28
Əbədi Yol Xəritəsi İSLAM
N
t
İP
Ə
KYOLU N
ƏŞ
R
İYY
AT
I
Ayədəki sual, tövhid əqidəsinin heç bir şəkildə və əsla ortaqlı ğa
tə həmmülü olmadığının ifadəsidir. Çünki bir və tək olan uca Alla ha
nə bir fani ortaq ola bilər, nə də büt halına gəlmiş nəfsani arzu lar.
Belə ki, kəlimeyi-şəhadət elə özü hər şeydən əvvəl bu həqi qə tin
elan edilməsidir.
Digər tərəfdən kəlimeyi-şəhadətdə Allahdan qeyri bir ilah ol-
ma dığına şəhadət etdikdən sonra Hz. Muhammədin (s.ə.s) Alla hın
“qu lu” və “Rəsulu” olduğuna şahidlik edirik. Yəni Allah-Təala bizə ən
sev diyi qulu olan Rəsulunu təsdiq etdirərkən Onun “qulluq” vəsfi ni
də xüsusi olaraq təbliğ etmiş olur.
Qulluq...
Haqqa merac etməyə, yəni vüslətə ən böyük fürsət və bə şər
öv ladına bəxş edilən ən böyük səltənət...
Allaha bu vəsf ilə və layiqincə bəndə ola bilənlər, Al lah dan
qeyrisinə qulluq etməkdən xilas olarlar. Onsuz da insa nın, Al la ha
bəndəlikdən böyük bir səltənəti heç vaxt olmamışdır.
Həzrət Peyğəmbərimiz (s.ə.s) də “qul peyğəmbər” ola raq nə -
bilər sultanı olmuşdur. Bu mənada həqiqi tövhidin, yəni yal nız Al-
laha bəndəliyin zirvəsi Hz. Peyğəmbərimizdir (s.ə.s). Biz də o tövhid
dəvətçisinin ümmətiyik.
Hər şeydə yeganə örnəyimiz Odur. Xüsusilə O, bəndə lik də
bənzərsiz bir örnəkdir. Bu baxımdan Allah-Təala kəlime yi-şə ha dətin,
“və əşhədu ənnə Muhammədən abduhu və Rasu lu nu” hissəsində biz
ümməti-Muhammədə ən böyük praktiki öl çü və bənzərsiz örnək və
şəxsiyyət etdiyi Həzrət Peyğəmbərimi zi (s.ə.s) nümunə götürərək,
Onu qəlbən və əməllərimizlə təs diq et məyimizi istəyir.
Çünki insan tərbiyə edilməyə möhtac olaraq dünya ya göz açır.
Buna görə həyat yolçuluğunda da, ən böyük in san tərbiyəçiləri və
müəllimləri olan peyğəmbərlər və onla rın va ris lərinin təlimləri ilə
və bəndəlik mühitlərində birgə yaşamaq la ka mil liyə çata bilər. Əks
halda nəfsinin arzularına və həvəslə ri nə sitayiş edən axmaqlar ilahi
qəzəbə düçar olub, bir zə rər dən digərinə sürüklənər. Bu həqiqəti
ifadə etmək mahiyyətin də Pey ğəm bərimiz (s.ə.s) buyurur ki:
“Yer üzündə sitayiş edilən saxta tanrılardan Allahın ən çox büğz
(nifrət) etdiyi həva və həvəslərdir”.
(Heysəmi, I, 188)
Elə isə, ilk olaraq edilməli olan, tövhid inancına zidd olan süfli
(alçaq/həqir) arzuları tərk edərək nəfsin təzki yə si masivadan
29
N
o
İP
Ə
KYOLU N
ƏŞ
R
İYY
AT
I
(Allahdan qeyrisi) arınmaq surətilə də qəl bin təs fi yəsidir/saflaş-
dı rılmasıdır. Qəlb tər-təmiz olmalıdır ki, on
da kə li meyi-tövhidin
“illəllah”(ərəbcə) sirri, yəni Allah-Təalanın cə mal si fətləri kamil bir
şəkildə təcəlli etsin.
Ancaq o zaman qəlb, Allah-Təala ilə bərabər ola bil ər. Nə ti-
cədə kamil bir İslam xatakteri meydana gələr. Bu xarak ter in sa nı
Allahın yer üzündəki xəlifəsi və şahidi olma şərəfinə və bəx ti yar lı-
ğına ucaldar.
Bir sözlə, tövhidin həqiqətini dərk etməyin yeganə yo lu mə nə-
vi tərbiyədir. Bu tərbiyə də qəlblərin mütəxəssisi olan Haqq dos tu
mürşidi-kamillərin irşadına tabe olmağa bağlıdır.
O mürşidi-kamillər ki, peğəmbərlərin varisləridir. Yəni Haqq dos-
tu olan alimlər və ariflərdir.
Yəni onlar Həzrət Peyğəmbər və onun əshabını gör mək şərəfinə
nail ola bilməyənlər üçün əməli və əyani fəzi lət rəh bə ri dirlər.
Onlar; könül taxtının yalnız Allaha aid edilməsi üçün, tə lə bələrini
dünyəvi məhəbbət mərhələlərində ilişib qalmaq dan xi las etməyə
çalışarlar.
Çünki bir tanrıya bəndəlik meylinə doğuşdan etibarən sa-
hib olan insan, bu təmayülünü doğru ünvana həsr edə bilm əz sə,
bu dəfə onun könlündə dünyəvi məhəbbətlər tanrılaşma ğa baş la-
yar. Təəssüf ki, özü üçün həyatın gərdişi içərisində nəfsi üçün bir
fayda və rahatlıq umduğu halda özünün əbədi bir zərə rin içə risində
olduğunu görər. Bu eyilə, qaynağından saf və şəf faf bir şəkildə çıxan
bulaq suyunun düzgün istiqamət veril mə di yi üçün səhv istiqamətlərə
axaraq, oralarda hədər olması na bən zə yər. Bərəkətli torpaqları
münbitləşdirib yaşıllaşdıracağı yer də səhranın quraqlığında hədər
olub gedər.
İnsanı bu dərəcədə əldən salan və qəlblərdə bütlə şən dün yə vi
məhəbbətlər nələrdir?
Kimisində mal-mülkdür, kimisində vəzifə-möv qe hə ris li yidir,
kimisində övlad, kimlərində də əks cinsə qarşı olan düş kün lükdür.
Bunlar bəşər övladı üçün əslində iki uclu bıçaq kimidir. Yə ni həm
istifadə edilməsi faydalı, həm də qəlbdə bütləşdiyi təq dir də əbədi
fəlakət və xüsrandır/ziyandır. Ümumiyyətlə içindəki hər çe şid bütü
qıraraq qəlbi yalnız Allaha həsr etmək zəruridir. Bu na mü vəffəq ola
bilənlər Haqqın Xəlili, yəni “dostu” olarlar. Belə ki, İb rahim (ə.s.) bu
xüsusda müstəsna bir örnəkdir:
Mədhnamə
30
Əbədi Yol Xəritəsi İSLAM
N
t
İP
Ə
KYOLU N
ƏŞ
R
İYY
AT
I
Rəvayətə görə Allah-Təala Hz. İbrahimi dost olaraq qə bul et-
dikdə, mələklər:
“−Ey Rəbbimiz! İbrahim Sənə necə dost ola bilər? Nəf si, ma lı
və övladı var. Qəlbi bunlara meyillidir...” dedilər. Bu nun ar dın ca bu
ibrətli imtahan səhnələrinin şahidi oldular:
İbrahim (ə.s.) mancanaq ilə atəşə atılacağı zaman mələk lər hə-
yəcanlandılar. Bəziləri Allah-Təaladan Hz. İbrahimə yar dım etmək
üçün izn istədilər. Mələklər Hz. İbrahimə bir istə yi olub-olmadığını
soruşduqda, İbrahim (ə.s.):
“−Dost ilə Dostun arasına girməyin, Rəbbim nə diləyər sə mən də
ona razıyam. Xilas edərsə lütfündəndir. Əgər yan dı rar sa o da mənim
qüsurumdandır. Səbir edənlərdən ola ram in şaal lah”, buyurdu.
Daha sonra Cəbrail (ə.s.) gəldi:
“−Mənə bir ehtiyacın varmı?”−deyə soruşdu.
İbrahim (ə.s.):
“−Sənə ehtiyacım yoxdur. Atəşi ancaq yandıran söndü rər. Al lah
mənə kifayətdir; O necə gözəl vəkildir!” −buyurdu.
(Bax. Beyhəqi, Şuab,
II, 29; Əhməd bin Hənbəl, Zöhd, səh. 80; Təbəri, Tarix, I, 242; İbn-Əsir, əl-Kamil,
I, 99)
Beləcə Xəlilullahın bu uca təslimiyyət və təvəkkülü nün ar dın ca
O hələ heç atəşə düşmədən Allah-Təala əmr etdi:
“Ey atəş! İbrahimə qarşı sərin və zərərsiz ol! (Hət ta so yu ğun
belə ona zərər yetirməsin!)”
(əl-Ənbiya, 69)
Bu əmr verilən kimi İbrahim əleyhis-salamın düşdüyü yer bir
anda gülüstana çevrildi. Oradan şirin bir bulaq qayna yıb, ax ma ğa
başladı.
Daha sonra, İbrahim əleyhis-salam Allaha verdiyi an dı ye ri nə
yetirmək üçün oğlu Həzrət İsmaili qurban etməyə aparar kən mə-
ləklər yenə həyəcanlandılar.
“−Bir peyğəmbər, gələcəkdə peyğəmbər olacaq övladı nı qur ban
etməyə aparır!”−dedilər.
İsmail əleyhis-salam isə atası Həzrət İbrahimə:
“−Atacan, Sənə necə əmr edilibsə elə də et. İnşaallah mə-
nim səbr edənlərdən olduğumu görərsən. Bıçağını yaxşı itilə, dər-
hal kəs sin, elə olduqda can vermək asan olur... Bıçağı çəkərkən
də üzü mə baxma! Bəlkə atalıq şəfqətin tutar işi gecikdirərsən. Mən
Dostları ilə paylaş: |