Еlcan həbibzadə
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
18 Cədvəl 2 Mərkəzi şəhərlər, əyalətlər, muxtar rayonlar və onların mərkəzləri ADI MƏRKƏZ Pekin ş. Pekin Şanxay ş. Şanхay Çuntsin ş. Çuntsin Tyantszin ş Tyantszin Xebey əyaləti Şitszyaçjuan Şansi əyaləti Tayyuan Lyaonin əyaləti Şenyan Tszilin əyaləti Çançun Xeyluntszyan əyaləti Xarbin Tszyansu əyaləti Nankin Çjetszyan əyaləti Xançjou Anxoy əyaləti Xefey Futszyan əyaləti Fuçjou Tszyansi əyaləti Nançan Şandun əyaləti Tszinan Xenan əyaləti Çjençjou Xubey əyaləti Uxan Xunan əyaləti Çanşa Quandun əyaləti Qunçжоu Xaynan əyaləti Хaykоu Sıçuan əyaləti Çеndu Quyçjou əyaləti Quyyan Yunnan əyaləti Kunmin Şensi əyaləti Sian Qansu əyaləti Lançжоu Tsinxay əyaləti Sinin Tayvan əyaləti Tayvan Daxili Monqolustan muxtar rayonu Xux-Xoto Quansi-Çjuan muxtar rayonu Nannin Tibet muxtar rayonu Lxasa Ninsya-Xuey muxtar rayonu İnçuan Sintszyan-Uyğur muxtar rayonu Urumçi Syanqan xüsusi inzibati rayonu Syanqan Aomen xüsusi inzibati rayonu Makkao Pekin dolambac çaylar, gözəl parklar, əzəmətli qədim səcdəgahlar vəQapalı şəhərin dörd küncündə, saray divarlarınını üstündə qüllələr tikilmişdir. Bütün çəhər müdafiə xəndəkləri ilə əhatə olunur. Perimetri 19 9 km olan Qapalı şəhərin ərazisi imperator şəhəri adlandırılırdı. Qapalı şəhərin Dörd tərəfdən simmetrik tikilmiş alaqapılar vardır. Şəhərin cənubunda, daxili şəhərlə bilavasitə qonşuluqda şəhərin xarici hissəsi yerləşirdi. Şəhərin bu hissəsinin qədim planlaşdırılması bu günə qədər qorunmuşdur. Qapalı şəhərin ətrafında tarla ləkini xatırladan səliqəli məhəllələr yerləşir, küçələrin hər iki tərəfində dükanlar və yaşayış evləri vardır. Pekin dolambac çaylar, gözəl parklar, əzəmətli qədim səcdəgahlar və məbədlərlə doludur. Pekin – həqiqətən də Şərq koloritli möhtəşəm şəhərdir. Pekinin füsunkarlığı qədim şəhərin yeni simasındadır. 1949-cu ildə Pekin ÇXR-in paytaxtı olduqdan sonra şəhərin görünüşündə çox böyük dəyişikliklər olmuşdur. Keçmişdə Tyananmen qapılarının qarşısında saray meydanı var idi, buraya da rəiyyətin daxil olması qadağan idi. Meydan şərqdən və qərbdən qırmızı kərpiclə dövrələnmişdir. Ötən əsrin 50-ci illərində divar uçurulmuş, nəticədə meydanın sahəsi 11-dən 40 ha-ya qədər böyümüş və o, paytaxt sakinlərinin və qonaqların kütləvi gəzinti və istirahət yerinə çevrilmişdir. Tyananmen meydanında Xalq Nümayəndələri Məclisi Evi, Çinin tarixi Muzeyi, Çin inqilabı Muzeyi, həlak olmuş xalq qəhrəmanları Abidəsi, Sədr Mao Tszdunun xatirə Evi və digər möhtəşəm tikililər vardır. Tyananmen meydanından şimalda yerləşən Çanantsze prospekti genişləndirlidikdən və uzadıldıqdan sonra şərqdən qərbə gedən yeni bir ox kimi qədim şəhərin cənubdan qərbə gedən oxu ilə kəsişir. Bu prospektin hər iki tərəfində bir çox yeni müasir tikililər yerləşir. Ötən əsrin 80-ci illərindən Pekində şəhərsalma son dərəcə sürətlə aparılır, hal-hazırda Pekində 200-dən artıq ulduzlu mehmanxana və çoxlu sayda supermarketlər fəaliyyət göstəririr. Bir sıra müasir tikililər – Dövlət kitabxanası, Mərkəzi televiziya Evi, Beynəlxalq ticarət mərkəzi, Çin teatrı, Pekin Qərb vağzalı və s. salınmışdır. Şəhər dairəvi yolları və aeroporta və Badlinə – Böyük Çin səddi sahəsinə aparan sürətli avtostradalar fəaliyyət göstərir. 200-dən artıq iri nəqliyyat tikintisinin başlanması və yeni idman şəhərciyinin – Asiya oyunları kəndinin meydana çıxması qədim Pekinə yeni gözəllik vermişdir. Bu gün, şəhərin düz mərkəzindəki Tszinşan parkında dağın başına qalxıb qədimi Vançuntin pavilyonunun yanında duraraq ətrafı seyr etdikdə, istər-istəməz Pekinin qədim hissəsinin çoxsaylı hündür binalarla əhatələndiyini, keçmiş arxitektura ansamblının yeni mikrorayonlarla qonşu olduğunu görürsən. Bu yeni möhtəşəm Pekindir. 20 Şanxay. Bu mərkəz tabeliyində şəhər Çinin ən iri meqapolisidir, şəhər əhalisinin sayı 12 mln. nəfərdən çoxdur. Şanxay Çinin dəniz sahilboyu xəttinin mərkəzində, Yantszı çayının mənsəbində yerləşir və bununla da əla coğrafi mövqe tutur. Şanxayda mühüm kompleks sənaye bazasının və dəniz limanının birləşməsi ölkənin xalq təsərrüfatında son dərəcə əhəmiyytli rol oynayır. Onun əsas sənaye sahələrinə metallurgiya, maşınqayırma, gəmiqayırma, kimya, elektron, cihazqayırma, yüngül və toxuculuq sənayesi daxildir. Ticarət, maliyyə və dəniz gəmiçiliyi sürətlə inkişaf etmişdir. Hal-hazırda burada Şanxayın qədim hissəsindən Xuanputszyan çayı ilə ayrılan yeni Pudun rayonunun irimiqyaslı tikintisi aparılır. Bu rayonun siması günbəgün dəyişir. Bir neçə on illiyə nəzərdə tutulmuş Pudun rayonunun tikintisinin başlıca məqsədi – inkişaf etmiş funksional infrastruktura malik, xarici iqtisadi əlaqələrə istiqamətlənmiş yeni müasir rayonun yaradılmasıdır. Bu da öz növbəsində Şanxayın dünyanın iqtisadi və ticarət mərkəzlərindən birinə, müasir beynəlxalq meqapolisə çevrilməsi üçün baza olacaqdır. Tyantszin mərkəz tabeliyində olub Çinin şimalında əsas sənaye- ticarət şəhəridir. Şəhər əhalisinin sayı 5 mln. nəfərdən çoxdur. Tyantszin Pekinin 120 km-liyində yerləşir. Okean və sahil boyu gəmiçiliyi üçün mühüm limandır. Tyantszinin ənənəvi sənaye sahələrinə metallurgiya, maşınqayırma, kimya, elektroenergetika, toxuculuq, kağız, qida sənayesi və tikinti materialları sənayesi daxildir. Gəmiqayırma, avtomobilqayırma, neftçıxarma, neft emalı, traktorqayırma, kimyəvi gübrələr, saat, televizor, fotoaparat istehsalı və s. sənayenin yeni sahələrindəndir. Çuntsin mərkəz tabeliyində şəhərdir, Çinin cənub-qərbində ən iri sənaye-ticarət mərkəzi, eləcə də Yantszı çayının yuxarı axarında quru və su nəqliyyatı mərkəzidir. Şəhərin əhalisinin sayı 6,5 mln. nəfərdən artıqdır. Çuntsin Yantszı və Tszyalintszyan çaylarının qovuşduğu yerdədir. Şəhər ərazisinin mərkəzi hissəsi su ilə əhatələnmişdir və yarımadanı xatırladır. Şəhərin müxtərlif tikililəri təpələrdə salınmışdır, buna görə ona “dağlarda dolu” da deyirlər. Çuntsin kompleks sənaye şəhəridir. Burada metallurgiya, kimya, elektroenergetika, avtomobil, toxuculuq, qida, tibb sənayesi, tikinti materialları sənayesi, maşınqayırma və gəmiqayırma inkişaf edir. Hazırda Çuntsin inkişaf üçün yeni imkanlar qazanmışdır. Ölkənin mərkəzi və qərbi rayonlarının inkişafında, Yantszı hövzəsi ərazilərinin mənimsənilməsində və Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|