Ebedi yol islam kohne indd
Yüklə 4,23 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- MUAMƏLAT Muaməlat
39 N o İP Ə KYOLU N ƏŞ R İYY AT I Həcc Bütün dünya möminləri ilə tək ürək halına gəlinən həcc iba dəti də, geyinilən bəyaz ehramlarla bir mənada sanki kəfən geyin miş kimi hiss edilir. İbrahim əleyhis-salamın təslimiyyətindən his sə dar ola bilməkdir. Həcc və Ümrə Haqqa təslim olmaqla ruhani mə ziyyət və istedadların inkişaf etdirilməsidir. Həcc ibadətində insanların haqq və hüquqlarına diqqət et mə- mək, mənasız işlərlə məşğul olaraq, ruhaniyyət və feyzin qar şısını alacaq davranışlar etmək, bu ibadətdən gələn savabı puç etmək deməkdir. Bütün ibadərlər kimi, həcc və ümrələr də bütün qəlb həs sas- lığı ilə yerinə yetirilməlidir. Belə ki, bu ibadət bəyaz ehramlar içə - risində mələklərin lətafətlərindən hissədar olma cəhdidir. Qa dın- kişi, bütün möminlər təvaf, səy və vəqfə edərkən rə fəs dən, yəni yersiz hərəkətlərdən qorunmalı, davamlı olaraq ayaq la rının ucuna baxaraq, günahlardan, və münaqişələrdən uzaq ol malıdır. Bundan başqa ehramlı ikən ov edilməməli, ovçuya ov gös tə- rilməməli, bir ot, hətta qəsdən bir tük belə qoparılmamalıdır. Eh rama girənlər bəlli bir vaxt bəzi halların qadağan edilməsinə gö rə, şübhəli və haramlardan nə qədər uzaq durmağın zəruri ol duğunun başqa bir təlqinini qəlblərinin dərinliklərində hiss edər lər. Orada, xüsusən də Yaradandan ötrü yaradılanlara şəfqət, mər həmət, nəzakət və xüsusən də qəlb qırmama və inciməmə həs sasiyyətini şüurunda olarlar. Beləcə qəlblər riqqətə gələr, nə zakət və zərifliklə incələşər və İslamın gülər üzünü təmsil edə cək şəklə girər. Buna görə istənilən halda ilahi əmr və qadağalara riayət et- mək şərtdir. Xüsusən də həcc ibadətində. Çünki mal və bədənlə edi lən həcc ibadəti üçün lazım olan maliyyə vəsaiti də halal yolla qa zanılmış olmalıdır. Hədisi-şərifdə, haram pul ilə həccə gedən bir kimsə; “Leb beyk”, dediyi vaxt ona, “Sənə nə lebbeyk, nə də səddeyk. Çün ki sənin
edilir.
(Heysəmi, III, 209-210) Bu baxımdan həcc ibadətini yerinə yetirəcək kimsələr, hər şey- dən əvvəl bu mənəvi danlağa məruz qalmaqdan ehtiyat et mə lidirlər. Ta ki, onun özünə və ruhuna uyğun bir həcc nəsib ol sun. Mədhnamə
40 Əbədi Yol Xəritəsi İSLAM N t
Ə KYOLU N ƏŞ R İYY AT I Mövlana həzrətləri, istər həcc, istər namaz, istərsə də digər iba- dətləri onların öz ruhlarına uyğun bir şəkildə yerinə yetirməyə yol göstərəcək bir nəzər nöqtəsi ilə, məsələnin mahiyyətini bu hik mətli cümlə ilə xülasə edir:
Çünki məsələnin mahiyyətini, əslini və ruhunu unudaraq köl- gəsi ilə məşğul olmaq, hər baxımdan boş bir axmaqlıqdır. İba dətləri ruhaniyətindən uzaq, qafilanə yerinə yetirib keçmək və on ların qəlbi yönünə nüfuz edə bilməmək, onlardan gözlənilən fay da və bərəkətin hədər edilməsinə səbəb olar. Geriyə sadəcə tə əs süfverici bir yorğunluq qalar. Bu səbəblə mömin, etdiyi ibadətləri də ehsan şüuru ilə, yəni Al lahı görürmüşcəsinə bir qəlb həssasiyyəti ilə etina göstərərək ən gözəl şəkildə yerinə yetirməyə çalışmalıdır. Unudulmamalıdır ki, hazırda yaşadığımız maddi aləm fa nidir. Həqiqi həyat olan axirətə nəzərən, dünya bir kölgələr alə mi, xəyal və röya diyarıdır. Dünya həyatında yaşanacaq olan qul luqda da, sırf zahirdə qalmaq, işin əsl mahiyyətini qavraya bil məmək, təqliddən təhqiqə keçə bilməmək, insanı arzu edilən mən zilbaşına vasil olmaqdan yayındırar. Bu eyni ilə, qoz yemək istəyən birisinin, qabığı qıraraq onun içi- ni açmağa məcbur olmasına bənzəyir. Haqqın razılığını qazana bil- mək üçün də, bəndəliyin sırf zahiri yönü ilə kifayətlənməmək, onun ruhuna da nüfuz edə bilmək şərtdir. Bütün ibadətlər qəlb və bədən ahəngi içərisində yerinə ye ti rildiyi təqdirdə məna ifadə edər. çünki belə olan təqdirdə qəlbə də, ruha da nüfuz edər. İnsanın bütün əməl və davranışlarına da yan sıyar. Müdhiş bir davranış gözəlliyi və mükəmməlliyi ortaya çı xar...
təəssüf ki, çoxdan bəri bütün İslam aləmində materialist və ra sionalist anlayışların əsirləri olan insanların mənfi təlqinləri nə ticəsində uca İslam dinin muaməlat yönü əksəriyyət etibarilə eh mal edilmişdir. Bu səbəblə İslamı doğru şəkildə anlayıb hə ya tın hər mərhələsinə tətbiq edə bilmək üçün əvvəlcə bu dinin “mu amə lat”ına dair qaydalarını öyrənmək, son dərəcə əhəmiyyət da şıyır.
41 N o İP Ə KYOLU N ƏŞ R İYY AT I Çünki İslam təhrif olunmuş xristianlıqdakı kimi bəndənin qəl- bi ilə Allah arasına həbs edilmiş, həyatın digər sahələrində tət biqi olmayan bir sistem deyildir. O həyatın bütün yönlərini əha tə edən bir dünya görüşü və davranış qaydaları mənzuməsi təb liğ etmişdir. Cəmiyyətləri təşkil edən fərdlərin şəxsi və gün dəlik həyatından ailə həyatına, qohumluq və qonşuluq müna si bətlərindən ticari və iqtisadi fəaliyyətlərinə, təlim, tərbiyə və irşad xidmətlərindən, ictimai asayişi təmin edən müaşirət qay dalarına qədər hər sahədə insanları vəzifə, məsuliyyət və haq larını, bunların pozulması halında isə tətbiq edilməli olan cəza tədbirlərini tənzim etmişdir. Həyatın heç bir sahəsini boş qoy madan insanlararası münasibətləri bəzi təməl prinsiplər əsa sın- da bütün təfərrüatına qədər tənzimləmişdir. Bir müsəlman, fərdi həyatını İslam prinsipləri əsasında ya şa- maq məcburiyyətində olduğu kimi, ictimai həyatını, yəni digər in- sanlarla olan münasibətlərini də Allahın əmrlərinə müvafiq şə kil də tənzimləmək məcburiyyətindədir. Yəni İslamı həyatının hər yö nündə əsas prinsip olaraq qəbul etməlidir. Buna müvəffəq ola bil məyən bir kimsə saleh bir mömin ola bilməz. Belə ki, Əziz Peyğəmbərimiz belə buyurmuşdur: “Pis əməl sahibi olan kimsə cənnətə girə bilməz” (Tirmizi, Birr, 29/1946) Həzrət Ömər (radiyallahu anh) də belə deyir: “Bir adamın qıldığı namaza, tutduğu oruca baxmayın; −Danışarkən doğru danışırmı, −Ona bir şey əmanət edildikdə, əmanətə riayət edirmi, −Dünya ilə məşğul olarkən, halal-harama diqqət edirmi, ona baxın” (Beyhəqi, əs-Sünənül-kübra, VI, 288; Şuab, IV, 230, 326) Yəni möminin mənəvi səviyyəsi, fərdi həyatı ilə birlikdə, ic timai müamilələrinin (davranışlarının) də düzgün olması ilə ka ma la çatır. Müaməlat deyildikdə, ailə-qohum və qonşuluqda, ictimai və iq - tisadi sahədə, bir sözlə, həyatın hər mərhələsindəki, bə şə ri mü na - sibətlərdə ədalət, qul haqqına riayət, əfv edicilik, yar dım laş maq, qı- sacası, mükəmməl bir surətdə ədəbli olmaq kimi əsas lar ya da dü şür. İndi bunların bəziləri haqqında qısaca bəhs edəcəyik: Ailə Həyatı İnsan, fitrət etibarilə bir ailə qurmağa və həmin ailə için də yaşamağa möhtacdır. Lakin ailə ocağının xoşbəxtliyi və səa dəti Mədhnamə Yüklə 4,23 Mb. Dostları ilə paylaş:
|