«Dünya ədəbiyyatının görkəmli nümayəndələrinin əsərlərinin Azərbaycan dilində nəşr edilməsi haqqında»
Yüklə 3,25 Mb. Pdf görüntüsü
|
FRANSUAZA SAQAN 96 dən ölüb yerə girməmək üçün o biri gö zümə düşən toz də nə ci yinin qarasına deyinmək məcburiyyətində qal dım. Ge cik miş manevrim o qədər də uğurlu alınmadı və Ko- rio lan tribunada dayandığımız bütün vaxt ərzində həyəcan için də, hətta qorxa-qorxa mənə göz qoymağa başladı; san ki, zədəli ata göz qoyurmuş kimi. Tanışlarımızın yanından ötərək lojalara qalxdıq, orada bi zi böyük sevinclə qarşıladılar. Dostlarımızın büruzə ver- mə məyə çalışdıqları təəccübünə rəğmən bir-iki qaçışı ora- dan izlədik, amma burada daha çox qalmaq cibimizə gö rə deyildi; ona görə ki, beş-on franklıq pul qoyuluşları üçün bu qalereyada kassa yox idi. Düzdür, bu dəfə Qəpik-qu- ruş suzun verdiyi ilk və yeganə qəbz sayəsində sağa-sola pul xərcləyə bilərdik. Dördüncü qaçışdan sonra qızışmış və özündən çıxmış hal da birinci mərtəbəyə endim, müəyyən adamlarla da nı- şıq lar apardım, birdən Sanseverin adında ağ madyanı gör- düm; o dəqiqə də heyran qaldım, özüm də bilmirəm nə üçün. Siyahıda ona 42-yə qarşılıq 1 qoyulmuşdu; pis əla- mət idi; amma yəqin ki, ağılsızlıq tutması içərisində bu ata bö yük pullar qoymaq qərarına gəldim. Əvvəl uduzdum, son ra uddum, sonra yenə uduzdum və iki saat sonra öz ilk maddi durumuma qayıtdım; əslində, bu, adama ağır gə lir; amma əgər tamam-kamal uduzsaydım, bu daha ağır olardı.
Koriolanın başına nə gəldiyindən tamam bixəbər idim: çünki oyunla bağlı heç vaxt şərtləşmirdik. Əgər bi ri miz udu zur duqsa, bu cür hərəkət xəttini düzgün hesab edir- dik, əgər udurduqsa, axmaqlıq. Əvəzində, adətən, iki li
cüt lük lərin yaşadığı məzəmmət, təəssüf, hətta vicdan əza- bı nı be lə yaşamırdıq. Amma bu gün Koriolanla pəncərənin qarşısında rast- laş dıqda bütün təəccübümə rəğmən, ondan mənim hansı ata pul qoymağımla bağlı sual eşitdim; və nə üçünsə San se ve ri nə qoyduğumu eşidəndə üstümə istehza do- lu töh mət lər yağ dırmadı; bir qədər qaşlarını qaldırdı və bi rin ci tri bu naların yanında görüş təyin etdi. Mən pub- li ka yı ğı la na və atları start xəttinə aparana kimi onu ora- da sa kit cə gözləyirdim. 2100 metrə qaçış oldu və start- dan dərhal sonra diktor Sanseverinin liderlik etdiyini elan
BOYUNDURUQ 97 etdi. Bu vaxt mənim ümidlərim, təbii ki, partlamalı idi: ya rı şın əvvəlindən axırına kimi heç bir bərk qaçan atın gücü yetməzdi. Bununla belə, hər kəs kimi mən də göz- lə yirdim; tezliklə, çox tezliklə fit səsi eşitdim, sanki, eş- şə ka rı sı dəstəsi uçurdu; çaparaq sonuncu döngəni keçən atların ayaqlarının tappıltısının uğultusu eşidilirdi. Heç bir şeylə müqayisəyə gəlməyən səs getdikcə daha çox yük- səlir di; kütlə həyəcanlanaraq səs salır, bu səsə züy tu tur- du; getdikcə finişin yanındakı çəmənlikdə daha çox adam toplaşırdı. Bu səs getdikcə sıxlaşır, möhkəmlənir və daha bərk eşidilirdi; sonra ən yüksək nöqtəyə qalxdı – ada ma elə gəlirdi ki, son iki yüz metr sonsuz bir müddətə ye rin- dən tər pənmir. Həmin an kütlə birdən-birə, sanki, sə si ni itir di, atlar isə yerinə mıxlandı. Amma bir an sonra hə rə kət və səs-küy yeni bir qüvvə ilə alışdı və laylara par ça lan dı, bö lün dü: minlərlə boğaz nalların dəlicəsinə tap pıl tı səsini ba tıra bilmədən atların adını bağırırdı; vəhşi dəs tə nin min- lərlə ağızdan çıxan bağırtısı, vəhşicəsinə, dəhşətli həmlə qə dim zamanlar haqqında xatirələri oyadırdı; bu anda de- mək çətin idi ki, kütlə sevincindən, yoxsa dəhşətdən be- lə bağırır. Liderlər sadalanan vaxt cibimdən siqaret çı xart- dım; əvvəlki kimi onların arasında Sanseverin də var idi, amma indi o, favorit olan Paçuli ilə daban-dabana ge dir- di. Melanxolik bir əhvali-ruhiyyə ilə siqaret çəkdim, am- ma diktor mənzərəni dəqiqləşdirdiyi vaxt siqaret bar maq- la rı mın arasından düşdü: «Deyəsən, Sanseverin Paçulinin həm ləsini dəf edəcək!» Bir anlıq gözlərimi yumdum, axmaq bir şəkildə ürə- yim də Allaha yalvardım və görməmişdən əvvəl dəhşətli bir səs-küylə, mahmızların və yüyən ağızlığının şiddətli cin gil ti si, yəhərlərin cırıltısı və jokeylərin boğuq söyüşləri ilə bir likdə yürüşün finişə necə sürətlə yaxınlaşdığını eşit- dim; göz lə rimi açdım və artıq titrəyən bayraq kimi qa baq- da ge dən, tərdən parlayan əzələli atların çılpaq bə dən lə- rinin, geniş açılmış rəngbərəng gödəkcələrin qa sır ğa sını gördüm; bütün dəstə cırıq-cırıq edilən parça sə si ilə ya- nım dan ötüb-keçənə və kütlənin qışqırığı finişin ya nın da alı şa raq sönənə qədər kim isə artıq səsucaldanla ba ğı rır- dı: «San se verina qalib gəldi! Sanseverina favoritdir! San- se ve rin bi rin cidir! Paçuli və Numeinin nəticələri fotofinişlə müəy yən ediləcək!»
FRANSUAZA SAQAN 98 Siqaret mənim italyan mokasinimi yandırırdı, amma mən həyatımın ən gözəl anlarından birini yaşayırdım; bu an o də rəcədə parlaq, təmiz və məmnunluq hissi ilə do- lu idi ki, onun qarşısında yalnız baş əymək olardı. Qa lib gəl dim! Mən bütün aləmə qalib gəldim. Öz qa yı na ta ma, ban ki rə, öz rejissoruma, arvadıma və at ya rış l a rı na! Mənim bəx tim gətirib! Qonşularım məyusluq için də əllərindəki ta lon ları yerə tullayırdılar, mən isə Ko rio la nı uzaqdan gö- rə rək fəryad qopardıb ağuşuna tul lan dım: «Mən ud dum!» «Biz udduq! – o, mənim kü rə yi mə şap pıl dadaraq ba ğır dı, – be lə bir sürprizi heç göz lə məz dim!» – Sən də ona qoymuşdun? – Hə də! Düz beş yüz frank! – Mən isə iki min. Bəs sən Sanseverini necə seçdin? Gülə-gülə bizə qısqanc bir nifrət hissi ilə baxan – adə- tən, ciddi oyunçular bəxti gətirən diletantlara belə nifrət edir lər – bədbəxtlər kütləsinin arasından keçib pəncərəyə yaxın laşdıq. – Hə də, deyəsən, axı ona qoyduğumu sənə de miş- dim?
Koriolan qəhqəhə çəkdi. – Qoçaq, bu gün sənin bütün pul qoyuluşlarını təkrar et dim. Fikirləşdim ki, bütün başına gələnlərdən sonra belə asan lıqla uduza bilməzsən, – o, nəzakətlə gülümsəyib özü nə əmin halda sözünə yekun vurdu. Bu nəzakət mənim heç vecimə də deyildi. İndi San- se ve rin lə bağlı haqq-hesabda artıq 37 – 1-ə qarşı idi. De- mə li, mən 74 min frank udmuşdum! Belə bir şey heç vaxt ba şı ma gəlməmişdi; həm də bu, səbəbsiz deyildi. Mən ha mı nı içməyə dəvət etdim, bütün dünya birdən-birə mə- nim üçün canlanmışdı. Biz uğurumuzdan sərxoş olmuş halda Parisə qayıtdıq. Sve toforun qırmızı işığında Koriolan mənə tərəf çevrildi: – Dünən bankda yeddi milyon frankı atılan sadəlöhv bir adam üçün yetərincə özündənrazı görünürsən. Amma ondan yaxşı heç kim başa düşə bilməzdi ki, nə üçün cıdırda yetmiş dörd min frank udmaq bankda yeddi mil yon pulumun olmasından daha vacibdir. Yüklə 3,25 Mb. Dostları ilə paylaş:
|