Ədəbiyyat, sənət və fikir dərgisi

 OZAN  DÜNYASI                                                                № 3(6), 2011 
 
34 
Sərgərdan qalmışam mən bu hesaba,  
Fələk qurğusuna əhsən, mərhaba!  
Növrəstə gözəllər tapmasın hava,  
Qönçəmin həmdəmi xar olacaqdır.  
 
Hesabdarlar gələr çəkər hesabı,  
Günahkarlar necə gətirər tabı.  
Mizan, sirat – sual, qəbir əzabı, 
Bu işlər qabaqda var olacaqdır.  
 
Ələsgər, axtarma qüdrətin sirrin,  
Zülmətə işıq var, acıya şirin.  
Zikr eylə dilində mərdlərin pirin, 
İnşallah, dar günündə yar olacaqdır.  
 
Aşıq Hüseyn də bədahətən şeirin cavabını çox gözəl verir:  
 
Dedim: könül, düşmə şeytan felinə,  
Hiyləsi, fitnəsi şər olacaqdır.  
Bu dünya bir bağdı, bağbanı iblis,  
Alması, heyvası, nar olacaqdır.   
 
Əməl bir parçadı, mələklər dərzi,  
Dərk eylə vacibi, sünnəti, fərzi.  
Nəkrail hayxırıb, çalanda gürzü,  
Rövşən gözlərin tar olacaqdır.  
 
Nütvədən pak olan siratdan keçər, 
Müxənnət münkiri almazlar biçər.  
Səxavət əhlini mələklər seçər,  
Kövsəri-rizvandan yer olacaqdır.  
 
Alma həqqünnasdı, tamı şirindi, 
Heyva ribadı, qandı, irindi.  
Nar səğir malıdı, hədsi dərindi, 
Dənəsi cismində nar olacaqdır.  
 
Hüseyn, zaiğətül-mövtü yazanda,  
Şərm eylə, sal yada fəhmin azanda.  
Gün hərarət edib, yerlər qızanda, 
Şahi-mərdan şəfakar olacaqdır. 

---

 OZAN  DÜNYASI                                                                № 3(6), 2011 
 
35 
 
Sünnət toyu yaylaqda, Tərsə dağında keçirilir. Bu yaylaqda olan 18 
çoban sürüsünü vururlar çəpərlərə. İtləri açırlar, gəlirlər məclisə. Onlara 
yer olmur. Çobanlardan biri ağsaqqallıq edir. Nəcəfi çağırırlar ki, bizə 1 
saatlıq  şərait  yaradın,  oranı  sahibsiz  qoyub  gəlmişik.  Oğlaqqıranda  sizə 
18  toğlu  verəcəyik.  Nəcəf  deyir  ki,  ay  qardaş,  heç  nə  lazım  deyil, 
gözləyin görək necə edə bilərik.  
Aşıq Nəcəf öz qohumlarına çobanlara yer eləməyi xahiş edir. Onlar 
məclisə yerləşirlər.  
İlqar-iman  həmin  çobanlar  oğlaq  qıranda  18  toğlu  yığırlar.  Ancaq 
Daşkənddən  Şahnazar  kişi  deyir  ki,  mən  çəpiş  verəcəm,  çobanlar 
razılaşmır ki, biz toğlu söz vermişik. Şahnazar da toğlu verir.  
İş  elə  gətirir  ki,  toğlu  dəli  çıxır.  Aşıq  Ələsgər  məzələnmək  üçün 
ismarıc göndərir:  
Başına döndüyüm, Şahnazar qardaş,  
Əzəldən nəs qurdun sən də bu işi.  
Toğlun dəli olub sürüyə getmir, 
Göndər gəlsin bizim ala çəpişi.    
 
Sünnət  toyu  başa  çatır.  Kirvə  aşıq  Hüseynin  qohumu  Bozalqanlı 
Ələs  olur.  Bu  həmin  Ələs  idi  ki,  1919-cu  ildə  aşıq  Nəcəf  ermənilərlə 
barışığa gedən adamlarla birlikdə (Səməd Ağa, Kor Tanrıverdi – cəmi 11 
nəfər)  Basarkeçərə  qayıdanda  sazı  Bozalqanlıda  –  Ələsin  evində 
qoymuşdu. O idi ki, həbsdə qoşmalarının birində deyirdi:  
 
 
Daşnak qış eylədi bahar, yazımı,  
Eşidən ağlayar xoş avazımı.  
Sinəsi sədəfli telli sazımı, 
Ələsə deyin ki, çalan ağlasın.  
 
1919-cu  ilin  aprelində  ermənilər  barışıq  məsələsi  irəli  sürürlər.  O 
vaxt  Tovuzda  olan  aşıq  Nəcəf,  Azərbaycandan  Səməd  Ağa  və  bir  neçə 
başbilənlər gəlirlər Şişqayaya – Kor Tanrıverdinin evinə. Atam eşidir ki, 
Aşıq Nəcəf də bura gəlir. Görüşür. Nəcəfdən xahiş edir ki, uşaqları Cilə 
aparsın. O vaxt Cil öz yerində olub. Camaat kənddən çıxmayıbmış. Aşıq 
Nəcəf deyir:  
-  Əli,  gedim  Basarkeçərə,  qayıdandan  sonra  uşaqları  da  gətirib 
gələrəm.  
 Tale onu qaytarmadı. Atam ömrünün sonuna kimi axtardı ki, bəlkə 
Nəcəfin  oğlanlarından  sağ  qalan  olub.  Belə  bir  şayiə  də  yayılmışdı. 

---

 OZAN  DÜNYASI                                                                № 3(6), 2011 
 
36 
Gedib  Nəcəfin  əmisi  oğlu  molla  Abuzəri  tapmışdı.  Abuzər  demişdi  ki, 
Əli  qardaş,  onun  oğlanlarını,  ailəsini  həmin  1919-cu  ilin  aprelində 
ermənilər  Şişqayada  qırıblar.  Atama  Nəcəfin  bir  neçə  qoşmasını  və 
şəklini  vermişdi.  Atam  ömrünün  sonuna  kimi  həmin  yadigarları 
saxlamışdı.  
Nəcəfin 5 oğlu olmuşdu: İsmayıl, Şəmistan, Şəmsəddin, Mikayıl və 
Aslan.     
Allah xalqımızın işinə nüsrət versin. Dünyadan köçənlərə rəhmət.  
 
 
17.03.2011   

---

 OZAN  DÜNYASI                                                                № 3(6), 2011 
 
37 
 
Zəlimxan YAQUB 
Xalq Ģairi 
 
УСТАДЫМА МЯЩЯББЯТЛЯ 
 
Дили зяриф, гялби кювряк, рущу инъя, 
кюнлц пяришан бир шаир ъанланыр эюзляри-
мин юнцндя! 
Зирвяляри 
гайа–гайа, 
дцзляри 
чичяк-çiçək, мешяляр тала-tala,  даьлары 
ъыьыр-cıьыр таныйан, тябиятля данышмаьа 
дили  олан,  юз  дцнйасы,  юз  aлями,  юз 
бями, юз зили олан,  “отагларын кцнъцня 
чякилмяйян, дцзляр  кечиб даьлар ашан, 
зирвялярля  гуъаглашан”  бир  шаир  йашады 
бу  дцнйада,  Щцсейн  Ариф  адында! 
Вагифин  вя  Видадинин  бал  кими  ширин 
дилиндян,  Ялясэяр  сюзцнцн  сещриндян, 
образлы  дейим  тярzиндян,  Вурьун 
фикринин  эенишлийиндян,  улу  бабасы 
Исэяндярин  мярдлийиндян,  улу  няняси 
Зал  гызы  Эцлназын  сябриндян,  dюзц-
мцндян, Гачаг Кярямин бянзярсиз гящряманлыьындан, тарихя шяряф олан 
кишилийиндян,  İсрафил  Аьанын  шющрятиндян  майаланмышды  Щцсейн  Ариф 
поезийасы! 
Ядябазлыьа,  йекяханалыьа,  ялламəчилийя,  юзцндянразылыьа,  сийасят 
алвериня, тиъарят психoлоэийасына йад иди онун шаир няфяси! 
 Йашы алтмышы кечяндя дя, юмрцнцн сон эцнлярини йашайанда да онун 
поезийасында  гыз  бакирялийи,  кюрпя  тябяссцмц,  ушаг  щалаллыьы,  оъаг 
истилийи, чешмя дурулуьу, булаг сафлыьы варды! Бу дурулуг, бу сафлыг  онун 
халгындан,  миллятиндян,  елиндян-обасындан,  йурдундан-йувасындан, 
эцлцндян-gцлцстанындан, балындан пятяйиндян сцзцлцб эялирди. Шаир кими  
йашады,  шаир  юмрц  йашады,  гялбинин  сясиня  гулаг  асды,  дуйан  кюнцлляри 
сазын-сюзцн  лайласына тутду. Дилляр язбяри олан, фолклорун нцмуняляриня 
чеврилян,  ялдян-яля  эязян,  дилдян-диля  дцшян,  елдян-еля  аддымлайан 
поетик  нцмуняlяри  байаты  юмрц  газанды,  мяълислярин  йарашыьына  дюндц, 
йаддашларын сярвятиня гарышды. 
Щцсейн    şаир  кими  щеч  вахт  гурумады,  рясмиляшмяди,  ялли  илдян  чох 
гойнунда  йашадыьы  шящяр  деди-годулары  онун  дуру  вя  саьлам  тябиятини 
дяйишя  билмяди.  Туршмязя  сюзцндян,  бамязя  сющбятиндян,  унудулмаз 
сяфяриндян  айрылмады,  няфясиня,  йолуна  хяйанят  елямяди.  Эцляндя 

---