”
Anam məni itələyərək: “Qızcığaz, sən sus”, - dedi. Amma
Aman qətiyyən həvəsli görünmürdü. Onun mızıldandığını
xatırlayıram: “Ümid edirəm, mənim də sonum Halemo kimi
olmayacaq”. Balaca olduğumdan onun nə demək istədiyini
anlamadım, izah etməsini istəyəndə isə o, sadəcə, mövzunu
dəyişdi.
Ertəsi gün səhər tezdən anamla rəfiqəsi Amanı sünnət edən
qadının yanma apardılar. Getmək üçün yenə də yalvarsam da,
anam balacalarla evdə qalmağı tapşırdı. Lakin əvvəl işlətdiyim
gizlənmə üsulundan istifadə edərək kolların arxasında gizlənə-
downloaded from KitabYurdu.org
Dostları ilə paylaş: |